λογραφίαν. Λέγω δεν θα έχωμεν τι να κάμωμεν δι’εμε΄τουλάχιστον διότι τα μαθήματα εις την Sorbonne αρχίζουν μόλις τον Νοέμβριον! Όπερ δε χείριστον η κάσσα με τα αγαπητά μου, τα πολύτιμα μου, τα χρυσά μου βιβλία όχι μόνον δεν έφθασε αλλ’αγνοούμεν που ευρίσκεται!
Αχ τα βιβλιάκια μου, τι θα κάμω χωρίς αυτά;Τώρα θα είχα θαυμάσια καιρόν να μελετήσω λατινικά, να διαβάσω αρχαία, και μένω εις τα κρύα του λουτρού!
Εν τω ματαξύ θα αγοράσω τίποτε νέον να διαβάσω, διότι πρέπει να είμαι απησχολημένη δια να μη βαρύνομαι.
Εχω πάλιν πλείστα να σας γράψω και ακόμη δεν σας ανέφερα τίποτε πολιτικόν. Χθες το βράδυ εμάθαμεν την εισβολήν των Τούρκων εις τα σερβικά σύνοαρα, σήμερον το πρωί τον λόγον του Βενιζέλου δια τηνένωσιν της Κρήτης. Ο πόλεμος λοιπόν είναι αναπόφευκτος. Όλοι εδώ μας το έλεγαν και τώρα πλέον δεν υπάρχει αμφιβολία. Θεέ μου τι τρομερόν. Τώρα ας ελπίζωμ,εν ότι δεν διαρκέση πολύ και ότι δεν θα είναι αιματηρός. Α πως εθύμωσα χθες με τον παληάνθρωπον τον Λοτί. Είχε εν άρθρον εις την Matin τόσον φιλότουρκον και υβρίζον τα βαλκανικά κράτη που με έκαμε να τον σιχαθώ. Φαντασθείτε ότι λέγει ότι είναι αίσχος της Ευρώπης να επιτρέψει εις τα Βαλκανικά κράτη τα οποία ονομάζει ύαινας να επιτεθούν ανάνδρος κατά του ηρωικού Τουρκικού λαού του διατρέχοντος τόσον επικικίνδυνην κρίσιν!!! Και δεν είναι μάλλον αίσχος να επιτρέπουν εις τους Τούρκους τόσα όργια, να κρατούν την Κρήτην, και δια τα συμφέροντα των να κάμουν αδικίας επί αδικιών.
Καλε δεν σας είπα ακόμη το μεγάλον νέον. Από σήμερον το πρωϊ η Lucie κι εγώ καθήμεθα εις την pension μας. Αλλά τώρα σας γράφω από το ξενοδοχείον διότι θα φάγωμεν έξω. Ώστε να μας γράφητε Pension Baumgartner, ruw Keppler 5bis. Με τον καιρόν θα σας περιγράψω τα δωμάτια μας τα οποία είναι 3 τον αριθμόν. Δύο μικρά συγκοινωνούντα ως κραββατοκάμερες και παραπλεύρω ένα σαλονάκι.
Ως σας έγραφα την Κυριακήν το μεσημέρι επήγαμεν εκεί με την κυρίαν Verger. Η κυρία της pension παρα πολύ ευχάριστος,

Όσα δεν προφθάσαμεν να σας αφηγηθώμεν ας τα διηγηθή η Edith προφοριώς. Σκοπεύουν να φύγουν με το Λόϋδ της προσεχούς Τετάρτης, ώστε θα σας έλθουν Παρασκευήν. Αλλ’ αν υπάρχει θέσις σήμερον θα το μάθουν.
Εγώ λοιπόν ας σας διηγηθώ μάλλον τα του κύκλου μου ήτοι την επίσκεψιν. Ο μπαμπάς - Η Lucie μου λέγει ότι έχει χιονίστρες εις τα χέρια!! Καλή αρχή!! – Ο μπαμπάς του είχε γράψει του Pernot να μας ειδοποιήση ώστε ημπορούμεν να τον εύρωμεν διότι κάθηται 10 χιλιόμετρα μακράν των Παρισίων, εις Fontenay sous Bois – η Lucie, Μίλτο είναι κατευχαριστημένοι διότι θα σημειώση μέρη τα οποία συ δεν έχεις! Έχομεν σκοπόν να επισκεφθώμεν όλα τα περίχωρα των Παρισίων δι’ αυτήν την αιτίαν – ΑΙΖ υπογράμμιση
Ο κύριος Περνώ λοιπόν μας έγραψε ότι μας περιμένει την Δευτέραν το απόγευμα. Με το τραίνο των 3 και 5 από τον σταθμόν της Bastille ανεχωρήσαμεν και εφθάσαμεν εις Fontenay sous Bois μετά ημίσειαν περίπου ώραν. Νοστιμοτάτη κωμόπολις με ωραία σπίτια σε δροσερά περιβόλια. Ο κύριος Περνώ δεν κάθηται μακράν από τον σταθμόν. Μας υπεδέχθη ευγενέστατα κ’ εμείναμεν εκεί ως τας 6 σχεδόν! Η κυρία του πολύ ευχάριστος και τα τρία παιδάκια του νοστιμώτατα! Μας έδωσαν τσάι κ εμένα λεμονάδα.

Παρεμβάλεται το κομμάτι αυτό του Αριστόβουλου Ζάννου
3/16 8κτωβρίου 1912 ώρα 11π.μ.
Εκ του ωραίου σαλονιού των δεσποινίδων Λουκίας και Ελμίνας Ζάννου
Μίλτο μου παιδιά μου μη ειστε τόσον τραγικοί.! Ε γελώ και εγώ τώρα ότανσκέπτωμεν πόσον βλαξ ήμην εις την νεότητα μου (τι πείνα θεέ μου!) να ταπαίρνω όλα κατάκαρδα.
Το κύριον είνε να έχη τις ακράδαντον πεποίθησιν εις την βάσιν της Χριστιανικής Θρησκείας
Σας φιλώ όλους

Αριστόβουλος

Ο μπαμπάς ήλθεν έξαφνα ενώ εσυγυρίζαμεν τα πράγματα μας και μας έφερε τα γράμματα σας, τα οποία αν και μελαγχολικά μας ηυχαρίστησαν. Τι να γίνει πρέπει να υποσκύψωμεν και να ελπίζωμεν. Να έχωμεν θάρρο. Μη απελπίζεστε. Εννοώ ότι δεν θα έχετε όρεξιν δια διασκεδάσεις αλλά τάχα κερδίζετε τίποτε όταν μενέτε μελαγχολικά εις το σπίτι. Είπετε εις τον θείον Μιλτιάδην να μην είναι νευρικός και να μη τα πέρνη όλα τόσον τραγικά. Δεν εννοών διατί εμποδίζει τα παιδιά του από κάθε διασκέδασιν. Τουναντίον έπρεπε να τα παρακινεί να διασκεδάζουν. Έτσι και εγώ άμα φύγουν και μας αφήσουν μόνας δεν το έχω σκοπόν να κλεισθώμεν μέσα δια να μας πιάνεται η καρδιά. Θα πηγαίνωμεν εις τα μαγαζιά, επισκέψεις, περίπατον κ.τλ. Και θα σας γράφωμεν όσο το δυνατόν ευθυμότερα!

Λοιπόν ο κύριος Περνώ μας είπε ότι είναι πολύ ενωρίς δια τα μαθήματα και ότι μόλις τον Νοέμβριον ειμπορώ να ασχοληθώ δι’ αυτά. Επήγαμεν εις το γραφείον του διότι μετέφραζε κάτι ελληνικά και δεν τα κατάφερνε και παρεκάλεσε τον μπαμπά να τον βοηθήση.

τώρα που θα φύγουν οι άλλοι να λαμβάνωμεν πάντοτε ελληνικάς εφημερίδας και να προσέξωμεν να μην κρυώσωμεν, να έχωμεν σαλονάκι με γραφείον και πιάνο δια να αισθανόμεθα ότι είμεθα σπίτι μας και χίλια άλλα. Ωμιλήσαμεν εννοείται και περί πολέμου.
Κ’ έπειτα, λέγουν μερικοί ότι οι Γάλλοι δεν είναι ευγενείς. Όλοι όσους επισκέφθημεν ως τώρα μας καθυποχρέωσαν. Ποια ανάγκη είχον να μας δείξουν τόσην προθυμίαν να μας βοηθήσουν.
Φεύγων επανέλαβε «Vraiment je vous admire”.
Τώρα ας σας διηγηθώ τα του… Moulin Rouge διότι επήγαμεν μόνον η Έλλη ο μπαμπάς κ’ εγώ! Δεν φρίττετε έ, να υπάγω εγώ εις τέτοιον μέρος με τοιαύτην φήμην. Η αλήθεια είναι ότι δεν ήθελα να υπάγω αλλά με επήραν. Η Edith και η Lucie ήσαν κουρασμέναι και δεν ήλθον και έπραξαν άριστα! Πρώτον ως ότου υπάγωμεν εσκάσαμεν! Εν autobus μας έβγαλε εις το Boulevard de Montmartre όπου ενομίζαμεν ότι ήτο ο περίφημος Κόκκινος Μύλος!! Διότι εκεί είχαμεν ιδεί το όνομα γραμμένο με φωτεινά γράμματα, αλλ’ ήτο μόνον ρεκλάμα! Και τώρα που να υπάγωμεν. Να ερωτήσωμεν αλλ’ εγώ εντρεπόμην να σταματά ο μπαμπάς κυρίους δια να τους ερωτά που είναι το Moulin Rouge! Ώστε ο μπαμπάς επήγαινε από το άλλο πεζοδρόμιο όταν ήθελε να ρωτήσει κ’ έπειτα συναντώμεθα!
« Le Moulin Rouge» Tout droit Monsieur» Tout droit tout droit αλλ’ αυτό το tout droit ήτο ατελείωτον! Τέλος τέλος είδαμεν από μακράν ένα κόκκινο μύλο να γυρίζει και εφθάσαμεν. Τι νομίζετε πως είναι το Moulin Rouge, εν θέατρον όπου έπαιζαν μίαν επιθεώρησιν. Επήραμεν εισιτήριο 2 μόνον φράγκων αλλ’ είμεθα εις την galerie και δεν ηδυνάμεθα να περιπατήσωμεν κάτω αλλά καλά που δεν εδώσαμεν περισσότερα διότι η παράστασις δεν ήξιζε ούτε δυό πεντάρες. Κόσμος πολύς και ο πλείστος καλός. Μας το είχε είπει η Alice ότι τώρα ήλλαξε το Moulin

αλλ’ ήτο δυνατόν να εύρωμεν εις το Παρίσι τίποτε καλλίτερον; Δύο μικρά δωμάτια συγκοινωνούντα έγινα κρεββατοκάμεραι. Έχομεν δε αρκετά ντουλάπια και συρτάρια. Ένα όμως νιπτήρα. Το σαλονάκι είναι πλάι δεν έχει όμως πόρταν συγκοινωνίας. Έχει καναπεδάκι και άνωθεν αυτού μίαν εικόνα περιστώσαν την «λευκή βασίλισσα» (μου φαίνεται). Το πρωτότυπον ευρίσκεται μου φαίνεται εις Φιλανδίαν, και ο φίλος μας ο Φιλανδός μας είχε στείλει μίαν κάρταν παριστώσαν αυτήν την εικόνα. Εάν ανοίξετε το μεγαλύτερον από τα καινούργια albums μας θα ίδητε μίαν κάρταν παριστώσαν μίαν κυρίαν πολύ εύμορφην με ένα ωραίον παιδάκι στα γόνατά της. Μου αρέσει πολύ αυτή η εικών. Λοιπόν εκτός αυτών, έχομεν ένα γραφειάκι το οποίον μεγενθύνεται. Είναι μάλλον τραπέζι δια να παίζουν χαρτιά. Κατόπιν έχομεν ένα ντουλάπι με καθρέπτην σαν της Edith τον νιπτήρα, όστις ευρίσκετο πρότερον εδώ, και όστις εκαλύφθη με ένα πανί, και ημπορεί να χρησιμοποιηθή ως τραπεζάκι, την cheminee με ωραίον καθρέπτην, ένα άγαλμα και δύο βάζα με αμάραντα, ένα ντουλάπι του τοίχου το πιάνο, το οποίο ευρίσκετο ήδη εδώ, δεν ανήκει όμως εις την pension, και δια το οποίον θα πληρώνω 12 δρ τον μήνα(είναι καλόν) δύο πολυθρόνες, μία κόκκινη και μία πρασινωπή σαν τον καναπέ, μία καρέκλα και ένα paravent. Ε! σας φθάνουν αυταί αι περιγραφαί. Εάν θέλετε και άλλας ορίστε. Ταπετσαρία με γραμμές ροζ και άσπρες. Χαλί καρφωμένον κάτω, κοκκινονωπόν, αρκετά παλαιόν. Αυτό ίσως δίνει κάποιαν κακήν οσμήν, όταν τα παράθυρα είναι κλειστά. Ηλεκτρικόν φως, μία λάμπα εις την μέσην. Δύο παράθυρα μικρά και αρκετά υψηλά (δεν ημπορούμεν να ίδωμεν τον δρόμον βλέπομεν όμως τα απέναντι σπίτια) με μπερντεδάκια άσπρα, και μπερντέδες μεγάλους (όχι και πολύ) χρωματιστούς. Ε! δεν πιστεύω να έχω τίποτε άλλο να είπω δια το σαλόνι μας. Τώρα πρέπει να το καλλοπίσωμεν και ημείς λιγάκι.
Είμεθα εις το τρίτον πάτωμα (60 σκαλιά) μια μόνον άλλη κυρία κάθηται εδώ επάνω. Πλάι δε ευρίσκεται και το αναγκαίον. Φωτιά θα μας βάζη εις τα δωμάτια. Κάτω έχουν calorifere. Σήμερον δεν έβαλε, αφού θα είμεθα εδώ μόνον το πρωί και είναι κάπως ψύχρα. Δεν ηξεύρω εάν έχω χιονίστραν ή όχι

αλλ ένα δάκτυλον μου με τρώγει, και είναι ολίγον πρησμένον. Φαντασθήτε να αρχίζω από τώρα.
Ας σας είπω τώρα δια την καθηγήτριαν του άσματος, διότι δεν θα προφθάσω. Λοιπόν η κυρία Verger επέμενε τόσον να υπάγωμεν εις την κ. Vauchelet, ώστε χθες το απόγευμα μετέβημεν εκεί μαζύ της ο μπαμπάς και εγώ. Κάθηται rue Douai κοντά εις τον σταθμόν του metro Pigalle. Ωραίον σπίτι, μεγάλα πλούσια σαλόνια.
Όταν εφθάσαμεν έκαμε μάθημα μία άλλη. Αμέσως επαρουσιάσθη η κυρία, ηλικιωμένη και χονδρή με μία χονδροφωνάρα. Αμέσως μας εισήγαγε εις την αίθουσαν όπου δίδει τα μαθήματα και με έβαλε να τραγουδήσω. Αλλά τι χάλια είχα η κακομοίρα. Αφού την νύκτα είχα πυρετόν, και αισθανόμην τόσον κουρασμένην που είχα πάρει κινίνο. Τέλος πάντων είπα αρκετά άσχημα την flyte enchantee και την Lakme. Συνόδευε η κυρία και εκτυπούσε το πιάνο σαν παλαβή. Εύρε ότι έχω καλήν φωνήν και ότι μου λείπει το caline, το ομαλόν και το style nuances δηλ. κ.τλ.

εις το τελευταίον πάτωμα. Οι συγκάτοικοι αλλάζουν, αλλά τακτικοί είναι μία κυρία Γερμανίς, η οποία καθηται εις το ίδιον πάτωμα και λέγει μας έλαβεν υπό την προστασίαν της. Φαίνεται πολύ καλή. Ομιλεί γαλλικά και αγγλικά. Να κτυπάη καμπάνα δια να φάγωμεν καλήν όρεξιν λοιπόν.
Τρίτη 11 παρά 20. Καλημέρα Η Λούκα έφυγε δια το μάθημα της, αρκετά δυσαρεστημένη διότι είναι κρυολογημένη. Εγώ κάτι εσιγύρισα, κάτι εδιάβασα και ήρχισα πάλιν να γράφω ! και σήμερον συννεφιά και κρύο. Τι καιρόν έχετε εις τας Αθηνούλας μας; Χθες βράδυ ελάβαμεν γράμματα από το σπίτι, αλλά τα εδιαβάσαμεν τόσον γλήγορα και τώρα πρέπει πάλιν να περιμένωμεν τόσας ημέρας!
Χθες εμείναμεν κάτω ως τας 10 και ¼ και εγελάσαμεν αρκετά με διάφορα που διηγείτο η κυρία της pension σκάζουσα εις τα γέλοια! Ευτυχώς που είναι ευθυμοτάτη αν και τόσον εργάζεται όλην την ημέραν. Τώρα τελευταίως επικρατεί εις την pension το γερμανικόν στοιχείον. Εκτός της Γερμανίδας κυρίας, είναι μία άλλη νέα Γερμανοισπανίς η οποία θα μείνη εξ εβδομάδας και σκοπεύει να ακούη μαθήματα εις την Sorbonne. Είναι εύμορφη

ηλικίαν των. Προχθές π.χ. ένα παιδάκι ωσάν την Αγλαϊαν εφορούσε ένα καπελλάκι ροζ από κάτω με μεγάλον φιόγκον ροζ απ’ επάνω βελούδινο μαύρο με άσπρην γούναν.
Επίσης πολύ φορούν διπλά jabots. Δηλαδή jabots μικρότερα, ωσάν τα revert της ζακέττας αλλ΄από τα δύο μέρη. Τα πωλούν όμως τόσον ακριβά, ώστε δεν επήραμεν. Τα γουναρικά τα βάζουν ανάποδα, δηλ. αντί πίσω προς τα εμπρός, απ’ εμπρός προς τα οπίσω, ώστε προφυλάττουν φοβερά το στήθος.
Δεν ηξεύρω αν εξηγούμαι καλά. Σε ενδιαφέρουν όλα αυτά; Το υποθέτω δι’ αυτό σου τα γράφω. Ταχυδρομείον δεν φεύγει τας ημέρας αυτάς ώστε έχω καιρόν να τελειώσω αργότερον το γράμμα μου.
6 παρά ¼. Και πάλιν εξακολουθώ. Ήργησα μεν να σου γράψω. Μαρούλι μου, αλλά δεν πιστεύω να παραπονεθής ότι το γράμμα μου είναι μικρό. Προ ολίγων εγυρίσαμεν απ’ έξω. Επήγαμεν να πάρωμεν εισιτήρια δια το θέατρον Odeon δια την Κυριακήν το απόγευμα φαντάσου δε ότι δεν ηύραμεν θέσιν!! Δηλαδή με 8 και 10 δρ το εισιτήριον θα ειμπορούσαμεν να εύρωμεν αλλ’ όλα των 5 και κάτω

δηλαδή θελω και εγώ δια να υπάγω εις το μάθημα μου όσην περίπου δια να υπάγωμεν εις την Όπεραν! Είμεθα αληθώς μακράν, αλλά κατά τα άλλα είμαι τόσον ευχαριστημένη από την pension μας, που αληθώς θα ήτο κρίμα να φύγωμεν!
Εις τα Tuileries εξήλθαμεν και επήγαμεν εις το ξενοδοχείον, όπου επήραμεν το ξύλο και το νυκτικό το οποίον είχε λησμονήσει η ξεχασμένη η Edith. Σήμερον το πρωί ελάβαμεν την κάρταν σας από Pontarlier. Ώστε ήσθε στοιβαγμένοι έως το Dijon. Πολύ δυσάρεστον πραγματικώς. Πως είναι το κρυολόγημα της Έλλης; Η κυρία Baumgartner εύρε ότι έβηχε πάρα πολύ. Πολύ, σε ευχαριστούμεν Αγλαουλάκη δια το γράμμα σου. Δεν εννοούμεν όμως , τι είναι αυτά τα πράγματα που σου έδωσεν η Οττίλια και τα οποία άμα τα πιάνεις με ζεστά χέρια γίνονται κουβαράκια! Πολύ περίεργα πράγματα θα είναι αλήθεια. Η Μίνα έχει να σου γραψη και άλλα νέα δια την Gyp την σκυλλίτσαν μας.

γέλοια!! Εμ μα τι τα θέλετε η Madame Angst θα κάμη πάντα κουταμάρες! Χθες πάλιν, άμα επηγαίναμεν το μεσημέρι εις την Lea Roman, είχαμεν αργήσει φοβερά! Εισβάλλομεν εις το metro και να ως εκ θαύματος 2 θέσις. Η Lucie κάθηται, εγώ έπρεπε να περάσω δια μέσου τριών καθήμενων (ειξεύρετε πως είναι αι θέσεις 2 απέναντι των 2. Έμενε κενή η ανάποδη προς τα μέσα). «Κάμε γλήγορα μου λέγει η Lucie θα πέσης». Αλλ’εγώ είχα μεγάλην βεβαιότητα, και με το πάσο μου προσεπάθουν να περάσω, όταν έξαφνα το τραίνο ξεκινά, κ’εγώ… ευρίσκομαι αναπαυτικά, αναπαυτικότατα καθισμένη εις τα γόνατα ενός κυρίου, ο οποίος σημειώσατε ήτο νέος και νόστιμος!!!! Σηκώνομαι, και μισογελούσα ψιθυρίζω «pardon Monsieur» και κάθημαι εις την θέσιν μου ντροπιασμένη. Είχα φοβεράν όρεξιν να σκάσω εις τα γέλοια, αλλά δεν ετολμούσα! Κ’εκείνος φαίνεται μόλις εκρατείτο κ’επί πολλήν ώραν εκοίταζε χαμογελών πότε την Lucie πότε εμένα ενώ έκαμε τάχα πως εδιάβαζε την εφημερίδα του! Εγώ αδιάφορος κύτταζα έξω από το παράθυρο!! Άμα όμως κατεβήκαμεν εξέσπασα!!

Να τι παθαίνει κανείς άμα είναι απρόσεκτος. Χθες το βράδυ πάλιν εμείναμεν ως τας 11 και περισσότερον! Κατ’αρχάς είμεθα εις την τραπεζαρίαν κ’εκάμαμεν διάφορα γυμνάσματα. Ιδού εν αστείον. Προσπαθήστε το παιδιά να ίδωμεν εάν θα το κατορθώσετε.
Πρόκειται να σταθήτε με την πλάτην προς τον τοίχον και να σκύψετε τόσον ανάποδα ώστε να φιλήσετε τον τοίχον. Δι’αυτό δεν πρέπει να είσθε κολλημέναι, αλλ’ολίγον μακρύτερον του τοίχου. Εγώ τα εκατάφερα να τι θα ειπή ευλυγισία σώματος!
Έπειτα μας εφώναξεν η κυρία εις το σαλόνι δια να ακούσωμεν κάποιον που ετραγουδούσε εις τον δρόμον. Είχε ωραίαν φωνήν και δι’αυτό του εδώσαμεν ένα φράγκο οι τέσσαρες μαζύ (Η Friscke, ο Schulte και εμείς αι δύο). Ο Schulte πάλιν τα είχε χαμένα, ανέβαινε εις το παράθυρον επήδηξε έξω όπου ήρχισε να χορεύη ώσπου εις το τέλος η κυρία Baumgartner τον εμάλλωσε, διότι τι θα έλεγαν οι άνθρωποι να τον βλέπουν να κάμη έτσι εις την pension θα μας έπερναν δια τρελλούς!

Baumgartner, της οποίας ο φόβος ήτο μήπως ο άνδρας της εξέλθει από το φρενοκομείοπν και υπάγει να την εύρη.
Έκτοτε ειργάσθη εις διάφορα μέρη και από 6 ετών έχει την pension «Και ποιος ηξεύριε ακόμη τι έχω να τραβήξω» μας είπε, είμαι μερικές φορές τόσον κουρασμένη και βαρεμένη».
Και με όλα αυτά η ώρα επέρασε και ανεβήκαμε τόσον αργά! Αγλαούλα, έχω νέα δια την Gyp. Άκου ένα περίεργον. ΄Εχει ψύλλους και εντρέπεται δι’αυτό όταν της λέγει κανείς «puce» φεύγει και κρύβεται! Επίσης όταν κανείς με τα δάκτυλα του κάμει ωσάν να σκοτώνει ένα ψύλλον, η Gyp θυμώνει και φεύγει! Δεν είναι αστείον! Όταν κανείς χειροκροτεί αρχίζει να γαυγίζη με όλην της την δύναμιν. Της αρέσει πολύ η μουσική και είναι και πολύ περιέργη! Εδώ όλοι την χαϊδεύουν. Το βιβλίον που εζήτησες του μπαμπά, αν το εύρομεν θα σου το στείλωμεν ημείς.
Δια την Blanche και μόνον. Δεν μας γράφεις πως πηγαίνουν τα μαλώματα; Και η διάθεσις; Η Λιλή κατεβάζει πάντα το κεφάλι της; Είσαι θυμωμένη; Αυθαδιάζεις… Υβρίζεις από μέσα σου;
Πολλά φιλιά εις την Miss Dillon και σας γλυκοφιλώ
Ελμίνα

Φθάνει άραγε εν 25λ. γραμματόσημον μου δια 3 1/2 κόλλες χαρτί;

14. Παρίσι 26/13 Οκτωβρίου 1912
    Σάββατον 11 παρά ¼ π.μ.

Αγαπητοί μου
Δεν σας γράφω πολλά, διότι θέλομεν να ρίψωμεν τώρα το πρωΐ εις το κουτί, το γράμμα μας, δια να προφθάση το πλοίον της Δευτέρας.
Ελάβαμεν σήμερον το πρωΐ το γράμμα σας από Brindisi και χθες το βράδυ το τηλεγράφημα και σας ευχαριστούμεν πολύ. Ευρισκέσθε λοιπόν και πάλιν εις τας Αθήνας μας! χαίρω πολύ που δεν εκουράσθητε πολύ εις τον σιδηρόδρομον και ελπίζω, ότι θα εκάματε ωραίον θαλάσσιον ταξείδι. Ημείς ελογαριάζαμεν κάθε στιγμήν που θα ευρίσκεσθε και τι θα εκάμνατε και εφανταζόμεθα την χαράν σας, όταν επλησιάζατε εις την Αθηνούλαν μας, προπάντων δε των παιδιών. Πόσα θα είχατε να ειπήτε! Και ο Μίλτος; Ελπίζαμεν, ότι θα μας έγραφε αφού δεν είχε γράψει την προηγούμενην φοράν.

μου λέγει, φοβούμαι μη μου χώση πολύ μέσα την φωνήν μου, βαθειά προς τον ουρανίσκον. Είναι αυτό καλόν ή όχι; Θα ήθελα να είσθε σεις εδώ δια να ηκούατε την διαφοράν και να μου ελέγατε τι προτιμάτε, διότι μόνη μου δεν ημπορώ να ακούσω καλά την φωνήν μου και η Μίνα δεν ηξεύρει να μου είπη. Το βέβαιον είναι, ότι η κυρία Φωκά μας έλεγεν ότι η φωνή πρέπει να εξέρχεται έξω προς τα δόντια, χωρίς να σφίγγει κανείς καθόλου τον λαιμόν, ενώ η κ. Vauchelet μου λέγει ότι να συγκρατώ πιο μέσα την φωνήν μου προς τον ουρανίσκον, και να σφίγγω τας χορδάς, ώστε να μένουν καλά συνηνωμέναι. Καλά, να είναι γερή η φωνή, αλλά να γείνη έτσι βαθειά, σχεδόν έρρινος. Θυμάσαι, μπαμπά, εκείνην την μαθήτριαν της κ. Vauchelet την οποίαν ηκούσαμεν. Είχεν ωραίαν φωνήν, αλλά δεν σου εφάνη και σε, ότι είχε κάτι αλλόκοτον;
Εντούτοις η κ. Verger δεν το έχει αυτό. Άμα λοιπόν υπάγωμεν να την ίδωμεν, ίσως την Τρίτην, θα της τα είπω όλα αυτά. Χθες επισκέφθημεν την Ηλέκτραν (κατωτέρω τα κατ’αυτής) και μου έλεγε και αυτοί ότι πολλοί Γάλλοι έχουν αυτό το ελάττωμα και ότι δι’ αυτό δεν της αρέσει η Nicot Vauchelet, διότι και αυτής η φωνή είναι τοποθετημένη πολύ μέσα προς το κεφάλι, επίσης δεν ήρεσε καθόλου και εις την κ. Φωκά.
Τι θα είπη λοιπόν η κ. Φωκά άμα λάβη το γράμμα μου, εις το οποίον της λέγω, ότι δεν επήγα εις τον Hettich, αλλά εις την κ. Vauchelet; Δεν θα δυσαρεστηθή; Αχ διατί να μην υπάγωμεν μαζύ να ακούσω την κόρην της εις τα Contes d’ Hoffman! Τότε θα ημπορούσαμεν να κρίνωμεν καλλίτερα! Και ίσως δεν θα απεφασίζαμεν τόσον γλήγορα να πάρω μαθήματα απ’αυτήν την καθηγήτριαν!
Επίσης χθες το βράδυ έλαβα επιστολήν της κ. Φωκά με συστατική προς τον Hettich γράμμα. Το είχεν δια βέβαιον, ότι θα υπάγωμεν εις αυτόν. Και εγώ δεν επήγα καθόλου!
Όλα αυτά πολύ με σκάζουν! Το καλλίτερον είναι μου φαίνεται να εξακολουθήσω ακόμη τα μαθήματα, να ομιλήσω με την κ. Verger και να γράψω πάλιν εις την κ. Φωκάν ζητούσα συμβουλήν. Εάν όμως πριν λάβω την απάντησιν της, ίδω πως η κ. Vauchelet δεν με διδάσκει καλά, τότε μου φαίνεται πως θα προτιμήσω

του παρελθόντος Σαββάτου, το διευθυνθέν εις της θείας Ίρμας. Πρώτον έφθασε το γράμμα της Τρίτης και έπειτα του Σαββάτου.
Πως είναι δυνατόν να μη ευρίσκη η Λιλή τι να μας γράψη! Ενώ ημπορούσε τόσα και τόσα να μας είπη. Πως λυπούμεθα που δεν ελάβαμεν γράμμα του Μίλτου, αλλ’αφού δεν έχει καιρόν είναι συγχωρεμένος. Έτσι λοιπόν φιλίες με τους αξιωματικούς και τραταρίσματα. Και ο Στέφος έχει σκοπόν να πολεμήση στα σωστά; Φαντάζομαι την ανησυχίαν των γονέων του και της θείας Ελένης.
Εξακολουθούμεν να νικώμεν πανταχού. Αλλά και πόσαι απώλειαι, 1200 πληγωμένοι και νεκροί Έλληνες, ως λέγει το «Matin». Οι δυστυχείς! Ποίος ειξεύρει εάν δεν είναι κανείς γνωστός μας. Προς τα Γιάννινα λοιπόν προχωρούμεν; Θα τα πάρωμεν άραγε; Και τι φρικώδεις σφαγάς κάμνουν αυτοί οι παληό Τούρκοι. Ω, τι τέρατα, τι κτηνάνθρωποι.

Δευτέρα 9 και ¼ π.μ. Τι τεμπέλα που είμαι! Δεν ημπορώ να σηκωθώ το πρωί και μόλις τώρα ετελείωσα το πρόγευμα μου!
Χθες είχαμεν ωραιοτάτην ημέραν! Άνοιξεν η καρδιά μας, όταν είδαμεν καθαρόν τον ουρανόν! Όλην την ημέραν δεν εφάνησαν σύννεφα και το βράδυ εχάρημεν τόσον όταν είδαμεν την σελήνην. Σήμερον πάλιν συννεφιά, ίσως όμως δεν βρέξει. Κάμνει δε και ζέστην, ευχάριστην δι’ημάς, πολλήν δια τους άλλους! Κατά τας 11 εξήλθαμεν και εκάμαμεν ωραίον περίπατον επί της avenue du Bois de Boulogne! Σουδαία πράγματα καθώς βλέπετε! Αφ’ότου ήλθαμεν εις Παρισίους αυτή η ημέρα ήτο η καλλιτέρα η σχετικώς καθαροτέρα, με ολιγωτέραν ομίχλην. Κρίμα να μη είσθε εδώ. Ήτο κατάλληλος ημέρα δι’εκδρομήν. Πολύ δε ελυπούμεθα διότι είχαμεν εισιτήρια δια κονσέρτον το απόγευμα! Εις την avenue du Bois, κόσμος άπειρος, γουναρικά άφθονα, όχι πολύ elegance, ούτε βαψίματα. Ίσως επειδή ήτο Κυριακή, να μη ευρίσκετο εκεί η αριστοκρατία. Παρετήρησα, ότι καμμιά νέα δεν φορεί βέλον εκτός από τα κυρίας. Ώστε δεν είναι ανάγκη να βάλω και εγώ, επικρατούν δε χρώμα των ενδυμασιών μαύρο και bleu marin. Πολλαί φούσται με πιέτες.
Επροχωρήσαμεν έως την Porte Dauphine και επειδή ήτο αργά επιστρέψαμεν εις την pension μας. Επερπατήσαμεν 50 λεπτά.
Την φούσταν μου ως σας έγραψα την επήγα εις τας Galeries Lafayette δια να μου την φαρδίνουν. Χωρίς καμμίαν δυσκολίαν εδέχθησαν να την διορθώσουν και μου την έστειλαν προχθές. Την εφάρδιναν αρκετά κάτω, αλλά το κακόν είναι, ότι είναι κάπως φαρδειά και επάνω αλλά δεν είναι σπουδαίον πράγμα! Επειδή δε η θεία Ίρμα και η Alice την εύρισκαν κοντήν, είπα και μου την εμάκρυναν.
Το καπέλλο της Μίνας δεν μας το έστελλαν και αρχίσαμεν να ανησυχώμεν! Επήγαμεν λοιπόν την Παρασκευήν να ερωτήσωμεν τι γίνεται. Το είχαν εκεί, έτοιμον προς αποστολήν. Το εδοκίμασεν η Μίνα και είδαμεν ότι της πηγαίνει καλά, εκτός από την ποιότητα δεν είναι καθόλου άσχημα καπέλλα. Το εφόρεσε λοιπόν επήρε το μικρό της εις ένα πακέτο και επιστρέψαμεν. Το καλό της φόρεμα το έφερεν η ράπτρια το Σάββατον το πρωί έγινε αληθώς πολύ νόστιμο. Επήρε 20 φρ le tout-compris και τα υλικά που πρόσθεσε.

κ’ εγώ δεν ειξέρω ωσάν τι τα γράμματα σας και σεις τίποτε. Αν ο μπαμπάς δεν δεν εσημείωνε ότι ο Μίλτος Μυλωνάς επολέμησε αλλ’είναι σώος και αβλαβής θα εφοβούμεθα και δι’αυτόν τόσον μάλλον καθ’όσον η Έλλη μας γράφει «Τα εδώ χάλια, τα μάτια μου μετεβλήθησαν εις Νιαγάραν, θα σας γράψουν πιστεύω οι δικοί σας τα δέοντα». Μα αν δεν έχετε καιρόν ή δεν συλλογίζεσθε να μας γράψετε αυτά, διατί αθεόφοβα κορμιά δεν στέλλετε εφημερίδας; Να διαβάσωμεν όλα τα καθέκαστα, να γεμίση η καρδιά μας από Αθήνας, να εντρυφήσωμεν εις τα νέα ας είναι και λυπηρά; δια να λάβωμεν μίαν ιδέα της καταστάσεως των Αθηνών. Η Λιλή λέγει δεν εκράτησε τα Εμπρός! Ωσάν να μην υπάρχει άλλη εφημερίς από το Εμπρός! Α ναι, αι εφημερίδες είναι αλήθεια που λείπουν από το σπίτι μας! Δεν έχετε Πατρίδας, Ακροπόλεις, Νέας Ημέρας, Εστίας, ότι διάβολο και να είναι φθάνει να είναι εφημερίς Αθηναϊκή!
Στείλετε λοιπόν στείλετε εφημερίδας, εφημερίδας, εφημερίδας. Εδιαβάσαμεν ότι εσκοτώθη ο στρατηγός Κυριακούλης Μαυρομιχάλης, ποίος ειξεύρει πόσοι άλλοι! Μαζαράκηδες ίσως και σεις μιλιά!
Όλο μας λέγετε «Άχ δεν εμελέτησα ακόμη ελληνικά ή γαλλικά ή αγγλικά, δεν έχω καιρόν κ.τλ. κ.τλ». Στο καλό να πάνε τα μαθήματα σας και όλαι αι γλώσσαι. Εγώ εννοώ να έχω μεγάλα γράμματα σας, αφού τα θέματα πλημμυρούν και δεν με μέλει δια τίποτε άλλο. Αφήστε μαθήματα σιγυρίσματα, μπουγάδες και σφουγγαρίσματα αλλά γράφετε, γράφετε πολλά. Τι ιδέα πάλιν και αυτή ότι δεν έπρεπε να μας ομιλείτε δια το νοικοκυριό.
Ίσα ίσα που πρέπει να μας λέγετε όλα τα δυσάρεστα δια να χαιρόμεθα ημείς ότι δεν είμαστε μαζή σας να τα υποφέρωμεν! Ο κ. Πανταζόπουλος είναι εις τας Αθήνας και ούτε καν μας το είχατε ειπή και ποίος ειξεύρει πόσα άλλα παραλείπετε! Αξίζετε να μην σας γράφωμεν!
Ε, φθάνει πιά, αρκετά σας εμάλωσα και εξέσκασα!!
(Ειξεύρεις Λιλή τας θεωρίας μου, τι πρέπει κανείς να κάμη άμα είναι θυμωμένος. Δεν συμφωνούν με τας ιδικάς σου αλλά δεν πειράζει) (Ελπίζω να μην τα πάρετε όλα αυτά εις τα τραγικά!! Προς Θεού!)
Και συ κακιά Αγλαία διατί δεν γράφεις; Εγώ τόσα σου είπα δια την Gyp και συ μιλιά!
Η Edith συγχωρεμένη, αν και βέβαια δεν μετριέται γράμμα ή κάρτα της Παρασκευής, η οποία άλλως τε έφθασε συγχρόνως με το γράμμα.
Μίλτο μου, το γράμμα σου το ελάβαμεν την Δευτέραν βράδυ. Και δεν ειξεύρω διατί, ενώ την ημέραν εκείνην δεν επεριμέναμεν γράμμα και το τελευταίον είχε ληφθή το Σάββατον, ανυπομωνούσαμεν πότε πιά θα μάθω-

ο Jaures ωμίλησε κατά του πολέμου αυτού και οι σοσιαλισταί εφώναζαν “ A bas la guerre”. Αλλά πριν λέγει ο Rochefort έπρεπε να φωνάζουν “ A bas les massacres” αν ημπόδιζαν τας σφαγάς της Μακεδονίας, πόλεμος δεν θα εγίνετο. Εν γένει αι εφημερίδες δεν είναι φιλοτουρκικαί, ως νομίζεις Μίλτο, και έχουν όλα τα νέα.
Αλλά είναι 6 και ¼ και σήμερον εις το θέατρον πηγαίνομεν ώστε σας αφήνω και εξακολουθώ αύριον.
Πέμπτη 9 και 20. Μόλις έφαγα και η Lucie ακόμη ενδύεται! Δεν αργήσαμεν και πολύ, ε; Μα λογαριάσατε χθες το θέατρον. Μόλις εις τα 12 1/2 είμεθα εδώ και μετά χαράς σας αναγγέλω ότι κανείς απάχης δεν μας εσκότωσε, δεν μας ελήστευσε ούτε μας απήγαγε ή μας έκλεψε! Δι’ ο δεχόμεθα συγχαρητήρια! Ερημιά από τον σταθμόν ως εδώ αλλά και πλήρης γαλήνη. Εις την γωνίαν δε Marceau και Bassano διεκρίνετο η φαρδεία πελερίνα ενός αστυφύλακος! Μόλις 2, 3 διαβάται, ά ελησμόνησα, εις την κόγχην μιάς οικίας κάποιος ωμιλούσε με κάποιαν! Παρ’ όλον το κρύον έμεναν εις τον ανοικτόν αέρα αλλά φαίνεται ότι τόσον θερμά θα ήσαν τα λόγια των ώστε δεν τους επείραζε ο ψυχρός άνεμος!!!!
Έχομεν πολλά να σας διηγηθώμεν: Έκθεσιν Χρυσανθέμων, επίσκεψιν Ηλέκτρας, γεύμα εις Alice, επίσκεψιν εις Verger και κυρίαν Brissaud, μουσείον Cluny μικρά μετάβασις εις Σορβόνην, και contes d’ Hoffmann.
Αλλά προ παντός ας σας αναγγείλω λυπηράν είδησιν την οποίαν μας επεφόρτισε να σας γνωστοποιήσουμεν σας ως και εις τον θείον Μανώλην η κ. Lea. Η Marie Reymond, αδελφή του θείου Αλέξανδρου απέθανε εις Γενεύην! Μας το είχεν είπει και την Δευτέραν η θεία Ίρμα. Εις τον θ. Αλέξανδρον δεν το είχαν ακόμα αναγγείλει διότι ο καϋμένος δεν ήτο καθόλου καλά τας ημέρας αυτάς. Μη λησμονήσετε να το είπητε εις τον θείον Μανώλην, ακούτε; Διότι δεν θα του το γράψωμεν ιδιαιτέρως.
Η έκθεσις των Χρυσανθέμων ευρίσκετο εις το Grand Palais εις τα μεγάλα hall του Salon d’Automne. Πληρώσαμεν πάλιν ένα φραγκάκι εκάστη. Πόσα χρυσάνθεμα και τι τεράστια!! Υπήρχαν πολλά ωραιότατα, αλλά μερικά ήσαν τόσον μεγάλα που καταντούσαν αηδία! Ήσαν σαν λάχανα! Αλλά πόσα είδη, πόσαι ποικιλίαι! Πολλά ωραιότατα είχον καλλιεργηθεί με εν ειδικόν engrais. Πόσα χρώματα! Φαντασθήτε ότι είχε και πράσινα αλλά δεν ήσαν ωραία! Μερικά έμοιαζαν με ξεμαλλιασμένα κεφάλια!! Κάτι κίτρινα ήσαν μαγεία.
Το Σάββατον το απόγευμα επήγαμεν να επισκεφθώμεν την Ηλέκτραν. Κάθηται εις την Montmartre ουχί μακράν από το Moulin Rouge. Η pension της είναι μάλλον

να επέτυχε.
Έχετε πολλα χαιρετίσματα εκ μέρους όλων και σεις παιδιά να είπητε εις τον Γιώργον εκ μέρους του χονδρού εξαδέλφου ότι του εύχεται καλήν επιτυχίαν εις τα πειράγματα που του έμαθε, και λυπείτε που δεν είναι μαζή του να τον βοηθήση.
Την Τρίτην επήγαμεν εις την Κυρίαν Verger αλλά δεν την εύρομεν. Κατευθύνθημεν λοιπόν προς την κυρίαν Brissaud δια να ξεμπερδεύωμεν. Καθ’οδόν εν αυτοκίνητον μας ετρόμαξε! Και δεν ειμπορούσαμεν να περάσωμεν ευκόλως τους δρόμους. Εφθάσαμεν εις τας 3 και 20. Η κυρία δεν ήτο εκεί, αλλά μας λέγει η υπηρέτρια θα γυρίση εις τας 3 ½ ώστε αν θέλετε να περιμένετ. Τι να κάμωμεν; Ας περιμένωμεν είπαμεν και εισήλθομεν. Εις τας 3 ½ πραγματικώς ήλθεν η κυρία χαριτωμένη και aimable. Μας ωμίλησε δια τον πόλεμον, δια τας νίκας μας, και εζήτησε την άδειαν να υπάγη να αλλάξη. Εις ολίγον επανήλθε, έφθασεν δε και μία κυρία φίλη της με δύο παιδάκια, εν κοριτσάκι 9 ετών και αγοράκι 6 το οποίον διαρκώς εφιλούσε την μητέρα του. Εσηκώθημεν δια να φύγωμεν, αλλά «σας παρακαλώ, λέγει η κυρία, μείνετε να πάρετε ένα φλυτζάνι τσάι» ΄
«Μα όχι …» «Σας παρακαλώ, θα με ευχαριστήσετε πολύ». Ωσάν ανόηται, εμείναμεν αλλά σας διαβεββαιώ το μετανοήσαμεν! Ενομίζαμεν ότι θα προσέφεραν τσάι εις τας 4 και εντός ολίγου θα ημπορούσαμεν να φύγωμεν. Αλλά το τσάι προσεφέρθη μόλις εις τας 5! Κατά τας 5 ½ εφύγαμεν! Τι βλάκες, τι βλάκες! Τι να κάμωμεν ημείς τόσην ώραν, μεσ’ εις τόσας ξένας, διότι ήλθαν αρκεταί φίλαι και συγγενείς της κυρίας Brissaud.! Φυσικά είχαν όλαι να ομιλήσουν δι’ οικογενειακά πράγματα, τι εγυρεύαμεν ημείς εις την μέσην. Αλλά μίαν φοράν που είμεθα εις τον χορόν έπρεπε να χορεύσωμεν! Ήλθεν πρώτον μία φίλη της κυρίας, συμπαθητική αν και άμα ομιλούσε εφαίνοντο όλα της τα χάλια, και συγχρόνως το κοριτσάκι της κυρίας Brissaud 2 ½ μόλις ετών, όχι ωραίον αλλά χαριτωμένο με ολόξανθα σγουρά μαλλάκια μαζή με το εξαδελφάκι του της ιδίας ηλικίας παχουλό αγουράκι με φοβερά κατσαρά μαλλιά, και την εξαδελφούλαν 10 μόλις μηνών ονόματι «Μαρίκα!!» Ήλθαν κατόπιν η πενθερά της κυρίας Brissaud και κάποια άλλη συγγενείς, θεία νομίζω Mme de Monvel και τέλος η νύφη της, νόστιμη αλλά ωσάν affectes και ο πατέρας της! Εις το τέλος εφάνη ο άνδρας της, παχύς με ύφος βλάκικο αλλ’ημείς πια εφύγαμεν και μόλις εξήλθαμεν αφήσαμεν στεναγμόν ανακουφίσεως! Ούφ! Η κυρία Brissaud

μας έγραψεν ότι είναι εις το σπίτι της την Τετάρτην και Πέμπτην απόγευμα πρέπει δε να την ευχαριστήσωμεν, διότι έλαβε τον κόπον να μας γράψη δια να μας αναγγείλει τον θάνατον της θείας Marie. Πως βαρύνομαι δε να τρέχω με αυτήν την παληοβροχήν.
Λοιπόν, ας σας ομιλήσω δια τα μαθήματά μου. Την προηγουμένην φοράν σας έγραψα πολύ αποθαρρυντικά, και αληθώς ήμουν πολύ αποτενθαρρυμένη! Εις το τελευταίον μου όμως μάθημα είδα, ότι δεν έχω δίκαιον. Δεν θέλει η κ. Vauchelet να σφίγγω τον λαιμόν μου, ως ενόμιζα (δεν ειξεύρω και εγώ καλά τι έκαμα, κατέβαζα μου φαίνεται τας αμυγδαλάς) μόνον να είναι στέρεαι αι χορδαί χωρίς όμως να κάμω τον κόπον! Να τραγουδώ ελευθέρως εντελώς. Της είπα ότι δεν μου αρέσει η πολύ βαθειά φωνή. «Α και εμένα δεν μου αρέσει, θέλω να είναι καλά en dehors. Αν σας λέγω να την κρατείτε ολίγον προς τα μέσα, προς τον ουρανίσκον, αυτό το λέγω, διότι σεις φθάνετε εις το αντίθετον ελάττωμα, την φυσάτε έξω (δεν πιστεύω να πολυκαταλαμβάνετε όσα σας γράφω), θέλω η φωνή να είναι γεμάτη και στρογγυλή.
Βλέπετε λοιπόν ότι δεν είχον δίκαιον. Αλλά να ίδωμεν ακόμη. Τα έγραψα αυτά εις την κ. Φωκά. Χθες ήκουσα και την Nicot Vauchelet. Έχει ωραίαν φωνήν, ίσως ήτο ενίοτε κάπως έρρινος αλλά μου φαίνεται ότι θα το έκαμνε επίτηδες εις πλέον κατάλληλον δια τον ρόλον του automati. Τα vocalises της επίσης εύρον ότι ήσαν πολύ ωραία. Δεν εννοώ διατί η κ. Φωκά δεν τας εύρισκε καλάς.
Τι ωραίο δε που έπαιξε! Ακριβώς σαν να ήτο ψεύτική. Δεν ημπορούσε κανείς να φαντασθή ότι είναι ζώσα γυναίκα, τόσον ακίνητος έμεινε! Αληθώς την εθαύμασα. Και τι αδύνατη που είναι! Κάτι μπρατσάκια τόσα δα. Η όλη όπερα πάρα πολύ ωραία. Κρίμα που δεν την ηκούσατε και σεις. Εκείνη η barcarolle προπάντων είναι θαυμασία.
Η Vix εις την Τρίτην σκηνήν ως Antonia πάρα πολύ καλή, εύμορφη και ετραγούδησε και ωραιότατα. Τι τρομεράν όμως