απ’ εδώ εις τας 2 και ¼ και εγυρίσαμεν εις τα ς 6. Όλον το διάστημα δε ήμην ορθή διότι εις το metro (τον υπόγειον ηλεκτρικόν σιδηρόδρομον) δεν είχαμεν θέσιν. Επερπατήσαμεν δε ουκ ολίγον!. Την Δευτέραν τα εμπορικά είναι πάντοτε κατάμεστα, μα τόσον γεμάτα, ώστε δεν ειμπορεί κανείς να εύρη πωλητήν! Και περιμένει, τριγυρίζει, περιμένει χωρίς να κατορθώση τίποτε! Να ελέγαμεν αυτός τώρα θα τελειώση και θα τον τσακώσωμεν!! Αλλ’ ο άθλιος επήγαινε εις την κάσαν και τον εχάναμεν. Ως που να γυρίση, άλλη τον είχε τσακώσει!! Η Lucie τους έπερνε από πίσω, κατόπιν εσταματούσε και έλεγε «ε τώρα δια να γυρίση από την κάσαν θα περάση από εδώ δεν μας ξεφεύγει!» Αμ δε, εγύριζε απ’ αλλου και εντός ολίγον τον εβλέπαμεν περιποιούμενον άλλας! Και έτσι εχάσαμεν τους … νοστιμοτέρους πωλητάς, και τέλος επετύχαμεν έναν ασχημομούρη!!
Η κίνησις τώρα το βράδυ ήτο φοβερά. Εντούτοις εσυνηθίσαμεν αρκετά, κ εγώ που άλλοτε τόσον εφοβούμην, περνώ τώρα αρκετά καλά. Το κυριότερον είναι να μη βιάζεσαι, να έχης υπομονήν.
Αγοράσαμεν και το Matin, διότι σήμερον δεν είχαμεν νέα. Κ. εμάθαμεν ότι νέα μαζή εγινε, ότι η Ελασσών κατελήφθη και 14 πληγωμένοι μετεφέρθησαν εις Λάρισσαν. Δια νεκρούς δεν γράφουν τίποτε. Θεέ μου τι φρίκη τις απελπισία! Φαντάζομαι την θλίψην η οποία θα επικρατή εις τας Αθήνας, την ερημίαν, την μελαγχολίαν! Ημείς όμως όλοι, πρέπει να είμεθα πάλιν ευχαριστημένοι και ευγνώμονες διότι κανείς ιδικός μας δεν κινδυνεύει. Ναι μεν τόσοι γνωστοί μας και φίλοι μας έφυγαν, αλλά τι θα ήτο αν έλειπαν τα αγόρια μας, αν τα ηξεύραμεν εις τα σύνορα, εις την μάχην;
Εδιάβασα εις το Matin μίαν αθλιέστατην ανταπόκρισην από την Κωνσταντινούπολιν, η οποία με ειρωνείαν απαισίαν υβρίζει τους Έλληνας της Τουρκίας. Φαντάσου ότι μεταξύ άλλων λέγει «Είναι γνωστόν πραγματικώς, ότι δια τους εντίμους αυτούς βιοπαλαιστάς (τους έλληνες εννοεί) ο ξένος ταξιδιώτης είναι ιερός: μόνον εξ αυτών πρέπει να κλαπή».
Δεν είναι φρίκη;
Πρό τίνων ημερών, υπήρχεν εις το Matin επίσης ωραιότατη ανταπόκρισις εκ Βουλγαρίας, επικαλούμενη «Σταυροφορία». Αν δεν ήτο μεγάλη θα την μετέφραζα δια την Διάπλασιν.
Εις τους δρόμους πωλούν εδώ χάρτην των βαλκανικών κρατών!
Ηγοράσαμεν και ημείς ένα.
Ας είπω τώρα κάτι και δια την pension. Θα έμαθες ότι είμεθα εδώ από την Τρίτην και έχομεν τρία δωματιάκια

11. Επιστολή Ελμίνας Ζάννου προς την Αμαρυλλίς Ζάννου, Παρίσι 8/21 Οκτωβρίου 1912
    Rue Keppler 5 bis. Δευτέρα 6 1/2 μ.μ.

Αγαπητή μου Αμαρρυλίς
Πιστεύω να μη δυσαρεστηθής διότι δεν σου εγράψαμεν λέξιν τόσον καιρόν, ούτε καν απηντήσαμεν εις το γράμμα σου. Από τα γράμματα μας εις τα παιδιά θα είδες πόσον είμεθα απησχολημέναι. Τώρα που έφυγαν οι άλλοι και εμείναμεν μόναι, τώρα το πνεύμα και η καρδιά μας θα στραφούν παντελώς προς σας, και θα διαχυθούν εις τας αγαπητάς Αθήνας. Μόναι! Ηξεύρεις τι θα είπη μόναι εις το τεράστιον Παρίσι; Δεν ειμπορείς να το φαντασθής, όπως άλλος τε ούτε ημείς ακόμη αι ίδιαι δεν δυνάμεθα να το κατανοήσωμεν! Κ’ ενώ είμεθα σήμερον εις το κατάστημα του Λούβρ. ωσάν χαμέναι μεσ’ εις το πλήθος το οποίον συνωστίζετο μη δυνάμεναι να εύρωμεν πωλητήν δια να αγοράσωμεν κάτι κουμπιά, η Lucie μου λέγει «Ποιος να μας το έλεγε, ότι ημείς αι δύο, θα ευρισκόμεθα εδώ δια να γυρεύσωμεν κουμπιά, και θα εσκάζαμεν τόση ώραν!!» και αρχίσαμεν τα γέλοια, διότι βέβαια το μέρος δεν ήτο κατάλληλον δια να παραδοθώμεν εις την μελαγχολίαν!
Τι φρίκη αυτά τα εμπορικά εις το Παρίσι κατεκουράσθημεν σήμερον το απόγευμα. Φαντάσου ότι εφύγαμεν

ερωτά η Έλλη.
Oui mais moi je n’ ai personne a embrasser
Άρχισε τότε η κυρία να μας ερωτά τι είμεθα. Αυτή ήτο Ρωσίς και αρκετά φλύαρη Τέλος εφύγαμεν. Ο ξένος κύριος ήτο Αυστριακός χήρος δε δι ό και μελαγχολικός. $ χρόνια ταξειδεύει δια να διασκεδάση την λύπην του, δεν έχει παιδιά, μόνον αδέλφια με τα οποία είναι αποξενωμένος κατοικεί εις Παρισίους. Φαίνεται δε ότι έχει ή είχε επίσημον θέσιν. Ωμίλησε πολύ περί πολέμου. Ήτο πολύ ενάντιος αυτού. Μας έδωσε δε διευθύνσεις ξενοδοχείον τα οποία όμως όλα ήταν πλήρη. Όλοι είναι έτοιμοι δι ό και σας καταφιλώ
Ελμίνα

τα βαγόνια ήσαν γεμάτα. Αν η Miss Dillon ήτο εκεί θα είχεν πεθάνει από την ανησυχίαν και ανυπομονησίαν !! Η Edith ερωτά τον υπάλληλον τι να κάμωμεν. «Ε, λέγει, τα βαγόνια δεν είναι όλα γεμάτα με 8 πρόσωπα. Θα εύρετε θέσεις μισές εδώ, μισές αλλού». Οι ταξιδιώται δε ερχόμενοι από το Μιλάνον εκοιμούντο και έκλειον τα βαγόνιαδια να μην εισέλθη κανείς αλλ’ο υπάλληλος τα ήνοιξε , και τι να γίνει εμβήκαμεν εις ένα βαγόνι όπου εκάθηντο ήδη πέντε, η Lucie και εγώ. Θεέ μου, τι ατμόσφαιρα! Οποία κακοσμία!
Αλλά τι ημπορούσαμεν να κάμωμεν. Το είχαμεν πάρει απόφαση και θα υποφέραμεν τα πάντα όταν μας καλούν έξω διότι προσέθεσαν νέο βαγόνι. Ούφ ήνοιξεν η καρδία μας!
Εις το νέον compartiment εκαθήσαμεν ημείς οι πέντε, εις ξένος κύριος και μία κυρία. Ήλθον και τα αγόρια μας τα οποία με πολλήν λύπην απεχωριζόμεθα. ΄Ηλθεν η στιγμή του αποχαιρετισμού. Εφιλούμεθα όταν ο κύροιος λέγει εις την κυρίαν “Que c’est gentil de s’embrasser ainsi!”. On ne s’embrasse pas dans votre pays

το ξενοδοχείον του Chateau απ’όπου σας εστείλαμεν μίαν κάρταν.
Δευτέρα. Η Edith ήρχισε να γράφει εις τον Μίλτον αλλά δεν προφθαίνει.
Εξακολουθώ Το απόγευμα η Edith, Έλλη και εγώ πήγαμεν εις την κυρίαν Μαυρίδου, απ’εκεί εις το pensionnat της Αλεξάνδρας το οποίον επεσκέφθημεν και όλοι μαζή κατόπιν μετέβημεν εις το Galerie de Commerce. Είναι ωραιοτάτη υάλινη γαλερία με μαγαζιά εις έκαστον πλευρόν, απ’όπου ηγοράσαμεν μικρά μικροπράγματα Υπάρχει επίσης εκεί ζαχαροπλαστείον όπου επήραμεν μερικά γλυκά. Το βράδυ εφάγαμεν πάλιν ις το Old India χάρις δε εις τη ευφυά επινόησιν μας κατορθώσαμεν πάλιν η Έλλη και εγώ μοιραζόμεναι τας μερίδας μας να φάγωμεν με 2,25 μαζή με ένα παγωτόν.
Την επομένην μας εξύπνησαν εις τα 5 και ¼ διότι 7 παρά 10 το τραίνο μας έφευγε. Αργούσαμεν και ο μπαμπάς εξενευρίζετο! Τέλοςεφάγαμεν και κατήλθομεν εις τον σταθμόν όλοι μαζή. Ματαίως είχομεν παρακαλέσει τον Δημήτρη να έλθη μαζή μας. Ήτο ανένδοτος.
Αφήσαμεν τα bagages, εις τα αγόρια κι ετρέξαμεν να εύρωμεν θέσιν. Το τραίνο είχε φθάσει και ήρχετο από το Μιλάνον. Ω δε της απελπισίας

rant.
Τι ωραία που είναι εκεί! Και θαυμάσαμε τα γκαρσόνια πως τα κατάφερναν να σερβίρουν παρά το κούνημα του τραίνου. Πέστε της Καλλιόπης πως θα έκαμε αυτή αν έπρεπε να βαστά μιάν στοίβαν από 25-30 πιάτα, και να δίδη εις έκαστον με καταπληκτική ταχύτητα από τρία τρία πιάτα ενώ τραντάζει διαβολεμένα ο σιδηρόδρομος;
Εις την Λωζάνην σας είπαμεν νομίζω ότι ήλθαν και μας συνάντησαν οι Μαυρίδου και ότι κατήλθαμεν, εις το ωραιότατον ξενοδοχείον Victoria και ότι τα αγόρια λίαν εύθυμα μας …..
Την επομένην εσηκώθημεν λίαν αργά, αλλ’ οι κύριοι καβαλλιέροι μας το επαράκαμαν ώστε τους εγκαταλείψαμεν με την Έλλην, κι ημείς με τον κύριον Μαυρίδην επήγαμεν εις το Ouchy. Συννεφιά, άνεμος, κρύο. Δεν είχα και γάντια. Επερπατήσαμεν όμως ως την θαυμασίαν προκυμαίαν και εζεστάθημεν. Εθαύμασα πάλιν τα χρώματα των δένδρων. Εκεί μας συνάντησαν οι λοιποί , επήραμεν μερικάς φωτογραφίας και έπειτα εφάγαμεν εις

προσεκάλεσε να φάγωμεν εκεί. Προσκεκλημένη είναι και η οικογένεια του θείου Μανώλη. Εκεί λοιπόν θα τους ίδωμεν.
Είναι αργά και φεύγομεν
(Lucie)
Εμμ Παιδιά μου Παρίσι και γράμμα είναι πράγματα που δεν συμφωνούν. Να επέρασε η ημέρα και δεν κατορθώσαμεν να σας γράψωμεν! Όταν εγυρίσαμεν σήμερον απ’έξω, εμείναμεν ολίγην ώραν να αναπαυθώμεν συνεζητήσαμεν και τώρα πάλιν θα υπάγωμεν να φάγωμεν κι έπειτα πηγαίνομεν εις το Olympia café είδους music hall, αλλα δεν εκάμαμεν τουαλέτταν διότι αν και 5 και 50 επληρώσαμεν είμεθα εις τα ουράνια! Νομίζω καλλίτερον να σας διηγηθώ τι εκάμαμεν σήμερον αλλά κατά σειράν να εξακολουθήσω το ταξείδιον.
Πρώτα πρώτα όμως να σας μαλώσω διατί αθεόφοβοι δεν μας εγράψατε; Δεν μου υποσχέθης Λιλή να μας γράψης την Τρίτη;Εντούτοις σήμερον τίποτε δεν είχαμεν και εθυμώσαμεν. Η Έλλη μόνον είχε μίαν κάρταν από την θείαν Ολυμπίαν. Αλλά τέλος πάντων ημείς είμεθα μεγαλόψυχοι άνθρωποι. Συγχωρεμένοι να είσθε.
Νομίζω ότι δεν σας έγραψαμεν ότι από το Μιλάνο μέχρι Λωζάνης εφάγαμεν εις wagon restau

3. Επιστολή Ελμίνας και Lucie Ζάννου προς την οικογένεια, Παρίσι 23/6 Σεπτεμβρίου 1912
   11π.μ.
   Hotel de Lille & d’Albion, 223 rue St Honore, Paris

Αγαπητοί μου
Από χθες λοιπόν ευρισκόμεθα εις το Παρίσι και μετά πολλάς έρευνας κατελύσαμεν εις το παρόν ξενοδοχείον το οποίον είναι αρκετά καλόν. Η Μίνα και εγώ κατήλθαμεν προ ολίγου δια να τηλεφωνήσωμεν εις τον θείον Μανώλην, ο οποίος, ως εμάθαμεν από ένα pneumatique της θείας Ίρμας, ευρίσκεται μεθ’όλης της οικογενείας του εις Παρισίους. Είδαμεν ότι παίζουν το βράδυ την Manon και ηθέλαμεν να υπάγωμεν, αλλ’ίσως ο θείος Μανώλης μείνει πολύ ολίγον εδώ και δεν θα ήτο σωστόν, να τους αφήσωμεν και υπάγωμεν εις το θέατρον, απεφασίσαμεν λοιπόν να του τηλεφωνήσωμεν εάν θέλη να πάρωμεν εισιτήρια και δι’αυτούς, αλλά δυστυχώς δεν ήσαν εις το ξενοδοχείον τους, και έτσι δεν θα πάρωμεν εισιτήρια. Πηγαίνομεν εις της θείας Ίρμας, η οποία μας

πρώτην μπουκουνιάν έκαμα μορφασμόν ευχαριστήσεως. Επειδή δε είχε πολύ λαγόν μας έδωσαν πιάτα και φάγαμεν και ημείς. Νομίζετε ότι κάμαμεν τον κόπον να σερβιρισθώμεν; Α πα πα Τα γκαρσόνια μας εσέρβιραν ευγενέστατ μίαν μάλιστα φοράν που επήρα μόνη μου, ο εις προσεβληθη καιρίως! Και αμέσως προσέτρεξε και εσέρβιρε την Edith. Κατόπιν τα φρούτα μας έφεραν πλήθος αχλαδιών ροδακίνων και σταφυλών. Επήραμ,εν ο μπαμπάς και εγώ αχλάδι η Edith και Lucie ροδάκινο. Τα αχλάδια ήσαν κα΄τι το έξοχον. Τεράστια και ζουμερά και μυρωδάτα! Προς το τέλος δε ήλθε και η μουσική. Πιάνο, βιολί βιολονσέλο και μπασοβιόλα. Α μα τι ωραία που έπαιζαν, τι μαλακά και γλυκά. Ενώ ήταν εντελώς πλάι δεν μας εξεκούφαιναν καθόλου ( η υπογράμμιση του ΑΙΖ).
Και τώρα τον λογαριασμόν! Παιδιά μου, μη πέσετ κάτω από τας καρέκλας σας μη λιποθυμήσετε. Ησυχία γαλήνη ημείς εσκάσαμεν εις τα γέλια! 1 αχλάδι πόσον 2,50!!! Μάλιστα δύο και μισή !! Τα δε ροδάκινα 3 έκαστον. Α και να το ηξεύραμεν! Βεβαίως δεν θα το επαίρναμεν, αλλά τι να γίνη ήτο πιά αργα και εξερ… 45,50! Οι άνθρωποι μας επέρασαν και το βούτυρο χωριστά Αν δεν ήσαν τα φρούτα θα εξοδεύαμεν μόνο 34,50 και επίσης ποία η ανάγκη να πάρωμεν στρείδια και η μπύρα επίσης περιττή. Με 25-30 φράγκα ημπορούσαμεν να φάμε κάλλιστα. Περί της maison Electrique της Primerose του Werther ες άλλοτε.
Και νέον σπουδαίον! Απεφασίσαμεν δια την Lantheaume! Ελάβαμεν γράμμα της λέγον ότι εύρε μίαν κυρίαν εμπιστοσύνης η οποία συνοδεύει κορίτσια και με πληρωμήν 3 aller retour την φοράν θα μας συνοδεύει. Αλλ’ επειδή δεν θέλομεν aller θα μας έλθη ευθηνότερα. Πάντως όλα μαζή είναι πιο ευθηνά παρά

και χιλίους να σε περιποιηθούν;
Παρηγγείλαμεν στρείδια και δια την Έλλην αστακό μια μποτίλια άσπρο έξοχο κρασί και μία μπύρα. Δια να μας δώσουν τα στρείδια εκουβάλησαν κοντά μας ένα ολόκληρο τραπεζάκι με στρείδια και πάγο. Και εκεί αυτοστιγμή μία σερβιτόρα τα ήνοιξε και μας τα προσέφερεν επί πάγου. Τον αστακόν της Έλλης τον ετοίμασαν και αυτόν εμπρός μας και τον προσέφεραν εις μεγάλον δίσκον χωριστά η μαγιονέζα. Επί του τραπεζίου υπήρχαν και ψιλές φέτες βουτύρου.
Είναι δια φάγωμα και αυτά ερωτώ;
«Βέβαια απαντά η Edith αυτό το προσφέρουν έτσι και θα το περνούν εις το couvert ώστε ας το φάγωμεν». Εμπρός λοιπόν βούτυρο στρείδια και άσπρο κρασί! Παιδιά μου γλύψετε τα χείλια σας!
Κατόπιν παρηγγείλαμεν η Edith και εγώ filet de sole a la bonne femme, 11,75 η μερίς, κατά σύστασιν της θείας Μαρίας. η Έλλη και Lucie civet de lievre 12,50 και ο μπαμπάς μπιφτέκι με πατάτες. Αι soles ήσαν κάτι το έξοχον! Τόσον ώστε εξέχασα όλην την πόζαΝ μου και εις την

σίσθη δε να υπάγωμεν να φάγωμεν εις το Café Americain και έπειτα εις την maison Electrique… Ε, τι διάβολο καθημέραν οικονομίας εις τα Duval και τα παλαιοξενοδοχεία μίαν φοράν ας φάγωμεν καλά! Ενεδύθημεν καλλίτερον, και πεζή επήγαμεν εις το Boulevard des Italiens (εσυνηθίσαμεν να περπατώμεν αρκετά) και μεγαλοπρεπώς εισήλθαμεν εις το κατάφωτον Café Americain. Κόσμος όχι πολύς αλλά μερικά décolleté και πολλά σμόκιν φράκα και ψηλοκαπελλαδούρες. Ο maitre d’ hotel μας οδήγησε εις 3 τραπεζάκια τα οποία αυθωρεί συνενώθησαν. Ευγενέστατο γκαρσόνι μας εβοήθησε να βγάλωμεν τα επανωφόρια μας. Άλλος μας ετράβηξε τας καρέκλας και μας έφερε την λίσταν ενώ με ύφος … προστατευτικόν ο μεγαλοπρεπής maitre d’ hotel μας ηρώτα τι επιθυμούμεν. Εκορδώθημεν εις τας θέσεις μας και άλλο γκαρσόνι μας έβαλλε μαξιλαράκια κάτω από τα πόδια μας 2-3 άλλα ήσαν έτοιμα υπό τας διαταγάς μας!
Α, μα αξίζει κανείς να φάγη εις πολυτελες restaurant. Μα είναι ακριβά ενώ εις το Duval ναι, μα εις το Duval έχεις μαξιλαράκια καθρέπτας

πολύ κίνησις. Να εδώ το …. De Batignolles». Ευρισκόμεθα εις τα batignolles! Διάβολε όχι και τόσον κοντά!
«Μα δεν υπάρχει κανέν άλλον μέσον κοντήτερα;»
Ερωτήσαμεν και εμάθαμεν ότι το metropolitain Nord Sud απείχε 100 περίπου μέτρα από την pension Κατευθύνθημεν εκεί
«Να βλέπετε, έλεγε η κυρία Verger, εδώ είναι καφενείον, και όλα είναι φωτισμένα την νύκτα. Δεν είναι ερημιά όπως εις το Pont de l’ Alma.
Χμ καφενεία! Είναι άραγε καλλίτερον να υπάρχουν καφενεία τα οποία συχνάζονται από κοσμάκην. Τέλος επήραμεν το metropolitain. Η κ. Verger μας άφησε.. Εφθ΄΄ασαμεν εις τα Tuilleries όπου είχαμεν rendez-vous εις το Caroussel με την Έλλην. Καθήμεθα ανοίγομεν τον χάρτην δια να είδομεν που εκείτο τέλος η pension αυτή. Τι να ίδωμεν. Εις την άλλην άκρην κοντά εις τα ramparts! Και ουχί μακράν από το quartier της Monmartre το οποίον είναι από τα χειρότερα των Παρισίων.
Μα τι μας έλεγεν λοιπόν η κυρία Verger. Διατί τόσον αποκρούη το pont de l’Alma και να μας συνιστά τα Batignolles : Συμφέρον βεβαίως δεν έχει. Τι λοιπόν συμβαίνει; Βεβαίως η κυρία είναι κάλλιστη αλλ’ είναι δι’ αυτό λόγος να μας λέγει ότι η pension είναι κοντά ενώ ευρίκσεται εις τα πέρατα των Παρισίων; Ελησμόνησα να σας είπω ότι απέχει από την Sorbonne με autobus 35 λεπτά!!
Να σας είπω την αλήθειαν εθυμώσαμεν λιγάκι και ο μπαμπάς αποφάσισε να υπάγει να εύρη αμέσως τον κύριον Verger και να εξηγηθή μαζί του. Η Edith επήγε μαζί και ούτω δεν επήγαμεν πάλιν εις το Bois de Boulogne ως εσκοπεύαμεν. Α, μα να σας ειπώ την αλήθειαν είναι απελπισία.! Μία εβδομάς επέρασε και ακόμη δεν απεφασίσαμεν τίποτε.
Τώρα να σας είπω κάτι άλλο, όχι όλα τα ίδια και τα ίδια διότι θα εβαρύνθητε.
Χθες το απόγευμα επεστρέψαμεν μάλλον ενωρίς να ξεκουρασθώμεν δια να υπάγωμεν να φάγωμεν έξω και να περάσωμεν έξω την βραδειάν μας. (Τας περισσοτέρας φοράς ετρώγαμεν εις το ξενοδοχείον , επέρναμε γλάλα με καφέ και βούτυρον Απεφα

Είχε γράψει και η κυρία Martel της απήντησε ότι μας περιμένει εις τας 2. Δεν σας φαίνεται αστεία αυτή η ώρα δι’ επισκέψεις; Εντούτοις εδώ είναι η σύνηθης. Πέρνομεν αυτοκίνητον, και πηγαίνομεν πηγαίνομεν! Μα είναι μακρυά!-Μπα σας φαίνεται αλλά ηξεύρετε εδώ εις το Παρίσι όλα είναι μακρυά. Αυτός ο chauffeur μας κάνει μεγάλον κύκλον, δι’ αλλως είναι κοντά. 10 λεπτά από την Opera (με autobus όμως). Είναι ίσια ίσια κεντρική.
Τέλος εφθάσαμεν. Η κυρία αρίστη, συμπαθητική, ανεπτυγμένη και πολύ καλή. Μας έδειξε εν δωμάτιον. Κατ΄ αρχάς εσκόπευε να μας δώση έν και προσέφερε η Lucie να τραγουδά εις το σαλόνι της. Αλλ΄ ο μπαμπάς εύρισκε ότι είμεθα στενόχωρα και εζήτησε δύο δωμάτια. Φρίξατε δε εζήτησε και δια τας 2 μας tout compris το φως και η θέρμανση 520! Με εν μόνο δωμάτιον 450. Εγώ το ευρίσκω φοβερά ακριβά, αλλ’ο μπαμπάς εφα΄’ινετο διατεθειμένος να τα δώση διότι ευχαριστήθημεν πολύμε το ύφος της pension. Θα ήμεθα ως εις οικογένειαν. Όταν όμως εξήλθαμεν ηθελήσαμεν να πάρωμεν το autobus. Στέκεται εδώ κοντά αλλά δια να φθάσωμεν θα ήτο τουλάχιστον 250-300 μέτρα. «Μα δεν είναι πολύ δια την νύκταν» «Μπα καθόλου (η κυρία Verger ομιλεί) διότι υπάρχει

ρικά. Κατόπιν είχαμεν τυρί, ωραιοτάτην κρέμα σοκολάτα με ένα pain d’ Espagne και φρούτα ωραιότατα.
Μετά το γεύμα ήλθε ένας κύριος χονδρός (ά εξάχασα να σας είπω ότι ο κύριος Verger μας έδειξε την φωτογραφίαν του αξιωματικού εκείνου τον οποίον είχαμεν ιδή πέρυσι (ενθυμείσθε) ως αεροπόρον. Διότι επήγεν εις την αεροπορίαν δια να προχωρήση γληγορότερον. Μετά δε το φαγί ήλθε και αυτός στρατιωτικά ενδεδυμένος. Δεν φαντάζεσθε δε πόσον καλλίτερος είναι από πέρυσι! Είναι εφέτος πολύ νόστιμος, αλλά σοβαρότερον, δηλαδή όχι τόσον ομιλητικός! Ενθυμείσθε τι φλυαρίαν είχε με την Miss Dillon;
«Είναι αυτός που ήθελαν να σου πασσάρουν Edith» ηρώτησεν η Έλλη
Ναι
Α μα καϋμένη είχες άδικο, είναι πολύ νόστιμος. Τώρα θα τον περιλάβω εγώ
Αλλά δεν το κατόρθωσε και πολύ διότι ο χάχας επήγε και εκάθησε εις την άλλην άκρην. Αλλά πάλιν έγινεν αιτία να γελάσωμεν! Φαίνεται ότι η Verger τον έχουν δια πάνδρεμμα διότι η κυρία πληροφόρηδε με τρόπν την Έλλην, όταν άμα υπανδρευθή θα αφήση την αεροπλοϊαν και έπειτα ηρώτησε την Edith αν η Έλλη θα έπερνε έναν γάλλον αξιωματικόν!! Τι αστείον. Τον ηρωτήσαμεν αν ημπορούμεν να τον ίδωμεν πετώντα. Δεν ηξεύρω αν θα το κατωρθώσωμεν διότι δυστυχώς θα λείψη την προσεχή εβδομάδα
Αχ είναι 12 παρά 7 κι έχω ακόμη τόσα να σας είπω! Αλλά τι να γίνη πρέπει να παύσω τώρα διότι εις τας 12 και ¼ πρέπει να συναντήσω τους άλλους εις το Carrousel. Να ιδώμεν πως θα περάσω μόνη μου την rue de Rivoli.
5 και 25 μ.μ. Εξακολουθώ αμέσως κατά συνέχειαν διότι άλλως δεν θα τελειώσωμεν ποτέ.
Κατόπιν επήγαμεν με την κυρίαν Verger εις μίαν pension την οποίαν της εσύστηεσε η νονά της, αλλά δυστυχώς δεν ήτο pension αλλά σχολείον. Εκεί μας έδωσαν την διεύθυνσιν άλλης pension. Έτχε δε την κυρίαν αυτής να γνωρίζει κάλλιστα η κυρία Verger η οποία αμέσως ανέλαβε να της γράψη, δια να υπάγωμεν σήμερον όλοι μαζί.
Σήμερον εις τας δύο είμεθα εις την κυρίαν Verger.

επιστρέφομεν την νύκτα. Δεν είναι δυνατόν λέγει η κυρία Verger να ίδη τις 2 νέας μόνας έξω την νύκτα όποιος και να είναι κύριος του κόσμου ή χαμάλης, και να μη τας ενοχλήση! Ωραία σύστασις δια το Παρίσι ε!... (υπογράμμιση ΑΙΖ). Δοκιμάστε λέγει και θα ιδήτε. Είμαι βέβαια ότι από την δευτέραν φοράν δεν θα θελήσουν αι ίδιαι να έβγουν μόναι! Δι’ αυτό δεν μας συμβουλεύουν καθόλου να πάρωμεν την pension εκείνην, το ίδιον δε απόγευμα η νκυρία Verger θα προσπάθει να λάβη άλλας διευθύνσεις. «Πόσον λυπούμαι, έλεγε, που δεν ημπορώ να τας κρατήσω μαζί μου. Έν δωμάτιον να είχομεν περισσότερον και όλα εδιορθώνοντο!
Προτού υπάγωμεν εις την κυρίαν Verger είχομεν και πάλιν υπάγει με την Edith και την Έλλην εις την rue Saint Jacques όπου η pension του Μαυρουδή. Αυτήν την φοράν δεν μας έκανε καθόλου καλήν εντύπωσιν. Ε’ιδαμεν και πολλούς νέους τερατάκια να ανεβοκατεβαίνουν. Μας εφάνη ολίγον σαν χάβρα. Εύρομεν το γράμμα της κυρίας Μαλανδρίνου. Η pension ήτο πολύ καλή αλλά κατά την ιδέαν της καθόλου κατάλληλος δι’ ημάς. Υπάρχουν εκεί πολλοί νέοι φοιτηταί! Ποίος ηξεύρει ποίον θα ήτο το ποιόν των νέων και νεανίδων! Μας εφάνη επίσης και κάπος πρόστυχη pension και την απερρίψαμεν.
Το απόγευμα επήγαμεν πάλιν εις την pension Lanthaume, η κυρία εφάνη ότι ήθελε πολύ να καθίσωμεν εκεί, και μας έκαμε όσας ευκολίας ηδύνατο. Προσφέρθη να μας συνοδεύη αυτή. Έπειτα υπάρχει autobus από την Opera το οποίον σταματάει μόλις καμμιά πενηνταριά μέτρα από την pension και νομίζει ότι αυτά είναι ασφαλέστερα από τα αυτοκίνητα, αλλά φαντασθήτε ότι με το autobus χρειάζονται 20 λεπτά μέχρι Σορβώνης!
Και πάλιν δεν απεφασίσαμεν οριστικώς αλλά νομίζω ότι εκεί θα καταλήξωμεν.
Χθες είμεθα προσκεκλημέναι εις την κυρίαν Verger. Μας είχε υποσχεθεί ότι δεν θα μας είχε παρά μπιφτέκι πατάτες και σαλάτα. Αλλ’ είχε περί πλέον και hors d’oeuvre. Πόσον δε μας εφάνη αστείον όταν μας έδωσαν πεπόνι δια hors d’ oeuvre! H σαλάτα δε ήτο είδος ρώσσικης με αυγά και διάφορα χορτα

καμπούρα είναι εντούτοις ακόμη μεγαλοπρεπής. Φαίνεται εντελώς ωσάν αρχοντογυναίκα. Ευγενεστάτη και εξυπνοτάτη, και τι ωραία γαλλικά που ωμιλούσε! Σου ήνοιγε την καρδίαν.
Δια pension δεν ήξευρε να μας δώση διευθύνσεις διότι εγνώριζε μίαν μόνον αλλ’ εις Passy όπου εδέχοντο πολύ ολίγους pensionnaires και βεβαίως προσέθεσε θα ηθέλομεν κάτι ευθημότερον ημείς. Αλλ’ αυτή ενόμιζε ότι η rue de lUniversite δεν είναι πολύ μακράν και ηδυνάμεθα κάλλιστα χωρίς φόβον να επιστρέφομεν μόναι αι δυό μας με αυτοκίνητον. (η mlle de Lanthaume μας είχε φοβίσει). Δεν με εσυμβούλευσε να ακολουθήσω τα ιδικά της cours ως επιθύμει ο κ. Brissaud είναι εντελώς περιττόν αφού θα πηγαίνω εις την Sorbonne. Δια μαθήματα γαλλικής δύναται άμα θέλω να μου συστήση κανένα καθηγητήν ειδικόν δια ξένας, διότι νομίζει ότι αυτό είναι καλλίτερον παρά να ακολουθώ cours γαλλικής συχναζόμενα μόνον από Γαλλίδας. Δια diction μου εσύστησε μιάν κυρίαν Worms, άλλοτε ηθοποιόν της Comedie Francaise αρίστην καθ΄όλα και καθώς πρέπει. Αλλά την ευρίσκω πολύ ακριβήν 50 δρ τον μήνα δια 2 φοράς την εβδομάδα. Προτιμώτερον να μη κάμω καθόλου diction παρά να εξοδεύσω τόσα. (Τότε ας έμεναν εις Αθήνας δια περισσοτέραν οικονομίαν ΑΙΖ)
Μου είπεν επίσης ότι άμα θέλω δύναμαι να πηγαίνω την Πέμπτην το πρωϊ να ακούω τα cours ιστορίας κ.τ.λ. τα διδασκόμενα από καθηγητάς της Σορβώνης, αλλά χωρίς να εγγραφώ εις αυτά, επομένως και χωρίς να πληρώνω. Αυτό ήτο μεγάλη καλοσύνη της
Της εδώσαμεν τα ονόματα της και εφύγαμεν υπερευχαριστώσαι αυτήν. Επίσης δια την Lucieείπε ότι δυστυχώς τώρα η αδελφή της, ήτις είναι μουσικός λείπει, αλλά θα επιστρέψει μετά 15 ημέρας και τότε δυνάμεθα να ζητήσωμεν απ’ αυτήν όσας πληροφορίας θέλομεν. Φαντασθείτε ότι εμέ με έκαμε μεγαλειτέραν της Lucie.
Την Πέμπτην το πρωί επήγαμεν να επισκεφθώμεν την κυρίαν Verger η οποία είναι ως πάντοτε ευγενέστατη. Είναι καλλίτερα από περυσι, και ζωηρά και πάντοτε κάμει κομπλιμέντα. Ίδετε δε πόσον διαφέρουν οι άνθρωποι. Ενώ η Alice και η Mlle de Monvel μας εβεβαίωσαν ότι ουδείς υπάρχει κίνδυνος το βράδυ εις το Παρίσι ο κύριος και η κυρία Verger μας είπαν εντελώς τα ενάντια! Ότι κατ ουδένα λόγον δεν πρέπει μόναι μας να παίρνωμεν αυτοκίνητα την νύκτα δια τόσον μάλιστα μακριά, ότι εις απόκεντρα μέρη ως η συνοικία du Pont de l Alma, δεν ημπορούμεν μόναι μας να

εις την pension των Battignoles, ώστε της εγράψαμεν ότι αύριον πηγαίνομεν να συμφωνήσωμεν οριστικώς.
Τώρα είναι αργά και παύω
Σας γλυκοφιλώ ως και την Miss Dillon

Μίνα
Τελευταία ώρα Κυριακή μεσημβρία
Δεν πηγαίνομεν εις την Lantheaume!!! Χθές βράδυ ελάβαμεν μίαν pnaumatiqueτης κ. verger η οποία μας έλεγε να μη αποφασίσομεν ως το μεσημέρι.διότι εσκέφθη μίαν άλλην pension εις την οποίαν επήγαμεν σήμερον το πρωϊ είναι κάπως μακριά κοντά εις τον σταθμόν του Alma. 5 λεπτά) εμείναμεν πολύ ευχαριστημένοι και πιθανώς να υπάγωμεν.
Τρώγομεν όλοι μαζί με την οικογένειαν του θείου Μανώλη εις το Duval της Jean d'Arc.
Μίνα

5. Hotel de Lille & d’ Albion, 223 rue St Honore, Paris
   Παρίσι, 29/12 Οκτωβρίου 1912, Σάββατον 11 παρά 5
   Αγαπητοί μου
   Εδιάβαζα ως τώρα εφημερίδας Ελληνικάς, και είμαι γεμάτη από τας εντυπώσεις της επιστρατεύσεως, και των σκηνών των Αθηνών. Αλλά δεν πρέπει πάλιν να αρχίζω να σας γράφω περί πολέμου. Ας το αφήσω αυτό το καταραμένον ζήτημα! Σας ευχαριστούμεν δια τα Εμπρός. Ελάβαμεν μόνον τα πρώτα. Η Έλλη έλαβε σήμερον νεωτέρας Εστίας. Να εξακολουθήτε σας παρακαλώ να τα στέλλετε.
   Λιλή σημειώνεις τας Θερμοκρασίας; Εγώ ακόμη τίποτε. Άμα εγκατασταθώμεν οριστικώς τότε θα αρχίσω. Τα ελληνικά μαθήματα αρχίζουν την Δευτέραν και με την Mademoiselle Mauron ώστε;
   Τώρα ας αρχίσω εγώ την αφήγησιν μου. Είχαμεν σταθεί ότι δεν ηξεύραμεν εις ποίαν pension να υπάγωμεν. Αλλά δεν σας έγραψα δια δύο επισκέψεις που εκάμαμεν επίσης την Τετάρτην το απόγευμα. Αφού εφάγαμεν εις την Aliceεπήγαμεν ο μπαμπάς και ημείς οι δύο να επισκεφθώμεν την κυρίαν Etienne Brissaud, εξαδέλφην του κυρίου Brissaud. Όταν εφθάσαμεν στη Rue Jacob, πολύ κοντά εις το ξενοδοχείον όπου καθήμεθα το 1900 Μίλτο, ηκούσαμεν βιολί και πιάνο εδώσαμεν το όνομά μας, μας έβαλλαν εις την σάλαν, η μουσική έπαυσε και παρουσιάσθη μία νέα κυρία, πολύ νόστιμη,, ωσάν κορίτσι, μαύρα ενδεδυμένη, με ξανθά μαλλιά. Της εδώσαμεν την κάρταν, του κυρίου Brissaudμας αζήτησε πληροφορίας δι’ αυτόν και έπειτα μας έδωσε την διεύθυνσιν της Juliette de Monvel δια την οποίαν είχαμεν γράμμαν. Της είπαμεν ότι θα μείνωμεν εδώ, και εξέφρασε την ελπίδα ότι θα μας επανίδη, μας παρακάλεσε αν πότε θέλομεν τίποτε να απευθυνθώμεν ελευθέρως εις αυτήν, εζήτησε μάλιστα την διεύθυνσιν μας, αλλ’ επειδή δεν εγνωρίζαμεν που θα υπάγωμεν μας είπε χωρίς άλλο να της την γράψωμεν. Χαριτωμένη αληθώς κυρία και τόσον ευχάριστη.
   Αργότερον επήγαμεν εις την mlle de Monvel η οποία κα΄θηται εις τον αυτόν δρόμον με ημάς αλλά παρά πάνω. Πρώτα επεριμέναμεν εις το κάτω πάτωμα όπου δίδονται τα cours, και εστείλαμεν το γράμμα του κυρίου Brissaud. Εντός ολίγον μας οδήγησαν επάνω εις ωραίαν αίθουσαν, όπου μας υπεδέχθη η κυρία. Αν και η δυστυχής είναι

Επήγατε καθόλου εις το τέννις;
Χαιρετίσματα να λέγετε εις όλους και άμα ιδήτε τον Γεράσιμον να του ειπήτε ότι λυπούμαστε πολύ που δεν τον είδαμεν να τον αποχαιρετήσωμεν.
Βλέπετε συχνά τα παιδιά του θείου Μιλτιάδου; Είπετε τους ότι χθες τους είχα αρχίσει εν γράμμα αλλά μου ήτο εντελώς αδύνατον να το τελειώσω, Να μην θυμόσουν αν δεν τους γράφωμεν τώρα διότι έχομεν πολλάς ασχολίας και δεν προφθαίνομεν. Ας τους διαβάζετε τα προς σας γράμματα μας.άμα τακτοποιηθούμεν τότε
Καθώς φαίνεται θα τον αποφύγουμεν (κατά 90% προσθήκη ΑΙΖ) τον πόλεμον . Ο Poincare κάμει όλα τα δυνατά του δια να μη γίνη αλλά φοβούμεθα τους Κρήτας Αλήθεια σήμερον ανοίγει η Βουλή και να μην ηξεύερομεν τι γίνεται
Το απόγευμα πιστεύω πάλιν εις τα εμπορικά να τρέχωμεν
Πως πηγαίνει η γυμναστική σου Blanche; Και ο κορσές σου;
Και το μάτι σου Λιλή πιστεύω να μη ξανάρχισε, Αγλαία φίλησε μου τον Τζίκο Τζινο την αρραβωνιαστηκια του , την μαϊμού και την Τούζη σας δε όλους ως και την αγαπητήν Miss Dillon
Κατασπάζομαι

Ελμίνα

Χθες το απόγευμα επήγαμεν εις το Luxembourg και επεσκέφθημεν το Μουσείον το οποίον πολύ άρεσε εις την Έλλην. Κατόπιν καθίσαμεν όλοι μαζί εις εν καφενείον κοντά εις το Πάνθεον ονομαζόμενον Taverne de Pantheon, όπου επήραμεν παγωτά. Το Πάνθεον δεν το επεσκεφθημεν διότι κλείνουν όλα εις τα 4.
Διατί Αγλαϊα δεν έγραψες εις την Mireille; Αυτή επερίμενε με ανυπομονησία απάντησιν σου. Τώρα όμως πιά δεν προφθαίνεις. Είναι όλα τα παιδιά πολύ καλά και μας είπαν ότι περνούν μάλλον εύκολα τους δρόμους. Εγώ αρπάζω πάντοτε τον μπαμπά, άμα υπάρχουν πολλά αυτοκίνητα, άμα όμως είναι έρημιά περνώ μια χαρά Τι ικανότης ε! ( η υπογράμμιση του ΑΙΖ). Ευτυχώς εις το Quartier Latin όπου πιθανώς θα κατοικώμεν θα είναι ησυχία.
Τα μαθήματα της Σορβόνης αρχίζουν τας ημέρας αυτάς. Δια να τα ακολουθώ πρέπει να εγγραφώ ως ακροάτρια με κάποιαν πληρωμήν αλλά χωρίς ανάγκην εξετάσεων. Γράφω πολύ άσχημα βγάζετε άραγε τα ορνιθοσκαλίσματα μου;
Ο Καιρός είναι ευτυχώς καλός. Ουρανός βέβαια ασπρουλιάρης ;αλλά τουλάχιστον ήλιος, εζέστανε δε κάπως . Βλέπετε ημείς φέραμεν την καλοκαιρίαν μαζή μας!
Τα βαμμένα πρόσωπα είναι πάντοτε άπειρα. Χθες το βράδυ εις το θέατρον, δύο νέαι με μεγάλην ησυχίαν έβγαλαν το καθρεπτάκι των, εκκύταξαν το μουτράκι των επουδραρίσθησαν άβαλλαν κοκκινάδια εις τα χείλια των !!!
Σήμερα το πρωί ηπιαμεν το γάλα μας εις εν Bouillon. Βεβαίως η αίθουσα ήτο μετριωτάτη, αλλά αντί να εξοδεύσωμεν 1,75 εδώσαμεν μόνον 75. Νομίζω ότι η διαφορά είναι μεγάλη, και ότι αξίζει τον κόπον η οικονομία αφού ούτω θα ημπορούμεν να πηγαίνωμεν εις περισσότερα θέατρα!
Τι κάμετε σεις; Γιατί να μην έχομεν γράμματά σας; (ΑΙΖ) Το ηξεύερετ ότι είναι σωστά μια εβδομάς που εφύγαμεν;
Πως πηγαίνουν αι δουλειαί σου Μίλτο; (ΑΙΖ) Τι κάμεις το βράδυ; Νυστάζεις πάντοτε τόσον;

6. Salon de Lecture des Grands Magasins du Louvre. Επιστολή Ελμίνας Ζάννου προς αγαπητοί μου,
   Παρίσι Δευτέρα 24/7 Οκτωβρίου 11/30 π.μ.

Αγαπητοί μου
Καθώς βλέπετε από το Louvre σας γράφω. Μίαν ώραν ετριγυρίσαμεν εδώ μέσα και συγχαρήτε μας δια τας παμφθήνους αγοράς μας! Ούτε πεντάρα δεν εβγάλαμεν από το πουγκί μας, δια τον απλούστατον λόγον ότι δεν ηγοράσαμεν τίποτε. Ακρίβεια μεγάλη και όταν ευρίσκαμεν κάτι σχετικώς ευθηνό το αφήναμεν δια να το ίδωμεν και αλλού μη εύρομεν τίποτε καλλίτερον. Η Έλλη και η Edith απελπίσθησαν! Τώρα η Lucie και εγώ εμείναμεν εις το salon de lecture όπου εδώσαμεν rendez-vous με τον μπαμπάν και αι άλλαι δύο επήγαν να αγοράσουν κάτι ψιλικάΟύφ τι βαρεμός αυτά τα μαγαζιά!
Τώρα που έχω καιρόν να σας γράψω δεν έχω πολλα πράγματα να είπω (αλλοίμονον εάν είχε !!ΑΙΖ)

θείαν Ολυμπίαν . Θα είναι άνω κάτω. Αλλ’ είναι αδύνατον, δεν ημπορώ να πιστεύσω ότι θα γίνη αυτός ο διαβολοπόλεμος.
Άνοιξα το παραθύρον και μπαίνει κρύον ουκ ολίγον. Φορώ, την φανέλλαν μου, το cache corset με μανίκια, χειμωνιάτικο υποκαμισάκι, εκείνο με τις bleu ρίγες έβαλα και το παντελόνι του μπάνιου. Άμα δε εξέλθωμεν θα βάλω την ζακέτα μου και το επανοφόρι της Edith.
Σήμερον είμαι καλά. Δεν μου πονεί πλέον σχεδόν η μέση μου. Χθες το βράδυ έφαγα εδώ γάλα complet πολύ ευχάριστον.
Τι γίνεσαι καϋμένε μου Μίλτο . Σε συλλογιζόμεθα όλοι τόσον πολύ, που έμεινες τόσον μόνος. Και αι δουλειές?
Αυτά τα αγόρια ακόμη κοιμούνται, αλλ’ ημείς θα υπάγωμεν να φάγωμεν.
Σας φιλώ όλους πολύ, πολύ.
Lucie
ΑΙΖ

κραυγαζόντων «Ζήτω ο πόλεμος» και μου έκαμεν πολλήν εντύπωσιν. Πιστεύω να μας περιγράφετε λεπτομερώς τα γεγονότα.
Τι κάμετε? Βγαίνετε έξω πως περνάτε? Αλλ’ είναι αργά και πρέπει να παύσω.
Σας γλυκοφιλώ
Ελμίνα

Ας γράψω και εγώ δυό λόγια έως ότου ετοιμασθώσιν η Έλλη και τα αγόρια. Αν δεν ήμεθα έτοιμοι ημείς θα εχαλούσαν τον κόσμον, και βεβαίως θα μας άφηναν και θα έφευγον ενώ τώρα ημείς καθήμεθα και τους περιμένομεν.
Ο μπαμπάς προ πολλού κατήλθε δια να φάγη. Η Μίνα τώρα μας ανήγγειλεν ότι ήλθεν ο κ. Μαυρίδης, και ότι ο μπαμπάς δεν είναι κάτω, τι να έγινε άραγε.
Αχ παιδιά μου, τι ηθέλαμεν να φύγωμεν τώρα με τον πόλεμον. Δεν ηξεύρετε πόσον συλλογίζομαι όλους τους Αθηναίους, και προπάντων τους καϋμένους θείον Κωνστ και

ξυδο και φρούτα άγουρα. Του καϋμένου του Τζελέπη δεν ήρεσε τίποτε. Τον είδατε αυτόν εις τον σταθμόν, είναι νοστιμοπαίδι, 17 ετών, σιωπηλόν και σοβαρόν αποδίδομεν τα δύο τελευταία εις το ότι εντρέπεται όπερ και φυσικόν …. Δύσκολον εις το φαγί.
Και σήμερον συννεφιά και άνεμος. Τώρα εβγήκε ολίγον ο ήλιος. Χθες το βράδυ είχον μίαν ακεφιάν πρώτης. Ελπίζω να μάθωμεν σήμερον κάτι θετικότερον περί του πολέμου.
Τι διάβολο τώρα ακριβώς που εφύγαμεν να γίνουν όλα αυτά! Τι γίνεται εις τας Αθήνας? Υπάρχει φιλοπόλεμον ρεύμα? Ταραχή, σύγχυσις? Αχ, όλοι οι καϋμένοι που έφυγαν θα υποφέρουν από το κρύο. Πως τους συλλογιζόμεθα και η Έλλη προπάντων το πουλάκι της, τον Μιλτάκην της. Από την εταιρίαν θα έφυγαν πολλοί υπάλληλοι.
Εις την Κέρκυραν προτού φύγωμεν είδαμεν 2-3 κάρα να διέρχωνται πλήρη ανθρώπων

Εφάγαμεν εκεί μέσα έξοχα τόσον ώστε ο μπαμπάς δεν πεινά και δεν θα εξέλθει δια να κρατήση και συντροφιάν της Lucie, την οποίαν θα αφήσωμεν εδώ, διότι είναι κουρασμένη, έκαμε μπάνιο και κρίναμεν καλλίτερον να μη εξέλθη.
Πέμπτη 9 και 10π.μ. Εξύπνησα μετά 11 σχεδόν ωρών ύπνον! Και η Έλλη ακόμη κοιμάται, είχε μίαν νύσταν φοβεράν. Χθές εφάγαμεν εις εν ωραίον ρεστοράν αλλά πανάκριβον. Old India λέγεται. Κάτω είναι γαλερία πλουσιωτάτη και επάνω tea rooms και restaurant. Πολυτελής διακόσμησις νοστιμωτάτη συχνάζεται πολύ από την νεολαίαν από φοιτητάς, αλλ΄ακρίβεια, τα φαγητά τα πλείστα 2, 2,50 το ευθηνότερον το οποίον επήρα εγώ cotollete pane 1,75. Τα αγόρια επήραν το “Menu” (table d’ hote προς 3 δραχμάς αλλ’ ήσαν όλα παληόφαγα. Σούπα, ψάρια της λίμνης, παπί με … (η όψις του τουλάχιστον αηδεστάτη!) και αγγινάρες με λαδό-

τελευταίοι είμεθα ακουμβισμένοι εναλλάξ ο εις επί του άλλου και δεν εκοιμήθημεν άσχημα.
Ο Γιάννης όστις είχεν υπάγει να ειδοποιήση τους Μαυρίδη επέστρεψε, και ηρχίσαμεν να γελώμεν διότι μας είχε πιάσει μελαγχολία με τας δυσαρέστους ειδήσεις περί πολέμου, με τον καιρόν και την κούρασιν.
Εις κάθε σταθμόν εξυπνούσαμεν και εκινούμεθα και εξεμουδιάζαμεν! Μετά την Bologne επήραμεν ακόμη έναν ύπνον και από τας 5 51/2 εξυπνήσαμεν ολότελα. Ο μπαμπάς δεν εκοιμήθη σχεδόν καθόλου, και τώρα είναι κουρασμένος και του πονεί η μέση του. Εις το Μιλάνον ηλλάξαμεν τραίνο και συνήλθαμεν λίγο. Εκείθεν είχομεν wagon restaurant και εκεί μέσα ήπιαμεν το γάλα μας, και εις την μίαν
(ο Γιάννης δεν μ’αφήνει να γράψω είναι πάντοτε ο ίδιος χάχας!) Η Μίνα όμως είναι βλαξ όπως πάντοτε

πα εις bagon 8! Κόσμος φοβερός ήσαν πολλοί όρθιοι και θαύμα πως δεν μας … κανείς. Τον πλείστον χρόνον είχαμεν την Lucie πλαγιασμένη αλλά και έτσι εκουράζετο. Καθ’ όλην την ημέραν εκοιμώμεθα κάπου κάπου ωμιλούσαμεν, εγελούσαμεν και είχαμεν και αθυμίαν εναλλάξ. Ο μπαμπάς εσκέπτετο να πάρωμεν δια την Lucie και Edith wagon lit, αλλά δεν ήθελον αυταί να ήσαν μόναι. Αλλά τέλος δια να καθησυχάσωμεν τον μπαμπά ο οποίος είχε τύψεις ερωτήσαμεν περί τας 10 τον υπάλληλον αν υπάρχουν θέσεις εις το wagon lit και μας απήντησεν αρνητικώς! Όλα γεμάτα ως βλέπετε! Φαντάζεσθε λοιπόν πως εκοιμήθημεν όχι εντούτοις πολύ άσχημα, ούτε … ως ενομίζαμεν. Ιδού πως είμεθα καθισμένοι από την ανάποδη μεριά η Lucie μισοπλαγιασμένη, η Edith και ο μπαμπάς. Απέναντι του μπαμπά, ο ανεψιός του Θεοδωρίδου, Τζελέπης ονόματι, περί του οποίους θα σας ομιλήσω παρακάτω η Έλλη, εγώ και ο Δημήτρης! Ημείς αι δύο

Maggiore τόσον ήσυχη και καταπράσινη και θαυμασία!! Νομίζω ότι το φθινόπωρον εις τας Άλπεις είναι ωραιότερον της ανοίξεως. Αδύνατον να φαντασθήτε τους χρωματισμούς των δένδρων. Τα βουνά ήσαν σαν πολύχρωμα μπουκέττα δένδρα πράσινα, κιτρινωπά, ρόδινα, κόκκινα. Πορφυρά! Αν ήτο ζωγραφιά ορισμένοι θα ελέγαμεν ότι ποτέ τα φύλλα των δένδρων δεν λαμβάνουν τοιαύτας αποχρώσεις. Μετά το tunnel του Simplon ο καιρός ήλλαξε, η ομίχλη διελύθη και ο ήλιος ήρχισε να προβάλλη και να κάμη ακόμη ωραιότερα τα τοπία από όπου διηρχόμεθα αλλά εδώ ο καιρός εχάλασε και βρέχει! Είμεθα κουρασμέναι αρκετά και δι’ αυτό δεν θα υπάγωμεν να φάγωμεν εις το ρεστωράν όπου είχωμεν δώσει ραντεβού με τους Μαυρίδη . Αλλά είμεθα και δικαιολογημένοι. Φαντασθήτε ότι χθες εξυπνήσαμεν εις τα 41/2 ως τας 111/2 εσερνόμεθα και από τότε εις τον σιδηρόδρομον 7 πρόσω-

Επιστολή Ελμίνας Ζάννου προς την οικογένεια, Λωζάννη 20/3 Οκτωβρίου 1912 Πέμπτη 7 παρά 20 μ.μ.
Αγαπητοί μου
Είμεθα ακόμη εδώ, εις το ξενοδοχείον. Ο μπαμπάς και η Έλλη και ο Δημήτρης συζητούν διότι ο μπαμπάς θέλει κάτι να τους τρατάρει και εκείνοι δεν εδέχοντο! Ήταν κωμικότατον να τους βλέπει τις να συζητούν. Προ ολίγου ενώ ο μπαμπάς εκάθητο ακούων, τον επεριτριγύριζαν …. Τα τρία χαριτωμένα ανίψια του φωνάζοντα και χειρονομούντα ο Δημήτρης με το πράσινο καπέλλο της Edith εις το κεφάλι, ο Γιάννης με το κόκκινο της Lucie και η Έλλη με του μπαμπά!!
Αχ παιδιά μου, βρέχει! Από το Μιλάνον δε ο καιρός ήλλαξε προς το κρύο και τώρα φορούμεν όλοι χειμωνιάτικα! Εις το Μιλάνον η ομίχλη ήτο φοβερά, και έβρεχε. Τι ωραία η γραμμή του Simplon! Εις την Ιταλίαν η λίμνη

Μίλτο μου, δεν σου έγραψα ακόμη ούτε λέξη αλλά τα γράμματα απευθύνονται προς όλους σας, δεν είναι έτσι? Τα αγόρια μας διασκεδάζουν πολύ και μας πειράζουν ουκ ολίγον. Τον γάϊδαρον το Δημήτρη δεν θα τον καταφέρομεν να έλθει μαζί μας εις το Παρίσι!! Ο Γιάννης είναι πάντα ο ίδιος και όλο μας ονομάζει επαρχιώτας οι οποίοι ταξιδεύουν για πρώτη φοράν!!! Ακούς εκεί.
Σε φιλώ γλυκά
Edith

πιά βαρελάκι αλλά … λάντζα! Εντούτοις η κυρία Witting μου λέγει ότι έχασα το … ωραίον μου χρώμα! Περίεργον δεν έχω εντούτοις τίποτε, δι’ αυτό χθες το βράδυ συνεπέρανε ότι θα είμαι … ερωτευμένη!!!
Ο χονδρός Schulte μας κάμη πάντοτε να γελώμεν με τα κωμικότατα του γαλλικά! Ίσως αυτό δεν είναι πολύ ευγενές αλλά τι να κάμωμεν; Είναι αδύνατον να μη γελάση κανείς άμα τον ακούει να ομιλή. Τελευταίως δε τον έπιασε μανία να κάμη liaison όλο με Τ εκεί όπου δεν πρέπει ως je suis t alle κ.τλ. και όλοι ξεκαρδίζονται. Αγλαούλα και άλλα νέα δια την Gyp. Είναι φοβερά ζηλιάρα! Φθάνει να κάμη κανείς ότι χαϊδεύει κάτι άλλο δια να γίνη έξω φρενών, να πηδά, να γαυγίζει! Προχθές η κυρία εκρέμασε υψηλά μίαν μαύρην γουνίτσαν και την εχάϊδευε ωσάν να ήτο γάτα! Αδύνατον να φαντασθής τι πήδους έκαμε δια να πιάση την γούναν και να την κάμη κομμάτια!
Χθες πάλιν η κυρία εδίπλωσε με μίαν πετσέταν μίαν μποτίλιαν και την εχάϊδευε, την εφιλούσε. Η gyp ωσάν τρελλή εγαύγιζε και επηδούσε επάνω εις τα γόνατα της κυρίας και ήθελε να δαγκάση την μποτίλια! Έπειτα ο Γερμανός επήρε μίαν πετσέτα εις την αγκαλιά του και ήρχισε να μιαουρίζει ωσάν να ήτο γάτα. Τι φωνή τι γαυγίσματα έγιναν είναι απερίγραπτο. Τέλος η Gyp ήρπασε την πετσέταν, και εσκάσαμεν ως ότου να της την πάρωμεν οπίσω. Ήθελε να την κομματιάση! Ήτο τόσον κωμικόν ώστε εγελάσαμεν πολύ. Δεν είναι αστεία αυτά Αγλαούλα μου; Σε παρακαλώ να μου στείλεις την φωτογραφίαν σου, ντυμένη μασκαράς.
Σας γλυκοφιλών

Ελμίνα
Περί Ηλέκτρας προσεχώς.

καθρεπτάκι εμπρός εις το στόμα της δια να ίδη τι κάμουν αι χορδαί της!!
Εγώ ακόμη τίποτε δεν έκαμα δια τας μελέτας μου! Πρέπει να περάσω από την Sorbonne να πάρω τα προγράμματα. Η κυρία Baumgartner έλαβε το πρόγραμμα των διαλέξεων των Annales. Θα υπάγωμεν εις μερικάς. Επίσης είδα ότι δίδονται cours de diction άπαξ της εβδομάδος, τα 20 μαθήματα 60 δραχμάς. Τι λέγετε να αρχίσω; Ή αν δεν υπάγω εκεί και εύρω αλλού με την ίδιαν παρίπου τιμήν να υπάγω; Ή είναι κρίμα το έξοδο;
Μετά μεγάλης τέχνης και επιδεξιότητος καταπληκτικής εκαδράρισα πριν με κορδέλλαν τον Ερμήν. Έσκασα, αλλά καλά τα εκατάφερα δια τα φιογκάκια όμως δίδω την παραίτησιν μου. Ας τα κάμη η Λούκα. Θα γίνουν όμως πολύ νόστιμα με την κόκκινη κορδέλλα. Εκόψαμεν τρία γυαλιά δια να δοκιμάσωμεν. 30 λεπτά το γυαλί είναι πολύ; Εδώσαμεν επίσης και μου εδιόρθωσαν το σακουλάκι μου, ως και την σάκαν δια τας νότας. Τι ευγενείς και συμπαθητικοί που είναι όλοι οι υπάλληλοι εις τα μαγαζιά! Είναι σας διαβεβαιώ αξιαγάπητοι!!
Τι τα θέλετε εγώ τους αγαπώ πολύ τους Γάλλους. Το μόνον κακόν των είναι ίσως ότι είναι κάπως λογάδες! Δηλαδή κομπλιμεντόζοι!
Ενθυμείσθε που μας έλεγαν ότι εις τον δρόμον κυττάζουν αναιδώς, πειράζουν, παρακολουθούν; Ως τώρα τίποτε το παρόμοιον δεν συνέβη! Αλλ’ας μη βιαζόμεθα! Η αλήθεια είναι ότι ακόμη δεν συχνάζομεν το Quartier Latin, και υποθέτω ότι εκεί περισσότερον θα συμβαίνουν αυτά. Ως τώρα όμως ειμπορώ να είπω ότι είναι ησυχότεροι και από τας Αθήνας. Δεν ήκουσα κανένα να μουρμουρίζει κάτι μεσ’εις τα δόντια του!!
Λιλή, αν τώρα που εγύρισεν η Edith δεν μας γράφης πολλά θα επιφορτίσω την Blanche να σε ξυλοκοπήση!
Δεν βλέπεις ημάς τι κοθταμάρες σας διηγούμεθα.
Να η Λούκα επαναλαμβάνει μίαν ώραν τώρα ότι depuis qu’ elle a vu Clitandre la regarder d’un air tendre. Μα ποίος διάβολος είναι αυτός ο Clitandre και δεν τον επήρα εγώ χαμπάρι; Ορισμένως δεν θα την φυλάγω καλά και πρέπει να με μαλώσητε! Αλήθεια πρέπει να τη ζυγίσω, δια να ίδω πως τα πηγαίνει! Τρώγομεν ωσαν διάβολοι και φοβούμαι μη σας γυρίσω όχι

16. Παρίσι, Δευτέρα 10π.μ. 15/28 Οκτωβρίου 1912

Αγαπητοί μου μπαμπά και τα λοιπά!
Ας γράψω κ’εγώ ολίγον, ενώ η Lucie τσιρίζει πλάϊ μου. Τι να της κάμω εγώ αν δεν ειμπορώ να πολυεννοήσω ποίον είδος τραγουδιού είναι καλλίτερον; Υπάρχει διαφορά μεταξύ του ενός και του άλλου, αυτό το διακρίνω αλλά ποίον είναι το σωστόν, αυτό δεν το ειξεύρω. Βεβαίως αν γίνη πολύ βαθειά δεν θα είναι ωραίον, αλλ’αν είναι ολίγον ίσως δεν είναι άσχημον. Βάσανο και αυτό! Δεν ημπορούσε όλοι οι δάσκαλοι να έχουν μίαν μέθοδον! Το αστείον είναι ότι η κυρία Nicot Bilbot -Vauchelet δεν της κάμει καμμίαν άλλην παρατήρησιν εκτός αυτής των χρωματισμών. Ούτε περί vocalises ούτε περί αναπνοής ομιλεί, ενώ ακριβώς η κυρία Verger επέμενε να υπάγη εις αυτήν δια τας vocalises! Επίσης πέρυσι έλεγε εις την Lucie ότι δεν αναπνέει πολύ καλά! Θέαμα αστείον. Η Lucie τραγουδεί με το

ευγενέστατη, μας είπε να ξαναυπάγωμεν οπόταν θέλομεν, ότι ευχαρίστως θα συνοδεύη τη Lucie εις το πιάνο κ.τλ, κ.τλ.. Μας είπε ότι η Mlle de Monvel είχεν εύρει μίαν άριστην pension, αλλά δεν είξευρε την διεύθυνσιν μας να μας την στείλη. Σήμερον το πρωί ηθέλαμεν να υπάγωμεν εις τα cours της, αλλ’ήτο αδύνατον να σηκωθώμεν ενωρίς. Χθες εξερχόμεναι από το Cluny επεράσαμεν από την Sorbonne, όπου εμάθαμεν ότι δεν θα δυνηθώ να ακολουθήσω παρά τα cours publics διότι δια τα άλλα πρέπει κανείς να είναι φοιτητής. Αν είχα απολυτήριον γυμνασίου όλα ετελείωναν! Μας είπε ο concierge ότι τα cours publics αρχίζουν μόλις τον Δεκέμβριον!!
Πάντως την Δευτέραν θα έχουν το πρόγραμμα. Τώρα πιά εγώ παύω αρκετά εφλυάρισα και εκουράσθη το χέρι μου.
Διατί μπαμπά και Edith έχετε βήχαν; Πιστεύω b
Blanche το κρυολόγημα σου να επέρασε. Όταν Λιλή ερωτάς αν εις τας 9 παρά ¼ εν Αθήναις έχομεν σηκωθεί, λογαριάζεις ότι ημείς έχομεν 7 και ¼. Εις τας 7 και ¼ ποτέ δεν σηκωνόμεθα αλλ’ εις τας 9 παρά ¼ εγώ τουλάχιστον είμαι έτοιμη.
Σας γλυκοφιλώ
Ελμίνα

να επέτυχε.
Έχετε πολλα χαιρετίσματα εκ μέρους όλων και σεις παιδιά να είπητε εις τον Γιώργον εκ μέρους του χονδρού εξαδέλφου ότι του εύχεται καλήν επιτυχίαν εις τα πειράγματα που του έμαθε, και λυπείτε που δεν είναι μαζή του να τον βοηθήση.
Την Τρίτην επήγαμεν εις την Κυρίαν Verger αλλά δεν την εύρομεν. Κατευθύνθημεν λοιπόν προς την κυρίαν Brissaud δια να ξεμπερδεύωμεν. Καθ’οδόν εν αυτοκίνητον μας ετρόμαξε! Και δεν ειμπορούσαμεν να περάσωμεν ευκόλως τους δρόμους. Εφθάσαμεν εις τας 3 και 20. Η κυρία δεν ήτο εκεί, αλλά μας λέγει η υπηρέτρια θα γυρίση εις τας 3 ½ ώστε αν θέλετε να περιμένετ. Τι να κάμωμεν; Ας περιμένωμεν είπαμεν και εισήλθομεν. Εις τας 3 ½ πραγματικώς ήλθεν η κυρία χαριτωμένη και aimable. Μας ωμίλησε δια τον πόλεμον, δια τας νίκας μας, και εζήτησε την άδειαν να υπάγη να αλλάξη. Εις ολίγον επανήλθε, έφθασεν δε και μία κυρία φίλη της με δύο παιδάκια, εν κοριτσάκι 9 ετών και αγοράκι 6 το οποίον διαρκώς εφιλούσε την μητέρα του. Εσηκώθημεν δια να φύγωμεν, αλλά «σας παρακαλώ, λέγει η κυρία, μείνετε να πάρετε ένα φλυτζάνι τσάι» ΄
«Μα όχι …» «Σας παρακαλώ, θα με ευχαριστήσετε πολύ». Ωσάν ανόηται, εμείναμεν αλλά σας διαβεββαιώ το μετανοήσαμεν! Ενομίζαμεν ότι θα προσέφεραν τσάι εις τας 4 και εντός ολίγου θα ημπορούσαμεν να φύγωμεν. Αλλά το τσάι προσεφέρθη μόλις εις τας 5! Κατά τας 5 ½ εφύγαμεν! Τι βλάκες, τι βλάκες! Τι να κάμωμεν ημείς τόσην ώραν, μεσ’ εις τόσας ξένας, διότι ήλθαν αρκεταί φίλαι και συγγενείς της κυρίας Brissaud.! Φυσικά είχαν όλαι να ομιλήσουν δι’ οικογενειακά πράγματα, τι εγυρεύαμεν ημείς εις την μέσην. Αλλά μίαν φοράν που είμεθα εις τον χορόν έπρεπε να χορεύσωμεν! Ήλθεν πρώτον μία φίλη της κυρίας, συμπαθητική αν και άμα ομιλούσε εφαίνοντο όλα της τα χάλια, και συγχρόνως το κοριτσάκι της κυρίας Brissaud 2 ½ μόλις ετών, όχι ωραίον αλλά χαριτωμένο με ολόξανθα σγουρά μαλλάκια μαζή με το εξαδελφάκι του της ιδίας ηλικίας παχουλό αγουράκι με φοβερά κατσαρά μαλλιά, και την εξαδελφούλαν 10 μόλις μηνών ονόματι «Μαρίκα!!» Ήλθαν κατόπιν η πενθερά της κυρίας Brissaud και κάποια άλλη συγγενείς, θεία νομίζω Mme de Monvel και τέλος η νύφη της, νόστιμη αλλά ωσάν affectes και ο πατέρας της! Εις το τέλος εφάνη ο άνδρας της, παχύς με ύφος βλάκικο αλλ’ημείς πια εφύγαμεν και μόλις εξήλθαμεν αφήσαμεν στεναγμόν ανακουφίσεως! Ούφ! Η κυρία Brissaud

σα την μέθοδον της! Πέρυσι έπαιρνε μαθήματα με τον Martini. Ήτο πολύ ευχαριστημένη αλλ’εφέτος ήθελε νέον διδάσκαλον, ο οποίος να τραγουδή επί της σκηνής και επήρε τον Nuy Beau (δεν ειξέυρω πως γράφεται). Πέρυσι όχι μόνον έκαμε μεγάλην εγχείρησιν εις την μύτην, αλλ’έκαμε και εγχείρησιν σκωληκοειδίτιδος!! Ενθυμείσαι ίσως Edith ότι πάντοτε υπέφερε από τον … αγγλικόν της στόμαχον, και έλεγαν οι ιατροί ότι έχει εντερίτειδα. Φαντασθήτε ότι τόσον καιρόν είχε σκωληκοειδίτιδα και δεν το είχαν καταλάβει! Τον χειμώνα λοιπόν εγένετο η εγχείρησις. Αν εβράδυνε 2 ακόμη ημέρες θα είχε περιτονίτιδα διότι είχε σχηματισθεί απόστημα!!
Εμείναμεν αρκετά αργά μαζή της, λέγουσαι αυτά και διάφορα άλλα. Ησθάνθη η κακομοίρα φοβεράν μοναξιάν άμα την άφησε η θεία της. Το δωμάτιον της καλόν αρκετά μεγάλον, αλλά και πληρώνει 250 τον μήνα ώστε βλέπετε ότι ημείς δεν δίδομεν παρά πολλά! Θα παίξη πιθανότατα εις το θέατρον. Έμαθε την Τόσκαν και τώρα μανθάνει Καβαλερίαν Ρουστικάναν.
Τη Δευτέρα εις την Alice ήσαν ο Jean, ο θείος και η θεία και ο εξάδελφος της Alice, Paul Castelnau. Δεν εκάμαμεν τίποτε σπουδαίον. Ο Jean είχε περάσει τας γραπτάς εξετάσεις και ήτο ευχαριστημένος εξ αυτών. Πιστεύω

ξενοδοχείον. Εζητήσαμεν κάτω την κυρίαν Παπαγιανοπούλου αλλά δεν αφαίνοντο να την γνωρίζουν “Α λέγει έπειτα η κυρία, θα θέλετε την Mlle Papageorgacopoulo” και μας οδηγεί εις το δωμάτιον. Επεράσαμεν από τεράστιαν τραπεζαρίαν και αφού εγυρίσαμεν από διάφορα περάσματα εφθάσαμεν προ του δωματίου ενώ δυνατόν τραγούδι αντηχεί. Εκτυπήσαμεν μια, εκτυπήσαμεν δύο, τέλος μας ήκουσαν το τραγούδι έπαυσε και εφάνη η Ηλέκτρα. Οι συνήθεις χαιρετισμοί «Και η θεία σου»; Τότε μας είπεν ότι η θεία της επέστρεψεν εις Αθήνας, και την άφησε μόνην. Το κλίμα των Παρισίων δεν της έκαμε. Πέρυσι είχε κρυώσει και εφέτος ξανάρχισε τα ίδια ώστε επήρε την Κλεοπάτρα και έφυγε! Αυτή λοιπόν εγύριζε και όχι η Ηλέκτρα ως μας είχαν είπει. Ήτο εκεί μια κυρία η οποία την συνόδευε εις το πιάνο ώστε ετελείωσε πρώτον το τραγούδι και έπειτα ωμιλήσαμεν. Η φωνή της δυνατή αλλ’ως πάντα όχι πολύ συμπαθητική. Άμα τραγουδεί δε κάμει πολλάς γκριμάτσας! Εν γένει ευρίσκω ότι η Ηλέκτρα ασχήμηνε πολύ η δε φωνή της δεν πιστεύω να προώδευσε και πολύ.
Από ότι μας είπε δεν φαίνεται να είναι καθόλου εναντίον της κας Φωκά. Τουναντίον έχει την φωτογραφίαν της εις τιμητικήν θέσιν, και τώρα γράφονται συχνά. Δεν μας είπε δε το παραμικρόν εναντίον της. Ίσα, ίσα εφάνη επαινού-

ο Jaures ωμίλησε κατά του πολέμου αυτού και οι σοσιαλισταί εφώναζαν “ A bas la guerre”. Αλλά πριν λέγει ο Rochefort έπρεπε να φωνάζουν “ A bas les massacres” αν ημπόδιζαν τας σφαγάς της Μακεδονίας, πόλεμος δεν θα εγίνετο. Εν γένει αι εφημερίδες δεν είναι φιλοτουρκικαί, ως νομίζεις Μίλτο, και έχουν όλα τα νέα.
Αλλά είναι 6 και ¼ και σήμερον εις το θέατρον πηγαίνομεν ώστε σας αφήνω και εξακολουθώ αύριον.
Πέμπτη 9 και 20. Μόλις έφαγα και η Lucie ακόμη ενδύεται! Δεν αργήσαμεν και πολύ, ε; Μα λογαριάσατε χθες το θέατρον. Μόλις εις τα 12 1/2 είμεθα εδώ και μετά χαράς σας αναγγέλω ότι κανείς απάχης δεν μας εσκότωσε, δεν μας ελήστευσε ούτε μας απήγαγε ή μας έκλεψε! Δι’ ο δεχόμεθα συγχαρητήρια! Ερημιά από τον σταθμόν ως εδώ αλλά και πλήρης γαλήνη. Εις την γωνίαν δε Marceau και Bassano διεκρίνετο η φαρδεία πελερίνα ενός αστυφύλακος! Μόλις 2, 3 διαβάται, ά ελησμόνησα, εις την κόγχην μιάς οικίας κάποιος ωμιλούσε με κάποιαν! Παρ’ όλον το κρύον έμεναν εις τον ανοικτόν αέρα αλλά φαίνεται ότι τόσον θερμά θα ήσαν τα λόγια των ώστε δεν τους επείραζε ο ψυχρός άνεμος!!!!
Έχομεν πολλά να σας διηγηθώμεν: Έκθεσιν Χρυσανθέμων, επίσκεψιν Ηλέκτρας, γεύμα εις Alice, επίσκεψιν εις Verger και κυρίαν Brissaud, μουσείον Cluny μικρά μετάβασις εις Σορβόνην, και contes d’ Hoffmann.
Αλλά προ παντός ας σας αναγγείλω λυπηράν είδησιν την οποίαν μας επεφόρτισε να σας γνωστοποιήσουμεν σας ως και εις τον θείον Μανώλην η κ. Lea. Η Marie Reymond, αδελφή του θείου Αλέξανδρου απέθανε εις Γενεύην! Μας το είχεν είπει και την Δευτέραν η θεία Ίρμα. Εις τον θ. Αλέξανδρον δεν το είχαν ακόμα αναγγείλει διότι ο καϋμένος δεν ήτο καθόλου καλά τας ημέρας αυτάς. Μη λησμονήσετε να το είπητε εις τον θείον Μανώλην, ακούτε; Διότι δεν θα του το γράψωμεν ιδιαιτέρως.
Η έκθεσις των Χρυσανθέμων ευρίσκετο εις το Grand Palais εις τα μεγάλα hall του Salon d’Automne. Πληρώσαμεν πάλιν ένα φραγκάκι εκάστη. Πόσα χρυσάνθεμα και τι τεράστια!! Υπήρχαν πολλά ωραιότατα, αλλά μερικά ήσαν τόσον μεγάλα που καταντούσαν αηδία! Ήσαν σαν λάχανα! Αλλά πόσα είδη, πόσαι ποικιλίαι! Πολλά ωραιότατα είχον καλλιεργηθεί με εν ειδικόν engrais. Πόσα χρώματα! Φαντασθήτε ότι είχε και πράσινα αλλά δεν ήσαν ωραία! Μερικά έμοιαζαν με ξεμαλλιασμένα κεφάλια!! Κάτι κίτρινα ήσαν μαγεία.
Το Σάββατον το απόγευμα επήγαμεν να επισκεφθώμεν την Ηλέκτραν. Κάθηται εις την Montmartre ουχί μακράν από το Moulin Rouge. Η pension της είναι μάλλον

Ο μπαμπάς γράφει ότι μετά το προσεχές πέρας του πολέμου ο Μίλτος θα έλθη εδώ! Να το πιστεύομεν; Αν εξηκολούθουν την προτού να φύγωμεν τακτικήν μου θα έλεγα «Βρε Μίλτο αρχιτεμπέλη, δεν φθάνει που χάνεις τόσον καιρόν με τον πόλεμον, αλλ’έπειτα θέλεις να πεταχθής και εις το Παρίσι! Δεν εντρέπεσαι καϋμένε. Κάτσε εις τα αυγά σου, δεν σε θέλομεν, έννοια σου. Αλλά φοβούμαι μη τυχόν ποτέ με … πιάσει εις την λέξιν (qu’il ne me prenne au mot!) διά αυτό κ εγώ δεν γράφω τίποτε.
Τι φλύαρη που είμαι. Εγέμισα τόσον χαρτί και δεν σας είπα ακόμην τίποτε. Αν έχω καιρόν θα σας στείλω μίαν μετάφρασιν μου ενός άρθρου του Journal επί του Βενιζέλου. Δεν σας στέλλω το Journal διότι είναι της κυρίας Witting. Ωσαν κουτουλιάκας είχα σκεφθή ότι ήτο περιττόν να εξοδεύσω μίαν πεντάραν αφού ειμπορούσα να σας στείλω την μετάφρασιν και δεν ελογάριαζα τα γραμματόσημα!! Τώρα όμως πιά που να εύρω περασμένην εφημερίδα! Δεν έχω λεξικόν δι’αυτό αφήνω μερικάς λέξεις γαλλικάς. Έχω νομίζω και γαλλικούρες. Δεν πειράζει! Βραδυνήν εφημερίδα δεν αγοράζομεν … οικονομίας ένεκεν!!! Χθές όμως εδιάβασα κάτω εις την Patrie νομίζω ωραιότατον άρθρον του Henri Rochefort φαίνεται ότι εις Βρυξέλλας

μεν νέα σας. Μεγάλη σου καλοσύνη να μας γράφης τώρα που είσαι τόσον απασχολημένος. Αλήθεια καϋμένε εδιαλέξαμεν τον καιρόν να φύγωμεν. Περιττόν νομίζω να σου γράψω πόσον μας ενδιέφεραν όσα μας είπες και πόσον πολύ εχάρημεν σήμερον, όταν είδαμεν ότι ο μπαμπάς επεδοκίμασε την πράξιν σου. Έτσι πάντοτε συμβαίνει όλοι οι άλλοι κατηγορούν και μαλλώνουν και μόνον ο πατεράκης βλέπει το δίκαιον και επιδοκιμάζει. Πόσον θα έσκασες, όταν τους έβλεπες προ πάντων δυσαρεστημένους μαζή σου! Μα σε διαβεβαιώ ότι και ημείς άμα τα εμάθαμεν όλα εσκάσαμεν φοβερά, και ένεκα του συμβάντος αυτού δεν θα ειμπορώ να καυχηθώ ότι δεν … έκλαυσα ακόμη εις το Παρίσι!!
Άχ τι φόβον επήρα προχθές εις το metropolitain. Είχ ανοίξει την εφημερίδα και εις εν τηλεγράφημα διαβάζω «Les regiments les plus eprouves ont ete le 1 et le 7me de l’infanterie» Το πρώτον και το έβδομον το σύνταγμα του Μυλωνά! Δια μίαν στιγμήν σας διαβεβαιώ ότι τον είχα δια απεθαμένον. «Άχ Lucie, ιδέ καϋμένη». Τότε μόνον εσκέφθην και μου είπεν και η Lucie ότι ο Μυλωνάς δεν είναι πλέον εις το πεζικόν.

κ’ εγώ δεν ειξέρω ωσάν τι τα γράμματα σας και σεις τίποτε. Αν ο μπαμπάς δεν δεν εσημείωνε ότι ο Μίλτος Μυλωνάς επολέμησε αλλ’είναι σώος και αβλαβής θα εφοβούμεθα και δι’αυτόν τόσον μάλλον καθ’όσον η Έλλη μας γράφει «Τα εδώ χάλια, τα μάτια μου μετεβλήθησαν εις Νιαγάραν, θα σας γράψουν πιστεύω οι δικοί σας τα δέοντα». Μα αν δεν έχετε καιρόν ή δεν συλλογίζεσθε να μας γράψετε αυτά, διατί αθεόφοβα κορμιά δεν στέλλετε εφημερίδας; Να διαβάσωμεν όλα τα καθέκαστα, να γεμίση η καρδιά μας από Αθήνας, να εντρυφήσωμεν εις τα νέα ας είναι και λυπηρά; δια να λάβωμεν μίαν ιδέα της καταστάσεως των Αθηνών. Η Λιλή λέγει δεν εκράτησε τα Εμπρός! Ωσάν να μην υπάρχει άλλη εφημερίς από το Εμπρός! Α ναι, αι εφημερίδες είναι αλήθεια που λείπουν από το σπίτι μας! Δεν έχετε Πατρίδας, Ακροπόλεις, Νέας Ημέρας, Εστίας, ότι διάβολο και να είναι φθάνει να είναι εφημερίς Αθηναϊκή!
Στείλετε λοιπόν στείλετε εφημερίδας, εφημερίδας, εφημερίδας. Εδιαβάσαμεν ότι εσκοτώθη ο στρατηγός Κυριακούλης Μαυρομιχάλης, ποίος ειξεύρει πόσοι άλλοι! Μαζαράκηδες ίσως και σεις μιλιά!
Όλο μας λέγετε «Άχ δεν εμελέτησα ακόμη ελληνικά ή γαλλικά ή αγγλικά, δεν έχω καιρόν κ.τλ. κ.τλ». Στο καλό να πάνε τα μαθήματα σας και όλαι αι γλώσσαι. Εγώ εννοώ να έχω μεγάλα γράμματα σας, αφού τα θέματα πλημμυρούν και δεν με μέλει δια τίποτε άλλο. Αφήστε μαθήματα σιγυρίσματα, μπουγάδες και σφουγγαρίσματα αλλά γράφετε, γράφετε πολλά. Τι ιδέα πάλιν και αυτή ότι δεν έπρεπε να μας ομιλείτε δια το νοικοκυριό.
Ίσα ίσα που πρέπει να μας λέγετε όλα τα δυσάρεστα δια να χαιρόμεθα ημείς ότι δεν είμαστε μαζή σας να τα υποφέρωμεν! Ο κ. Πανταζόπουλος είναι εις τας Αθήνας και ούτε καν μας το είχατε ειπή και ποίος ειξεύρει πόσα άλλα παραλείπετε! Αξίζετε να μην σας γράφωμεν!
Ε, φθάνει πιά, αρκετά σας εμάλωσα και εξέσκασα!!
(Ειξεύρεις Λιλή τας θεωρίας μου, τι πρέπει κανείς να κάμη άμα είναι θυμωμένος. Δεν συμφωνούν με τας ιδικάς σου αλλά δεν πειράζει) (Ελπίζω να μην τα πάρετε όλα αυτά εις τα τραγικά!! Προς Θεού!)
Και συ κακιά Αγλαία διατί δεν γράφεις; Εγώ τόσα σου είπα δια την Gyp και συ μιλιά!
Η Edith συγχωρεμένη, αν και βέβαια δεν μετριέται γράμμα ή κάρτα της Παρασκευής, η οποία άλλως τε έφθασε συγχρόνως με το γράμμα.
Μίλτο μου, το γράμμα σου το ελάβαμεν την Δευτέραν βράδυ. Και δεν ειξεύρω διατί, ενώ την ημέραν εκείνην δεν επεριμέναμεν γράμμα και το τελευταίον είχε ληφθή το Σάββατον, ανυπομωνούσαμεν πότε πιά θα μάθω-

17. Επιστολή Ελμίνας Παντελάκη προς αγαπητοί μου μπαμπά και αδέλφια, Παρίσι 17/30 Οκτωβρίου 1912. Τετάρτη 5και ¼ μ.μ.

Αγαπητοί μου μπαμπά και αδέλφια
Μόλις προ ολίγου επεστρέψαμεν απ’εξω. Είμεθα εις το musee de Cluny, διότι ο καιρός εχάλασε τα σχέδια μας! Το πρωΐ είχαμεν ήδη ήλιον και αποφασίσει να κάμωμεν κανέναν ωραίον περίπατον αλλά το μεσημέρι ακριβώς ήρχισε δυνατή βροχή και κατελήξαμεν εις Μουσείον. Τώρα είναι πάλιν ωραίος καιρός.
Το μεσημέρι ελάβαμεν τα γράμματα σας. Μπαμπά μου πολύ σε ευχαριστούμεν και χαίρομεν διότι ενθουσιάς και δεν μας συλλογίζεσαι και τόσον! Πόσον διψώμεν δια νέα! Σας διαβεβαιώ ότι καταβροχθίζομεν τα γράμματα σας. Με σας όμως παιδιά είμεθα πολύ θυμωμέναι, μα πολύ! και αποφασίσαμεν να σας μαλώσωμεν και αι δυό μας. Διατί παληοκόριτσα δεν μας λέγετε ούτε λέξιν δια τον πόλεμον και τα θύματα του, τους πληγωμένους, την λύπην, την χαράν, τον ενθουσιασμόν! Ή μήπως πάλιν σας επέρασε από τον νούν ότι δεν πρέπει να μας λέγετε δυσάρεστα; Μα δεν εννοείτε ότι ημείς σκάζομεν, βράζομεν έτσι χωρίς νέα; Ως το Σάββατον βεβαίως σεις θα ειξεύρετε ονόματα και αριθμούς. Νομίζετε ότι είναι ευχάριστον να διαβάζομεν ημείς εις τας εφημερίδας εδώ ότι εις την μάχην του Σαρανταπόρου εσκοτώθησαν και επληγώθησαν 1100 περίπου και να μη μανθάνωμεν έπειτα καμμίαν πληροφορίαν; Επεριμέναμεν

Τότε τι να κάμη απεφάσισε να φύγη αυτή. Να υπανδρευθή ένα νέον τον οποίον εξετίμα πολύ, όστις είχε όλα τα προτερήματα, και ήτο κάλλιστος. Αλλά δεν τον ηγάπα. Ητο εντελώς mariage de raison και εντούτοις τι θλιβερά που έληξε. Επί 2 έτη ήτο όσον το δυνατόν ευτυχής, αν και ο άνδρας της την εζήλευε φοβερά και ως εξ αυτού εζούσαν πολύ μόνοι. Και έπειτα όλως αιφνιδίως ετρελλάθη. Κατ’αρχάς του ήλθε σχεδόν και παραλυσία αλλ’αυτή κατόπιν παρήλθε και έμεινε μόνη η τρέλλα. Επί πολύ οι ιατροί την εγελούσαν και της έλεγαν πως δεν είναι τίποτε θα περάση, και επί εν ολόκληρον έτος τον επεριποιείτο.! «Έλεγα εις τον ιατρόν ειπέτε μου την αλήθειαν, προτιμώ να ηξεύρω ότι δεν υπάρχει ελπίς απ’αυτήν την αμφιβολίαν». Αλλ’ο ιατρός την εγελούσε! Και μόνον μετά εν έτος τον έκλεισαν εις φρενοκομείον! Όπου έμεινε 4 έτη και έπειτα απέθανε! Ο χωρισμός ήτο απαίσιος. Αυτή έφυγε πρώτη δια να έλθη εις το Παρίσι να εύρη μίαν θέσιν, αλλ’ο άνδρας της ήτο ήδη τόσον τρελλός ώστε να μη έχη συναίσθησιν της πραγματικότητας και ήτο εντελώς αδιάφορος και χαρούμενος! Ο θάνατος του υπήρξε ανακούφισις δια την καϋμένην την κυρίαν

Έπειτα παρεκάλεσαν την Lucie να τραγουδήση και αυτή … συγκινηθείσα… από την θερμήν παράκλησιν… του Schulte όστις με την χονδροφωνάραν του έλεγε «Je vous en prie, chantez nous quelque chose» συγκατένευσε και ετραγούδησε το Toreador και κάτι ελληνικόν! Η κυρία Baumgartner εύρεν ωραιότατην την φωνήν της, ότι είναι souple, chaude, elle a un caractere special. «Και η κυρία Verger έχει πολύ ωραίαν φωνήν, αλλά προτιμώ πολύ την ιδικήν σας”.
Κατόπιν η κυρία Baumgartner μας έδειξε ένα σωρό παλαιάς φωτογραφίας της. Τι νόστιμη που ήτο άλλοτε, όταν ήτο νέα και παχουλή!! Ο Schulte ενύσταξε κ’έφυγε αλλ’ημείς τα κορίτσια εμείναμεν ακόμη πολύ δια να ακούσωμεν την ιστορίαν της κυρίας Baumgartner την οποίαν μας εδιηγήθη. Πόσα ετράβηξε η καϋμένη κ’εντούτοις είναι τόσον εύθυμος και ζωηρά. Όταν ήτο πολύ νέα είχε πρώτον μιάν desillusion κ’έκτοτε ηρνείτο όλους τους υποψηφίους. Δεν ηδύνατο να υποφέρη κανένα και δεν θα υπανδρεύετο αν δεν απέθνησκε η μητέρα της και ο πατέρας της δεν απεφάσιζε να ξανανυμφευθή. Δεν ηδύνατο να υποφέρει την σκέψιν να ζήση με την μητρυιάν της αφού ήτο, μας είπε «εντελώςπεριττόν να ξαναπαντρευθή ο πατέρας μου αφού ήτο 60 ετών.