9. Hotel de Lille & d’ Albion
   223, Rue St-Honore,
   Επιστολή Αριστόβουλου Ζάννου προς τα παιδιά του,Paris
   15 8/βρίου 1912

Παιδάκια μου χρυσά,
Λοιπόν…τετέλεσται!
Η είδηση περί Κρήτης μας ενθουσιάζει! Μένος πολεμικόν μας κατέλαβεν!
Ερρίφθη ο κύβος!
Ο θεός βοηθός!
Μετά μίαν ώραν εγκαθίστανται αι αδελφαί σας εις την pension «Baumgartner» 5 bis, rue Keppler. Η κυρία είναι ζωηροτάτη χήρα 38 ετών αν και φαίνεται μόλις 28-30!
Είμαι πολύ ευχαριστημένος.
Επισκέφθηκα χθές τον κ. Περνό εις Fontenay sous Bois. Λίαν πρόθυμος εννοείται κτλ.κτλ.
Σήμερον εις τας 2 μ.μ. θα μας επισκεφθή ο κ. Hausoulier. O Foucart απουσιάζει εις Bretagne.
Τώρα θα αρχίσω να φροντίζω δια την ανα-

χώρησίν μας! Ατυχώς μόνον το Lloyd έχομεν αναχωρών εκ Brindisi εκάστην Τετάρτην νομίζω. Θα εξετάσω και δια Τεργέστην.
Σήμερα εσπέρας θα υπάγωμεν εις την περίφημον(;) διδασκάλισσαν της φωνητικής μουσικής Molino Bildo Vauchelet (αγνοώ πως ακριβώς την λέγουν).
Λοιπόν χρυσά μου, au revoir, bientot.
Σας γλυκοφιλώ

Α.Ι. Ζάννος
Εάν δεν εγίνετο πόλεμος θα εμέναμεν μία εβδομάδα περισσότερον αλλ αφού ούτως έδοξε εις τας καταραμένας τας Puissances θα αναχωρήσωμεν εντεύθεν το Σάββατον ή την Κυριακήν το αργότερον δια να ξεκουρασθώμεν εις Ζυρίχην ή το Μιλάνον.
ΑΙΖ

13. Επιστολή Ελμίνας Ζάννου προς αγαπητοί μου μπαμπά και αδέλφια, Παρίσι, 12/25 Οκτωβρίου 1912
    Παρασκευή 11π.μ.

Αγαπημένοι μου μπαμπά και αδέλφια
Η Λούκα λείπει εγώ ετελείωσα ένα ράψιμο, και αμέσως αρχίζω να γράφω, διότι έτσι θα νομίζω πως σας ομιλώ και θα λησμονήσω ότι είμαι μόνη μου! Αχ, τι ωραίος καιρός σήμερον. Τέλος πάντων, ο ουρανός είναι καθαρός, ο ήλιος λάμπει χαρά θεού. Το απόγευμα σκοπεύομεν να υπάγωμεν εις την έκθεσιν των ανθέων και αφού ο καιρός είναι τόσον ωραίος θα καταβώμεν πεζή τα Champs Elyses.
Σεις Μπαμπά και Edith θα περνάτε τώρα από τα έξοχα εκείνα μέρη, θα βλέπετε την θάλασσαν μας! Σας ζηλεύω αλλ’ευτυχώς ο καιρός περνά γλήγορα και δεν θα αργήση η στιγμή που θα γυρίζωμεν και ημείς!
Καθώς σας έγραφα χθες, αι βραδυές μας περνούν εύθυμα. Ενίοτε το πρωί αισθανόμεθα κάπως μελαγχολικαί αλλ’έπειτα εξερχόμεθα και ξεχνούμεθα. Την Τετάρτην εις την θείαν Ίρμαν δεν είχαμεν πολλήν όρεξιν. Έπταιαν ολίγον τα γραμματα τα οποία μας ελύπησαν, δεν ηξεύρω κ’εγώ διατί τόσον πολύ ώστε φυσικά όλη η ημέρα ήτο κάπως μονότονος. Ως συνήθως αργήσαμεν ολίγον να φύγωμεν απ’εδώ. «Ας υπάγωμεν από το σταθμόν Kleber» λέγω εις την Lucie «θα ανεβούμεν την rue Pauquet και φθάνομεν ίσα ίσα». Αλλ΄η βλαξ που είμαι εις την Avenue de l’ Iena γυρίζω, νομίζουσα πως εκεί ήτο ο σταθμός

Baumgartner, της οποίας ο φόβος ήτο μήπως ο άνδρας της εξέλθει από το φρενοκομείοπν και υπάγει να την εύρη.
Έκτοτε ειργάσθη εις διάφορα μέρη και από 6 ετών έχει την pension «Και ποιος ηξεύριε ακόμη τι έχω να τραβήξω» μας είπε, είμαι μερικές φορές τόσον κουρασμένη και βαρεμένη».
Και με όλα αυτά η ώρα επέρασε και ανεβήκαμε τόσον αργά! Αγλαούλα, έχω νέα δια την Gyp. Άκου ένα περίεργον. ΄Εχει ψύλλους και εντρέπεται δι’αυτό όταν της λέγει κανείς «puce» φεύγει και κρύβεται! Επίσης όταν κανείς με τα δάκτυλα του κάμει ωσάν να σκοτώνει ένα ψύλλον, η Gyp θυμώνει και φεύγει! Δεν είναι αστείον! Όταν κανείς χειροκροτεί αρχίζει να γαυγίζη με όλην της την δύναμιν. Της αρέσει πολύ η μουσική και είναι και πολύ περιέργη! Εδώ όλοι την χαϊδεύουν. Το βιβλίον που εζήτησες του μπαμπά, αν το εύρομεν θα σου το στείλωμεν ημείς.
Δια την Blanche και μόνον. Δεν μας γράφεις πως πηγαίνουν τα μαλώματα; Και η διάθεσις; Η Λιλή κατεβάζει πάντα το κεφάλι της; Είσαι θυμωμένη; Αυθαδιάζεις… Υβρίζεις από μέσα σου;
Πολλά φιλιά εις την Miss Dillon και σας γλυκοφιλώ
Ελμίνα

Περπατούμεν, περπατούμεν, πουθενά σταθμός! Ερωτούμενπου είναι το metro και αναγκαζόμεθα να υπάγωμεν πεζή ως το Trocadero. Αλλ η ώρα επερνούσε κ’εκεί μόλις ηύραμεν εν αυτοκίνητον εχώθημεν μέσα. Αει, τι μακρά που είναι η Avenue de Gobelins! Επληρώσαμεν 2,75 και 25 pourboire 3! Επειδή όμως εγώ πταίω εις αυτό θα τα πληρώσω μόνη μου.
Ο θ. Αλέξανδρος δεν ήτο πολύ καλά. Θα σας ομιλήσω περί αυτού κατωτέρω. Η Alice ήτο εκεί. Ο Jean θα επερνούσε εξετάσεις το απόγευμα. Φαίνεται ότι απέτυχε τον Ιούλιον, διότι τους είχαν δώσει εν δυσκολότατον πρόβλημα το οποίον κανείς σχεδόν δεν έλυσε! Αλλά τώρα έχει πολύ καλούς βαθμούς και ελπίζουν ότι θα περάση. Φαίνεται ότι το baccalaureat είναι φοβερά δύσκολον. Οι πλείστοι αποτυγχάνουν. Εμείναμεν εις της θ. ‘Ιρμας ως τας 3 και κατόπιν επήγαμεν πεζή εις της Lea Roman. Ήτο αρκετά μακράν, δι ήμάς! κ’έπειτα 91 σκαλιά! Αλλ’είναι πολύ καλή η καϋμένη και έτσι χθες ενώ εμείναμεν πάλιν ως τας 4 ½ από το μεσημέρι δεν εβαρεθήκαμεν. Απ’αυτήν εμάθαμεν ότι ο θ. Αλέξανδρος ορισμένως έχει καρκίνον του λάρυγγος ο οποίος δυστυχώς δεν ιατρεύεται. Τα picures τα οποία κάμει τον διατηρούν αλλά δεν είναι ιαματικά. Δι’αυτό νομίζει η Lea ότι είναι περιττόν να υπάγει εις Λωζάννην. Όλα δε τα άλλα που έχει προέρχονται διότι πλέον το αίμα έχει χαλάσει έτσι είπαν οι ιατροί! Είναι πολύ λυπηρόν. Φαίνεται δε ότι κάποιος ιατρός σκληρότατα είπεν την αλήθειαν εις την Alice περιγράφων εις αυτήν λεπτομερώς τι θα υποφέρη ως το τέλος ο πατέρας της.
Την Τετάρτην ήτο εις της κ. Lea (μας είπε να την ονομάζομεν Tante Lea) εις κύριος διευθυντής στρατιωτικής ορχήστρας, χθες δε μία νέα κυρία την οποία ονομάζει «ma fille adoptive» και τα δύο παιδάκια της χαριτωμένα μικρά 8 ½ και δέκα ετών. Το απόγευμα ήλθε μία κυρία Βουλγαρίς της οποίας ο άνδρας είναι αξιωματικός εις τον πόλεμον. Πως την ελυπήθημεν την καϋμένην. Αυτή είναι δυστυχής! Ευτυχώς δεν ευρίσκεται εις τον σταθμόν της Αδριανοπούλεως αλλά με τους Σέρβους. Αλλά και πόσοι άλλοι ιδικοί της είναι εκεί. Καμμιά τριανταριά εκ της οικογενείας της και της του συζύγου της! Αυτή είναι τώρα μόνη εδώ με το παιδάκι της, και μετανοεί διατί δεν εγύρισε πίσω με τον άνδρα της. Αλλά ποίος επίστευσε ποτέ εις τον πόλεμον; Έχει δε εδώ και δύο άλλας φίλας Βουλγαρίδας, οι σύζυγοι των οποίων είναι αξιωματικοί εις τον στρατόν της Αδριανουπόλεως. «Τι με μέλει, έλεγε, αν η Βουλγαρία νικήση και γίνη διπλή, αν εγώ χάσω τον άνδρα μου;» Όλαι αι γυναίκες είναι παντού αι ίδιαι και ώ, έχουν πολύ δίκαιον. Και αυτή που ομιλεί έτσι έχει

χάση ένα αδελφόν εις την Μακεδονίαν. Ήτο αξιωματικός και εστάλη προ ετών να ίδη τας περιφήμους Μακεδονικάς μεταρρυθμίσεις και οι Τούρκοι τον εσκότωσαν. Αλλά μη νομίζετε ότι όλον το απόγευμα ωμιλούσαν δια τα λυπηρά αυτά πράγματα. Η Lea έλεγε πολλά δια τας οικογενείας τα ονόματα των οποίων εγνωρίζαμεν και μας ήρεσε να ακούωμεν αναφερόμενα παλαιά ονόματα, περί των οποίων άλλοτε μας ομιλούσε η μαμά Π.χ. εμάθαμεν ότι ο Mr Gregoire ζη ακόμη και είναι πάντοτε ζωηρός και εύθυμος! Αλλά προ παντός ωμιλούσαν δια τους Claisac, την κόρην της κακιάς εκείνης Mme Bre η οποία ήτο τόσον παράξενη και εμισούσε την γιαγιά; Εκείνην η οποία επήρε τον Fernand Claisac. Φαίνεται ότι και αυτή είναι κακιά, αφού η κόρη της την μισεί και ήτο τόσον δυστυχής εις το σπίτι της, ώστε έφυγε. Σας ενδιαφέρουν όλα αυτά; Ημάς μας ενδιαφέρουν δι’αυτό σας τa γράφω.
Μας ωμίλησε επίσης δια τον Elysee Roche ο οποίος απέθανε εξ εντερίτιδος χρονίας η οποία φαίνεται κατέληξε tuberculeuse. Πως όταν επολέμησε το 70 και επληγώθη τον ενοσήλευσαν εις ένα γερμανικόν chateau. Πως η νεαρά chatelaine τον ηγάπησε και τον εβοήθησεν να δραπετεύση! Τον ενέδυσαν γυναικεία του έδωσαν χρήματα και τον έκλεισαν

dans un four και έτσι τον επέρασαν από τα σύνορα!!
Επίσης δια μίαν Marguerite Reymond η οποία ήτο πολύ ζωηρά και τρελλή από παιδί και κατόπιν επήρε ένα Τούρκον αλλά δεν επερνούσαν καθόλου καλά, εδέρνοντο και μίαν φοράν ο Τούρκος της επέταξε ένα ψαλλίδι και της έβγαλε το μάτι!! Εις το τέλος την άφησε διότι ήτο σχεδόν τρελλή και έσχεν άσχημον τέλος. Ένα πρωϊ την ευρήκαν πεθαμένην εις την κάμαραν της.
Μας φαίνεται τόσον αστείον να ακούωμεν νέα δια τέτοια μακρυνά πρόσωπα!
Εις την επιστροφήν επήγαμεν κ επήραμεν εισιτήρια δι έν concert την Κυριακήν. Δίδεται η Δημιουργία με orgue εις την Eglise de la Sorbonne όπου φαίνεται δίδονται κάλλιστα εκλεκτά ορατόρια 3 δρ. η θέσις non numerotee αλλά ασφαλής διότι δεν δίδονται περισσότεροι αριθμοί από καρέκλας. Επήραμεν και δια την Γερμανίδα.
Προχθές το βράδυ το γεύμα ήτο πολύ εύθυμον. Από την μίαν μεριάν η κυρία Baumgartner επροσπάθει να ομιλήση αγγλικά με τας Αμερικανίδας και ημείς την εβοηθούσαμεν (αλήθεια είχα μίαν ημέραν μεγάλην ομιλίαν με την μίαν Αμερικανίδα περί πολέμου Κρήτης και Μακεδονίας. Το θέμα ήτο

δύσκολον και μη τα ερωτάτε πως τα εκατάφερα! Καλά που δεν με ήκουε η Miss Dillon! αλλά με εκατάλαβε αυτό δεν είναι το κύριον;).
Από την άλλην μεριάν όλοι οι Γερμανοί ωμιλούσαν γερμανικά όταν αίφνης απεφάσισαν να ομιλούν γαλλικά και να πληρώνη μίαν πεντάρα όποιος ομιλεί γερμανικά. Τι έγινε τότε! Τι γέλοια και φωναί. Εφώναξαν εις την υπηρέτριαν να τους φέρη μίαν κάσσαν όπου έπεσαν αρκεταί πεντάραι. Ω ήτο κωμικόν να προσπαθούν να ομιλούν γαλλικά, προπάντων ο νέος Γερμανός Schulte ονόματι και η θεόρατη Γερμανίς που τραγουδεί. Ο κακομοίρης o Schulte καλά τα καταφέρνει. Τώρα εζωήρευσε και μας κάμει να γελώμεν με τας ανοησίας του. Δεν κάμει τίποτε έξυπνον αλλ’είναι κωμικός, είναι τόσον υψηλός και παχύς με έκφρασιν τόσον παιδικήν. Αδύνατον να τον πάρωμεν δια 24 ετών. Τον θεωρούμεν ωσάν παιδί! Μετά το φαγί το Γερμανικόν ζεύγος μας έδειξε φωτογραφίας της εγγονής των, ο Schulte κατέβασε ιδικάς του φωτογραφίας όταν ήτο στρατιώτης. Κ’έπειτα ημείς εφέραμεν τας φωτογραφίας των Αθηνών αι οποίαι εθαυμάσθησαν.
Εν θέμα το οποίον έγινε αιτία να διασκεδάσωμεν ήσαν αι προτάσεις γάμου τας οποίας ανεκάλυψε η Γερμανοισπανί (Friche ονόματι) εις την εφημερίδα!
Απεφασίσαμεν να εύρωμεν δια καθένα από ένα ή μίαν υποψήφιον και χωρίς να θέλωμεν εγελούσαμεν με τας κουταμάρας που ευρίσκαμεν. Σιγά σιγά η ομήγυρις διελύετο και εις το τέλος εμείναμεν ημείς αι δύο η Friche και ο Schulte. Τον τελευταίον αυτόν πειράζομεν δια την φοβεράν μπύραν που πίνει 3 μποτίλιες το γεύμα και τα σιγάρα που καπνίζει. Θα είναι πλούσιος ο άθλιος διότι εξοδεύει αφθόνως. Η ώρα ήτο δέκα, ελέγαμεν ότι έπρεπε να ανεβούμεν, αλλ’ ωμιλούσαμεν ζωηρώς όταν αίφνης ακούομεν ένα κτύπημα εις την πόρτα. Ποιοι είναι καλέ; Εις ολίγον ενεφανίσθη ο Guatemalinos! Ωμιλεί κάτι καλλίτερα τα Γαλλικά, δεν είναι δε πανδρεμμένος καθώς ενομίζαμεν και του εψάξαμεν και αυτού μίαν νύμφην!
Επήγαμεν να κοιμηθώμεν εις τας 11 παρά 20 ο κύριος Schulte εγίνετο ολονέν τρελλότερος μεταξύ άλλων δε εβούλωσε τόσον καλά το σίδερο της Λούκας ώστε δεν εξεβούλωνε! Πριν έκαστος αποχωρήσει εις τα ίδια επήγε να εύρη tire bouchon. «Καλήν νύκτα» λέγω εγώ και ανοίγουσα την πόρταν ορμώ και πέφτω επάνω εις τον Schulte όστις εγύριζε με τα tire bouchon! Εσκάσαμεν εις τα

γέλοια!! Εμ μα τι τα θέλετε η Madame Angst θα κάμη πάντα κουταμάρες! Χθες πάλιν, άμα επηγαίναμεν το μεσημέρι εις την Lea Roman, είχαμεν αργήσει φοβερά! Εισβάλλομεν εις το metro και να ως εκ θαύματος 2 θέσις. Η Lucie κάθηται, εγώ έπρεπε να περάσω δια μέσου τριών καθήμενων (ειξεύρετε πως είναι αι θέσεις 2 απέναντι των 2. Έμενε κενή η ανάποδη προς τα μέσα). «Κάμε γλήγορα μου λέγει η Lucie θα πέσης». Αλλ’εγώ είχα μεγάλην βεβαιότητα, και με το πάσο μου προσεπάθουν να περάσω, όταν έξαφνα το τραίνο ξεκινά, κ’εγώ… ευρίσκομαι αναπαυτικά, αναπαυτικότατα καθισμένη εις τα γόνατα ενός κυρίου, ο οποίος σημειώσατε ήτο νέος και νόστιμος!!!! Σηκώνομαι, και μισογελούσα ψιθυρίζω «pardon Monsieur» και κάθημαι εις την θέσιν μου ντροπιασμένη. Είχα φοβεράν όρεξιν να σκάσω εις τα γέλοια, αλλά δεν ετολμούσα! Κ’εκείνος φαίνεται μόλις εκρατείτο κ’επί πολλήν ώραν εκοίταζε χαμογελών πότε την Lucie πότε εμένα ενώ έκαμε τάχα πως εδιάβαζε την εφημερίδα του! Εγώ αδιάφορος κύτταζα έξω από το παράθυρο!! Άμα όμως κατεβήκαμεν εξέσπασα!!

Να τι παθαίνει κανείς άμα είναι απρόσεκτος. Χθες το βράδυ πάλιν εμείναμεν ως τας 11 και περισσότερον! Κατ’αρχάς είμεθα εις την τραπεζαρίαν κ’εκάμαμεν διάφορα γυμνάσματα. Ιδού εν αστείον. Προσπαθήστε το παιδιά να ίδωμεν εάν θα το κατορθώσετε.
Πρόκειται να σταθήτε με την πλάτην προς τον τοίχον και να σκύψετε τόσον ανάποδα ώστε να φιλήσετε τον τοίχον. Δι’αυτό δεν πρέπει να είσθε κολλημέναι, αλλ’ολίγον μακρύτερον του τοίχου. Εγώ τα εκατάφερα να τι θα ειπή ευλυγισία σώματος!
Έπειτα μας εφώναξεν η κυρία εις το σαλόνι δια να ακούσωμεν κάποιον που ετραγουδούσε εις τον δρόμον. Είχε ωραίαν φωνήν και δι’αυτό του εδώσαμεν ένα φράγκο οι τέσσαρες μαζύ (Η Friscke, ο Schulte και εμείς αι δύο). Ο Schulte πάλιν τα είχε χαμένα, ανέβαινε εις το παράθυρον επήδηξε έξω όπου ήρχισε να χορεύη ώσπου εις το τέλος η κυρία Baumgartner τον εμάλλωσε, διότι τι θα έλεγαν οι άνθρωποι να τον βλέπουν να κάμη έτσι εις την pension θα μας έπερναν δια τρελλούς!

Έπειτα παρεκάλεσαν την Lucie να τραγουδήση και αυτή … συγκινηθείσα… από την θερμήν παράκλησιν… του Schulte όστις με την χονδροφωνάραν του έλεγε «Je vous en prie, chantez nous quelque chose» συγκατένευσε και ετραγούδησε το Toreador και κάτι ελληνικόν! Η κυρία Baumgartner εύρεν ωραιότατην την φωνήν της, ότι είναι souple, chaude, elle a un caractere special. «Και η κυρία Verger έχει πολύ ωραίαν φωνήν, αλλά προτιμώ πολύ την ιδικήν σας”.
Κατόπιν η κυρία Baumgartner μας έδειξε ένα σωρό παλαιάς φωτογραφίας της. Τι νόστιμη που ήτο άλλοτε, όταν ήτο νέα και παχουλή!! Ο Schulte ενύσταξε κ’έφυγε αλλ’ημείς τα κορίτσια εμείναμεν ακόμη πολύ δια να ακούσωμεν την ιστορίαν της κυρίας Baumgartner την οποίαν μας εδιηγήθη. Πόσα ετράβηξε η καϋμένη κ’εντούτοις είναι τόσον εύθυμος και ζωηρά. Όταν ήτο πολύ νέα είχε πρώτον μιάν desillusion κ’έκτοτε ηρνείτο όλους τους υποψηφίους. Δεν ηδύνατο να υποφέρη κανένα και δεν θα υπανδρεύετο αν δεν απέθνησκε η μητέρα της και ο πατέρας της δεν απεφάσιζε να ξανανυμφευθή. Δεν ηδύνατο να υποφέρει την σκέψιν να ζήση με την μητρυιάν της αφού ήτο, μας είπε «εντελώςπεριττόν να ξαναπαντρευθή ο πατέρας μου αφού ήτο 60 ετών.

Τότε τι να κάμη απεφάσισε να φύγη αυτή. Να υπανδρευθή ένα νέον τον οποίον εξετίμα πολύ, όστις είχε όλα τα προτερήματα, και ήτο κάλλιστος. Αλλά δεν τον ηγάπα. Ητο εντελώς mariage de raison και εντούτοις τι θλιβερά που έληξε. Επί 2 έτη ήτο όσον το δυνατόν ευτυχής, αν και ο άνδρας της την εζήλευε φοβερά και ως εξ αυτού εζούσαν πολύ μόνοι. Και έπειτα όλως αιφνιδίως ετρελλάθη. Κατ’αρχάς του ήλθε σχεδόν και παραλυσία αλλ’αυτή κατόπιν παρήλθε και έμεινε μόνη η τρέλλα. Επί πολύ οι ιατροί την εγελούσαν και της έλεγαν πως δεν είναι τίποτε θα περάση, και επί εν ολόκληρον έτος τον επεριποιείτο.! «Έλεγα εις τον ιατρόν ειπέτε μου την αλήθειαν, προτιμώ να ηξεύρω ότι δεν υπάρχει ελπίς απ’αυτήν την αμφιβολίαν». Αλλ’ο ιατρός την εγελούσε! Και μόνον μετά εν έτος τον έκλεισαν εις φρενοκομείον! Όπου έμεινε 4 έτη και έπειτα απέθανε! Ο χωρισμός ήτο απαίσιος. Αυτή έφυγε πρώτη δια να έλθη εις το Παρίσι να εύρη μίαν θέσιν, αλλ’ο άνδρας της ήτο ήδη τόσον τρελλός ώστε να μη έχη συναίσθησιν της πραγματικότητας και ήτο εντελώς αδιάφορος και χαρούμενος! Ο θάνατος του υπήρξε ανακούφισις δια την καϋμένην την κυρίαν

17. Επιστολή Ελμίνας Παντελάκη προς αγαπητοί μου μπαμπά και αδέλφια, Παρίσι 17/30 Οκτωβρίου 1912. Τετάρτη 5και ¼ μ.μ.

Αγαπητοί μου μπαμπά και αδέλφια
Μόλις προ ολίγου επεστρέψαμεν απ’εξω. Είμεθα εις το musee de Cluny, διότι ο καιρός εχάλασε τα σχέδια μας! Το πρωΐ είχαμεν ήδη ήλιον και αποφασίσει να κάμωμεν κανέναν ωραίον περίπατον αλλά το μεσημέρι ακριβώς ήρχισε δυνατή βροχή και κατελήξαμεν εις Μουσείον. Τώρα είναι πάλιν ωραίος καιρός.
Το μεσημέρι ελάβαμεν τα γράμματα σας. Μπαμπά μου πολύ σε ευχαριστούμεν και χαίρομεν διότι ενθουσιάς και δεν μας συλλογίζεσαι και τόσον! Πόσον διψώμεν δια νέα! Σας διαβεβαιώ ότι καταβροχθίζομεν τα γράμματα σας. Με σας όμως παιδιά είμεθα πολύ θυμωμέναι, μα πολύ! και αποφασίσαμεν να σας μαλώσωμεν και αι δυό μας. Διατί παληοκόριτσα δεν μας λέγετε ούτε λέξιν δια τον πόλεμον και τα θύματα του, τους πληγωμένους, την λύπην, την χαράν, τον ενθουσιασμόν! Ή μήπως πάλιν σας επέρασε από τον νούν ότι δεν πρέπει να μας λέγετε δυσάρεστα; Μα δεν εννοείτε ότι ημείς σκάζομεν, βράζομεν έτσι χωρίς νέα; Ως το Σάββατον βεβαίως σεις θα ειξεύρετε ονόματα και αριθμούς. Νομίζετε ότι είναι ευχάριστον να διαβάζομεν ημείς εις τας εφημερίδας εδώ ότι εις την μάχην του Σαρανταπόρου εσκοτώθησαν και επληγώθησαν 1100 περίπου και να μη μανθάνωμεν έπειτα καμμίαν πληροφορίαν; Επεριμέναμεν

κ’ εγώ δεν ειξέρω ωσάν τι τα γράμματα σας και σεις τίποτε. Αν ο μπαμπάς δεν δεν εσημείωνε ότι ο Μίλτος Μυλωνάς επολέμησε αλλ’είναι σώος και αβλαβής θα εφοβούμεθα και δι’αυτόν τόσον μάλλον καθ’όσον η Έλλη μας γράφει «Τα εδώ χάλια, τα μάτια μου μετεβλήθησαν εις Νιαγάραν, θα σας γράψουν πιστεύω οι δικοί σας τα δέοντα». Μα αν δεν έχετε καιρόν ή δεν συλλογίζεσθε να μας γράψετε αυτά, διατί αθεόφοβα κορμιά δεν στέλλετε εφημερίδας; Να διαβάσωμεν όλα τα καθέκαστα, να γεμίση η καρδιά μας από Αθήνας, να εντρυφήσωμεν εις τα νέα ας είναι και λυπηρά; δια να λάβωμεν μίαν ιδέα της καταστάσεως των Αθηνών. Η Λιλή λέγει δεν εκράτησε τα Εμπρός! Ωσάν να μην υπάρχει άλλη εφημερίς από το Εμπρός! Α ναι, αι εφημερίδες είναι αλήθεια που λείπουν από το σπίτι μας! Δεν έχετε Πατρίδας, Ακροπόλεις, Νέας Ημέρας, Εστίας, ότι διάβολο και να είναι φθάνει να είναι εφημερίς Αθηναϊκή!
Στείλετε λοιπόν στείλετε εφημερίδας, εφημερίδας, εφημερίδας. Εδιαβάσαμεν ότι εσκοτώθη ο στρατηγός Κυριακούλης Μαυρομιχάλης, ποίος ειξεύρει πόσοι άλλοι! Μαζαράκηδες ίσως και σεις μιλιά!
Όλο μας λέγετε «Άχ δεν εμελέτησα ακόμη ελληνικά ή γαλλικά ή αγγλικά, δεν έχω καιρόν κ.τλ. κ.τλ». Στο καλό να πάνε τα μαθήματα σας και όλαι αι γλώσσαι. Εγώ εννοώ να έχω μεγάλα γράμματα σας, αφού τα θέματα πλημμυρούν και δεν με μέλει δια τίποτε άλλο. Αφήστε μαθήματα σιγυρίσματα, μπουγάδες και σφουγγαρίσματα αλλά γράφετε, γράφετε πολλά. Τι ιδέα πάλιν και αυτή ότι δεν έπρεπε να μας ομιλείτε δια το νοικοκυριό.
Ίσα ίσα που πρέπει να μας λέγετε όλα τα δυσάρεστα δια να χαιρόμεθα ημείς ότι δεν είμαστε μαζή σας να τα υποφέρωμεν! Ο κ. Πανταζόπουλος είναι εις τας Αθήνας και ούτε καν μας το είχατε ειπή και ποίος ειξεύρει πόσα άλλα παραλείπετε! Αξίζετε να μην σας γράφωμεν!
Ε, φθάνει πιά, αρκετά σας εμάλωσα και εξέσκασα!!
(Ειξεύρεις Λιλή τας θεωρίας μου, τι πρέπει κανείς να κάμη άμα είναι θυμωμένος. Δεν συμφωνούν με τας ιδικάς σου αλλά δεν πειράζει) (Ελπίζω να μην τα πάρετε όλα αυτά εις τα τραγικά!! Προς Θεού!)
Και συ κακιά Αγλαία διατί δεν γράφεις; Εγώ τόσα σου είπα δια την Gyp και συ μιλιά!
Η Edith συγχωρεμένη, αν και βέβαια δεν μετριέται γράμμα ή κάρτα της Παρασκευής, η οποία άλλως τε έφθασε συγχρόνως με το γράμμα.
Μίλτο μου, το γράμμα σου το ελάβαμεν την Δευτέραν βράδυ. Και δεν ειξεύρω διατί, ενώ την ημέραν εκείνην δεν επεριμέναμεν γράμμα και το τελευταίον είχε ληφθή το Σάββατον, ανυπομωνούσαμεν πότε πιά θα μάθω-

μεν νέα σας. Μεγάλη σου καλοσύνη να μας γράφης τώρα που είσαι τόσον απασχολημένος. Αλήθεια καϋμένε εδιαλέξαμεν τον καιρόν να φύγωμεν. Περιττόν νομίζω να σου γράψω πόσον μας ενδιέφεραν όσα μας είπες και πόσον πολύ εχάρημεν σήμερον, όταν είδαμεν ότι ο μπαμπάς επεδοκίμασε την πράξιν σου. Έτσι πάντοτε συμβαίνει όλοι οι άλλοι κατηγορούν και μαλλώνουν και μόνον ο πατεράκης βλέπει το δίκαιον και επιδοκιμάζει. Πόσον θα έσκασες, όταν τους έβλεπες προ πάντων δυσαρεστημένους μαζή σου! Μα σε διαβεβαιώ ότι και ημείς άμα τα εμάθαμεν όλα εσκάσαμεν φοβερά, και ένεκα του συμβάντος αυτού δεν θα ειμπορώ να καυχηθώ ότι δεν … έκλαυσα ακόμη εις το Παρίσι!!
Άχ τι φόβον επήρα προχθές εις το metropolitain. Είχ ανοίξει την εφημερίδα και εις εν τηλεγράφημα διαβάζω «Les regiments les plus eprouves ont ete le 1 et le 7me de l’infanterie» Το πρώτον και το έβδομον το σύνταγμα του Μυλωνά! Δια μίαν στιγμήν σας διαβεβαιώ ότι τον είχα δια απεθαμένον. «Άχ Lucie, ιδέ καϋμένη». Τότε μόνον εσκέφθην και μου είπεν και η Lucie ότι ο Μυλωνάς δεν είναι πλέον εις το πεζικόν.

Ο μπαμπάς γράφει ότι μετά το προσεχές πέρας του πολέμου ο Μίλτος θα έλθη εδώ! Να το πιστεύομεν; Αν εξηκολούθουν την προτού να φύγωμεν τακτικήν μου θα έλεγα «Βρε Μίλτο αρχιτεμπέλη, δεν φθάνει που χάνεις τόσον καιρόν με τον πόλεμον, αλλ’έπειτα θέλεις να πεταχθής και εις το Παρίσι! Δεν εντρέπεσαι καϋμένε. Κάτσε εις τα αυγά σου, δεν σε θέλομεν, έννοια σου. Αλλά φοβούμαι μη τυχόν ποτέ με … πιάσει εις την λέξιν (qu’il ne me prenne au mot!) διά αυτό κ εγώ δεν γράφω τίποτε.
Τι φλύαρη που είμαι. Εγέμισα τόσον χαρτί και δεν σας είπα ακόμην τίποτε. Αν έχω καιρόν θα σας στείλω μίαν μετάφρασιν μου ενός άρθρου του Journal επί του Βενιζέλου. Δεν σας στέλλω το Journal διότι είναι της κυρίας Witting. Ωσαν κουτουλιάκας είχα σκεφθή ότι ήτο περιττόν να εξοδεύσω μίαν πεντάραν αφού ειμπορούσα να σας στείλω την μετάφρασιν και δεν ελογάριαζα τα γραμματόσημα!! Τώρα όμως πιά που να εύρω περασμένην εφημερίδα! Δεν έχω λεξικόν δι’αυτό αφήνω μερικάς λέξεις γαλλικάς. Έχω νομίζω και γαλλικούρες. Δεν πειράζει! Βραδυνήν εφημερίδα δεν αγοράζομεν … οικονομίας ένεκεν!!! Χθές όμως εδιάβασα κάτω εις την Patrie νομίζω ωραιότατον άρθρον του Henri Rochefort φαίνεται ότι εις Βρυξέλλας

ο Jaures ωμίλησε κατά του πολέμου αυτού και οι σοσιαλισταί εφώναζαν “ A bas la guerre”. Αλλά πριν λέγει ο Rochefort έπρεπε να φωνάζουν “ A bas les massacres” αν ημπόδιζαν τας σφαγάς της Μακεδονίας, πόλεμος δεν θα εγίνετο. Εν γένει αι εφημερίδες δεν είναι φιλοτουρκικαί, ως νομίζεις Μίλτο, και έχουν όλα τα νέα.
Αλλά είναι 6 και ¼ και σήμερον εις το θέατρον πηγαίνομεν ώστε σας αφήνω και εξακολουθώ αύριον.
Πέμπτη 9 και 20. Μόλις έφαγα και η Lucie ακόμη ενδύεται! Δεν αργήσαμεν και πολύ, ε; Μα λογαριάσατε χθες το θέατρον. Μόλις εις τα 12 1/2 είμεθα εδώ και μετά χαράς σας αναγγέλω ότι κανείς απάχης δεν μας εσκότωσε, δεν μας ελήστευσε ούτε μας απήγαγε ή μας έκλεψε! Δι’ ο δεχόμεθα συγχαρητήρια! Ερημιά από τον σταθμόν ως εδώ αλλά και πλήρης γαλήνη. Εις την γωνίαν δε Marceau και Bassano διεκρίνετο η φαρδεία πελερίνα ενός αστυφύλακος! Μόλις 2, 3 διαβάται, ά ελησμόνησα, εις την κόγχην μιάς οικίας κάποιος ωμιλούσε με κάποιαν! Παρ’ όλον το κρύον έμεναν εις τον ανοικτόν αέρα αλλά φαίνεται ότι τόσον θερμά θα ήσαν τα λόγια των ώστε δεν τους επείραζε ο ψυχρός άνεμος!!!!
Έχομεν πολλά να σας διηγηθώμεν: Έκθεσιν Χρυσανθέμων, επίσκεψιν Ηλέκτρας, γεύμα εις Alice, επίσκεψιν εις Verger και κυρίαν Brissaud, μουσείον Cluny μικρά μετάβασις εις Σορβόνην, και contes d’ Hoffmann.
Αλλά προ παντός ας σας αναγγείλω λυπηράν είδησιν την οποίαν μας επεφόρτισε να σας γνωστοποιήσουμεν σας ως και εις τον θείον Μανώλην η κ. Lea. Η Marie Reymond, αδελφή του θείου Αλέξανδρου απέθανε εις Γενεύην! Μας το είχεν είπει και την Δευτέραν η θεία Ίρμα. Εις τον θ. Αλέξανδρον δεν το είχαν ακόμα αναγγείλει διότι ο καϋμένος δεν ήτο καθόλου καλά τας ημέρας αυτάς. Μη λησμονήσετε να το είπητε εις τον θείον Μανώλην, ακούτε; Διότι δεν θα του το γράψωμεν ιδιαιτέρως.
Η έκθεσις των Χρυσανθέμων ευρίσκετο εις το Grand Palais εις τα μεγάλα hall του Salon d’Automne. Πληρώσαμεν πάλιν ένα φραγκάκι εκάστη. Πόσα χρυσάνθεμα και τι τεράστια!! Υπήρχαν πολλά ωραιότατα, αλλά μερικά ήσαν τόσον μεγάλα που καταντούσαν αηδία! Ήσαν σαν λάχανα! Αλλά πόσα είδη, πόσαι ποικιλίαι! Πολλά ωραιότατα είχον καλλιεργηθεί με εν ειδικόν engrais. Πόσα χρώματα! Φαντασθήτε ότι είχε και πράσινα αλλά δεν ήσαν ωραία! Μερικά έμοιαζαν με ξεμαλλιασμένα κεφάλια!! Κάτι κίτρινα ήσαν μαγεία.
Το Σάββατον το απόγευμα επήγαμεν να επισκεφθώμεν την Ηλέκτραν. Κάθηται εις την Montmartre ουχί μακράν από το Moulin Rouge. Η pension της είναι μάλλον

ξενοδοχείον. Εζητήσαμεν κάτω την κυρίαν Παπαγιανοπούλου αλλά δεν αφαίνοντο να την γνωρίζουν “Α λέγει έπειτα η κυρία, θα θέλετε την Mlle Papageorgacopoulo” και μας οδηγεί εις το δωμάτιον. Επεράσαμεν από τεράστιαν τραπεζαρίαν και αφού εγυρίσαμεν από διάφορα περάσματα εφθάσαμεν προ του δωματίου ενώ δυνατόν τραγούδι αντηχεί. Εκτυπήσαμεν μια, εκτυπήσαμεν δύο, τέλος μας ήκουσαν το τραγούδι έπαυσε και εφάνη η Ηλέκτρα. Οι συνήθεις χαιρετισμοί «Και η θεία σου»; Τότε μας είπεν ότι η θεία της επέστρεψεν εις Αθήνας, και την άφησε μόνην. Το κλίμα των Παρισίων δεν της έκαμε. Πέρυσι είχε κρυώσει και εφέτος ξανάρχισε τα ίδια ώστε επήρε την Κλεοπάτρα και έφυγε! Αυτή λοιπόν εγύριζε και όχι η Ηλέκτρα ως μας είχαν είπει. Ήτο εκεί μια κυρία η οποία την συνόδευε εις το πιάνο ώστε ετελείωσε πρώτον το τραγούδι και έπειτα ωμιλήσαμεν. Η φωνή της δυνατή αλλ’ως πάντα όχι πολύ συμπαθητική. Άμα τραγουδεί δε κάμει πολλάς γκριμάτσας! Εν γένει ευρίσκω ότι η Ηλέκτρα ασχήμηνε πολύ η δε φωνή της δεν πιστεύω να προώδευσε και πολύ.
Από ότι μας είπε δεν φαίνεται να είναι καθόλου εναντίον της κας Φωκά. Τουναντίον έχει την φωτογραφίαν της εις τιμητικήν θέσιν, και τώρα γράφονται συχνά. Δεν μας είπε δε το παραμικρόν εναντίον της. Ίσα, ίσα εφάνη επαινού-

σα την μέθοδον της! Πέρυσι έπαιρνε μαθήματα με τον Martini. Ήτο πολύ ευχαριστημένη αλλ’εφέτος ήθελε νέον διδάσκαλον, ο οποίος να τραγουδή επί της σκηνής και επήρε τον Nuy Beau (δεν ειξέυρω πως γράφεται). Πέρυσι όχι μόνον έκαμε μεγάλην εγχείρησιν εις την μύτην, αλλ’έκαμε και εγχείρησιν σκωληκοειδίτιδος!! Ενθυμείσαι ίσως Edith ότι πάντοτε υπέφερε από τον … αγγλικόν της στόμαχον, και έλεγαν οι ιατροί ότι έχει εντερίτειδα. Φαντασθήτε ότι τόσον καιρόν είχε σκωληκοειδίτιδα και δεν το είχαν καταλάβει! Τον χειμώνα λοιπόν εγένετο η εγχείρησις. Αν εβράδυνε 2 ακόμη ημέρες θα είχε περιτονίτιδα διότι είχε σχηματισθεί απόστημα!!
Εμείναμεν αρκετά αργά μαζή της, λέγουσαι αυτά και διάφορα άλλα. Ησθάνθη η κακομοίρα φοβεράν μοναξιάν άμα την άφησε η θεία της. Το δωμάτιον της καλόν αρκετά μεγάλον, αλλά και πληρώνει 250 τον μήνα ώστε βλέπετε ότι ημείς δεν δίδομεν παρά πολλά! Θα παίξη πιθανότατα εις το θέατρον. Έμαθε την Τόσκαν και τώρα μανθάνει Καβαλερίαν Ρουστικάναν.
Τη Δευτέρα εις την Alice ήσαν ο Jean, ο θείος και η θεία και ο εξάδελφος της Alice, Paul Castelnau. Δεν εκάμαμεν τίποτε σπουδαίον. Ο Jean είχε περάσει τας γραπτάς εξετάσεις και ήτο ευχαριστημένος εξ αυτών. Πιστεύω

να επέτυχε.
Έχετε πολλα χαιρετίσματα εκ μέρους όλων και σεις παιδιά να είπητε εις τον Γιώργον εκ μέρους του χονδρού εξαδέλφου ότι του εύχεται καλήν επιτυχίαν εις τα πειράγματα που του έμαθε, και λυπείτε που δεν είναι μαζή του να τον βοηθήση.
Την Τρίτην επήγαμεν εις την Κυρίαν Verger αλλά δεν την εύρομεν. Κατευθύνθημεν λοιπόν προς την κυρίαν Brissaud δια να ξεμπερδεύωμεν. Καθ’οδόν εν αυτοκίνητον μας ετρόμαξε! Και δεν ειμπορούσαμεν να περάσωμεν ευκόλως τους δρόμους. Εφθάσαμεν εις τας 3 και 20. Η κυρία δεν ήτο εκεί, αλλά μας λέγει η υπηρέτρια θα γυρίση εις τας 3 ½ ώστε αν θέλετε να περιμένετ. Τι να κάμωμεν; Ας περιμένωμεν είπαμεν και εισήλθομεν. Εις τας 3 ½ πραγματικώς ήλθεν η κυρία χαριτωμένη και aimable. Μας ωμίλησε δια τον πόλεμον, δια τας νίκας μας, και εζήτησε την άδειαν να υπάγη να αλλάξη. Εις ολίγον επανήλθε, έφθασεν δε και μία κυρία φίλη της με δύο παιδάκια, εν κοριτσάκι 9 ετών και αγοράκι 6 το οποίον διαρκώς εφιλούσε την μητέρα του. Εσηκώθημεν δια να φύγωμεν, αλλά «σας παρακαλώ, λέγει η κυρία, μείνετε να πάρετε ένα φλυτζάνι τσάι» ΄
«Μα όχι …» «Σας παρακαλώ, θα με ευχαριστήσετε πολύ». Ωσάν ανόηται, εμείναμεν αλλά σας διαβεββαιώ το μετανοήσαμεν! Ενομίζαμεν ότι θα προσέφεραν τσάι εις τας 4 και εντός ολίγου θα ημπορούσαμεν να φύγωμεν. Αλλά το τσάι προσεφέρθη μόλις εις τας 5! Κατά τας 5 ½ εφύγαμεν! Τι βλάκες, τι βλάκες! Τι να κάμωμεν ημείς τόσην ώραν, μεσ’ εις τόσας ξένας, διότι ήλθαν αρκεταί φίλαι και συγγενείς της κυρίας Brissaud.! Φυσικά είχαν όλαι να ομιλήσουν δι’ οικογενειακά πράγματα, τι εγυρεύαμεν ημείς εις την μέσην. Αλλά μίαν φοράν που είμεθα εις τον χορόν έπρεπε να χορεύσωμεν! Ήλθεν πρώτον μία φίλη της κυρίας, συμπαθητική αν και άμα ομιλούσε εφαίνοντο όλα της τα χάλια, και συγχρόνως το κοριτσάκι της κυρίας Brissaud 2 ½ μόλις ετών, όχι ωραίον αλλά χαριτωμένο με ολόξανθα σγουρά μαλλάκια μαζή με το εξαδελφάκι του της ιδίας ηλικίας παχουλό αγουράκι με φοβερά κατσαρά μαλλιά, και την εξαδελφούλαν 10 μόλις μηνών ονόματι «Μαρίκα!!» Ήλθαν κατόπιν η πενθερά της κυρίας Brissaud και κάποια άλλη συγγενείς, θεία νομίζω Mme de Monvel και τέλος η νύφη της, νόστιμη αλλά ωσάν affectes και ο πατέρας της! Εις το τέλος εφάνη ο άνδρας της, παχύς με ύφος βλάκικο αλλ’ημείς πια εφύγαμεν και μόλις εξήλθαμεν αφήσαμεν στεναγμόν ανακουφίσεως! Ούφ! Η κυρία Brissaud

ευγενέστατη, μας είπε να ξαναυπάγωμεν οπόταν θέλομεν, ότι ευχαρίστως θα συνοδεύη τη Lucie εις το πιάνο κ.τλ, κ.τλ.. Μας είπε ότι η Mlle de Monvel είχεν εύρει μίαν άριστην pension, αλλά δεν είξευρε την διεύθυνσιν μας να μας την στείλη. Σήμερον το πρωί ηθέλαμεν να υπάγωμεν εις τα cours της, αλλ’ήτο αδύνατον να σηκωθώμεν ενωρίς. Χθες εξερχόμεναι από το Cluny επεράσαμεν από την Sorbonne, όπου εμάθαμεν ότι δεν θα δυνηθώ να ακολουθήσω παρά τα cours publics διότι δια τα άλλα πρέπει κανείς να είναι φοιτητής. Αν είχα απολυτήριον γυμνασίου όλα ετελείωναν! Μας είπε ο concierge ότι τα cours publics αρχίζουν μόλις τον Δεκέμβριον!!
Πάντως την Δευτέραν θα έχουν το πρόγραμμα. Τώρα πιά εγώ παύω αρκετά εφλυάρισα και εκουράσθη το χέρι μου.
Διατί μπαμπά και Edith έχετε βήχαν; Πιστεύω b
Blanche το κρυολόγημα σου να επέρασε. Όταν Λιλή ερωτάς αν εις τας 9 παρά ¼ εν Αθήναις έχομεν σηκωθεί, λογαριάζεις ότι ημείς έχομεν 7 και ¼. Εις τας 7 και ¼ ποτέ δεν σηκωνόμεθα αλλ’ εις τας 9 παρά ¼ εγώ τουλάχιστον είμαι έτοιμη.
Σας γλυκοφιλώ
Ελμίνα

16. Παρίσι, Δευτέρα 10π.μ. 15/28 Οκτωβρίου 1912

Αγαπητοί μου μπαμπά και τα λοιπά!
Ας γράψω κ’εγώ ολίγον, ενώ η Lucie τσιρίζει πλάϊ μου. Τι να της κάμω εγώ αν δεν ειμπορώ να πολυεννοήσω ποίον είδος τραγουδιού είναι καλλίτερον; Υπάρχει διαφορά μεταξύ του ενός και του άλλου, αυτό το διακρίνω αλλά ποίον είναι το σωστόν, αυτό δεν το ειξεύρω. Βεβαίως αν γίνη πολύ βαθειά δεν θα είναι ωραίον, αλλ’αν είναι ολίγον ίσως δεν είναι άσχημον. Βάσανο και αυτό! Δεν ημπορούσε όλοι οι δάσκαλοι να έχουν μίαν μέθοδον! Το αστείον είναι ότι η κυρία Nicot Bilbot -Vauchelet δεν της κάμει καμμίαν άλλην παρατήρησιν εκτός αυτής των χρωματισμών. Ούτε περί vocalises ούτε περί αναπνοής ομιλεί, ενώ ακριβώς η κυρία Verger επέμενε να υπάγη εις αυτήν δια τας vocalises! Επίσης πέρυσι έλεγε εις την Lucie ότι δεν αναπνέει πολύ καλά! Θέαμα αστείον. Η Lucie τραγουδεί με το

καθρεπτάκι εμπρός εις το στόμα της δια να ίδη τι κάμουν αι χορδαί της!!
Εγώ ακόμη τίποτε δεν έκαμα δια τας μελέτας μου! Πρέπει να περάσω από την Sorbonne να πάρω τα προγράμματα. Η κυρία Baumgartner έλαβε το πρόγραμμα των διαλέξεων των Annales. Θα υπάγωμεν εις μερικάς. Επίσης είδα ότι δίδονται cours de diction άπαξ της εβδομάδος, τα 20 μαθήματα 60 δραχμάς. Τι λέγετε να αρχίσω; Ή αν δεν υπάγω εκεί και εύρω αλλού με την ίδιαν παρίπου τιμήν να υπάγω; Ή είναι κρίμα το έξοδο;
Μετά μεγάλης τέχνης και επιδεξιότητος καταπληκτικής εκαδράρισα πριν με κορδέλλαν τον Ερμήν. Έσκασα, αλλά καλά τα εκατάφερα δια τα φιογκάκια όμως δίδω την παραίτησιν μου. Ας τα κάμη η Λούκα. Θα γίνουν όμως πολύ νόστιμα με την κόκκινη κορδέλλα. Εκόψαμεν τρία γυαλιά δια να δοκιμάσωμεν. 30 λεπτά το γυαλί είναι πολύ; Εδώσαμεν επίσης και μου εδιόρθωσαν το σακουλάκι μου, ως και την σάκαν δια τας νότας. Τι ευγενείς και συμπαθητικοί που είναι όλοι οι υπάλληλοι εις τα μαγαζιά! Είναι σας διαβεβαιώ αξιαγάπητοι!!
Τι τα θέλετε εγώ τους αγαπώ πολύ τους Γάλλους. Το μόνον κακόν των είναι ίσως ότι είναι κάπως λογάδες! Δηλαδή κομπλιμεντόζοι!
Ενθυμείσθε που μας έλεγαν ότι εις τον δρόμον κυττάζουν αναιδώς, πειράζουν, παρακολουθούν; Ως τώρα τίποτε το παρόμοιον δεν συνέβη! Αλλ’ας μη βιαζόμεθα! Η αλήθεια είναι ότι ακόμη δεν συχνάζομεν το Quartier Latin, και υποθέτω ότι εκεί περισσότερον θα συμβαίνουν αυτά. Ως τώρα όμως ειμπορώ να είπω ότι είναι ησυχότεροι και από τας Αθήνας. Δεν ήκουσα κανένα να μουρμουρίζει κάτι μεσ’εις τα δόντια του!!
Λιλή, αν τώρα που εγύρισεν η Edith δεν μας γράφης πολλά θα επιφορτίσω την Blanche να σε ξυλοκοπήση!
Δεν βλέπεις ημάς τι κοθταμάρες σας διηγούμεθα.
Να η Λούκα επαναλαμβάνει μίαν ώραν τώρα ότι depuis qu’ elle a vu Clitandre la regarder d’un air tendre. Μα ποίος διάβολος είναι αυτός ο Clitandre και δεν τον επήρα εγώ χαμπάρι; Ορισμένως δεν θα την φυλάγω καλά και πρέπει να με μαλώσητε! Αλήθεια πρέπει να τη ζυγίσω, δια να ίδω πως τα πηγαίνει! Τρώγομεν ωσαν διάβολοι και φοβούμαι μη σας γυρίσω όχι

πιά βαρελάκι αλλά … λάντζα! Εντούτοις η κυρία Witting μου λέγει ότι έχασα το … ωραίον μου χρώμα! Περίεργον δεν έχω εντούτοις τίποτε, δι’ αυτό χθες το βράδυ συνεπέρανε ότι θα είμαι … ερωτευμένη!!!
Ο χονδρός Schulte μας κάμη πάντοτε να γελώμεν με τα κωμικότατα του γαλλικά! Ίσως αυτό δεν είναι πολύ ευγενές αλλά τι να κάμωμεν; Είναι αδύνατον να μη γελάση κανείς άμα τον ακούει να ομιλή. Τελευταίως δε τον έπιασε μανία να κάμη liaison όλο με Τ εκεί όπου δεν πρέπει ως je suis t alle κ.τλ. και όλοι ξεκαρδίζονται. Αγλαούλα και άλλα νέα δια την Gyp. Είναι φοβερά ζηλιάρα! Φθάνει να κάμη κανείς ότι χαϊδεύει κάτι άλλο δια να γίνη έξω φρενών, να πηδά, να γαυγίζει! Προχθές η κυρία εκρέμασε υψηλά μίαν μαύρην γουνίτσαν και την εχάϊδευε ωσάν να ήτο γάτα! Αδύνατον να φαντασθής τι πήδους έκαμε δια να πιάση την γούναν και να την κάμη κομμάτια!
Χθες πάλιν η κυρία εδίπλωσε με μίαν πετσέταν μίαν μποτίλιαν και την εχάϊδευε, την εφιλούσε. Η gyp ωσάν τρελλή εγαύγιζε και επηδούσε επάνω εις τα γόνατα της κυρίας και ήθελε να δαγκάση την μποτίλια! Έπειτα ο Γερμανός επήρε μίαν πετσέτα εις την αγκαλιά του και ήρχισε να μιαουρίζει ωσάν να ήτο γάτα. Τι φωνή τι γαυγίσματα έγιναν είναι απερίγραπτο. Τέλος η Gyp ήρπασε την πετσέταν, και εσκάσαμεν ως ότου να της την πάρωμεν οπίσω. Ήθελε να την κομματιάση! Ήτο τόσον κωμικόν ώστε εγελάσαμεν πολύ. Δεν είναι αστεία αυτά Αγλαούλα μου; Σε παρακαλώ να μου στείλεις την φωτογραφίαν σου, ντυμένη μασκαράς.
Σας γλυκοφιλών

Ελμίνα
Περί Ηλέκτρας προσεχώς.

Επιστολή Ελμίνας Ζάννου προς την οικογένεια, Λωζάννη 20/3 Οκτωβρίου 1912 Πέμπτη 7 παρά 20 μ.μ.
Αγαπητοί μου
Είμεθα ακόμη εδώ, εις το ξενοδοχείον. Ο μπαμπάς και η Έλλη και ο Δημήτρης συζητούν διότι ο μπαμπάς θέλει κάτι να τους τρατάρει και εκείνοι δεν εδέχοντο! Ήταν κωμικότατον να τους βλέπει τις να συζητούν. Προ ολίγου ενώ ο μπαμπάς εκάθητο ακούων, τον επεριτριγύριζαν …. Τα τρία χαριτωμένα ανίψια του φωνάζοντα και χειρονομούντα ο Δημήτρης με το πράσινο καπέλλο της Edith εις το κεφάλι, ο Γιάννης με το κόκκινο της Lucie και η Έλλη με του μπαμπά!!
Αχ παιδιά μου, βρέχει! Από το Μιλάνον δε ο καιρός ήλλαξε προς το κρύο και τώρα φορούμεν όλοι χειμωνιάτικα! Εις το Μιλάνον η ομίχλη ήτο φοβερά, και έβρεχε. Τι ωραία η γραμμή του Simplon! Εις την Ιταλίαν η λίμνη

Μίλτο μου, δεν σου έγραψα ακόμη ούτε λέξη αλλά τα γράμματα απευθύνονται προς όλους σας, δεν είναι έτσι? Τα αγόρια μας διασκεδάζουν πολύ και μας πειράζουν ουκ ολίγον. Τον γάϊδαρον το Δημήτρη δεν θα τον καταφέρομεν να έλθει μαζί μας εις το Παρίσι!! Ο Γιάννης είναι πάντα ο ίδιος και όλο μας ονομάζει επαρχιώτας οι οποίοι ταξιδεύουν για πρώτη φοράν!!! Ακούς εκεί.
Σε φιλώ γλυκά
Edith

Maggiore τόσον ήσυχη και καταπράσινη και θαυμασία!! Νομίζω ότι το φθινόπωρον εις τας Άλπεις είναι ωραιότερον της ανοίξεως. Αδύνατον να φαντασθήτε τους χρωματισμούς των δένδρων. Τα βουνά ήσαν σαν πολύχρωμα μπουκέττα δένδρα πράσινα, κιτρινωπά, ρόδινα, κόκκινα. Πορφυρά! Αν ήτο ζωγραφιά ορισμένοι θα ελέγαμεν ότι ποτέ τα φύλλα των δένδρων δεν λαμβάνουν τοιαύτας αποχρώσεις. Μετά το tunnel του Simplon ο καιρός ήλλαξε, η ομίχλη διελύθη και ο ήλιος ήρχισε να προβάλλη και να κάμη ακόμη ωραιότερα τα τοπία από όπου διηρχόμεθα αλλά εδώ ο καιρός εχάλασε και βρέχει! Είμεθα κουρασμέναι αρκετά και δι’ αυτό δεν θα υπάγωμεν να φάγωμεν εις το ρεστωράν όπου είχωμεν δώσει ραντεβού με τους Μαυρίδη . Αλλά είμεθα και δικαιολογημένοι. Φαντασθήτε ότι χθες εξυπνήσαμεν εις τα 41/2 ως τας 111/2 εσερνόμεθα και από τότε εις τον σιδηρόδρομον 7 πρόσω-

πα εις bagon 8! Κόσμος φοβερός ήσαν πολλοί όρθιοι και θαύμα πως δεν μας … κανείς. Τον πλείστον χρόνον είχαμεν την Lucie πλαγιασμένη αλλά και έτσι εκουράζετο. Καθ’ όλην την ημέραν εκοιμώμεθα κάπου κάπου ωμιλούσαμεν, εγελούσαμεν και είχαμεν και αθυμίαν εναλλάξ. Ο μπαμπάς εσκέπτετο να πάρωμεν δια την Lucie και Edith wagon lit, αλλά δεν ήθελον αυταί να ήσαν μόναι. Αλλά τέλος δια να καθησυχάσωμεν τον μπαμπά ο οποίος είχε τύψεις ερωτήσαμεν περί τας 10 τον υπάλληλον αν υπάρχουν θέσεις εις το wagon lit και μας απήντησεν αρνητικώς! Όλα γεμάτα ως βλέπετε! Φαντάζεσθε λοιπόν πως εκοιμήθημεν όχι εντούτοις πολύ άσχημα, ούτε … ως ενομίζαμεν. Ιδού πως είμεθα καθισμένοι από την ανάποδη μεριά η Lucie μισοπλαγιασμένη, η Edith και ο μπαμπάς. Απέναντι του μπαμπά, ο ανεψιός του Θεοδωρίδου, Τζελέπης ονόματι, περί του οποίους θα σας ομιλήσω παρακάτω η Έλλη, εγώ και ο Δημήτρης! Ημείς αι δύο

τελευταίοι είμεθα ακουμβισμένοι εναλλάξ ο εις επί του άλλου και δεν εκοιμήθημεν άσχημα.
Ο Γιάννης όστις είχεν υπάγει να ειδοποιήση τους Μαυρίδη επέστρεψε, και ηρχίσαμεν να γελώμεν διότι μας είχε πιάσει μελαγχολία με τας δυσαρέστους ειδήσεις περί πολέμου, με τον καιρόν και την κούρασιν.
Εις κάθε σταθμόν εξυπνούσαμεν και εκινούμεθα και εξεμουδιάζαμεν! Μετά την Bologne επήραμεν ακόμη έναν ύπνον και από τας 5 51/2 εξυπνήσαμεν ολότελα. Ο μπαμπάς δεν εκοιμήθη σχεδόν καθόλου, και τώρα είναι κουρασμένος και του πονεί η μέση του. Εις το Μιλάνον ηλλάξαμεν τραίνο και συνήλθαμεν λίγο. Εκείθεν είχομεν wagon restaurant και εκεί μέσα ήπιαμεν το γάλα μας, και εις την μίαν
(ο Γιάννης δεν μ’αφήνει να γράψω είναι πάντοτε ο ίδιος χάχας!) Η Μίνα όμως είναι βλαξ όπως πάντοτε

Εφάγαμεν εκεί μέσα έξοχα τόσον ώστε ο μπαμπάς δεν πεινά και δεν θα εξέλθει δια να κρατήση και συντροφιάν της Lucie, την οποίαν θα αφήσωμεν εδώ, διότι είναι κουρασμένη, έκαμε μπάνιο και κρίναμεν καλλίτερον να μη εξέλθη.
Πέμπτη 9 και 10π.μ. Εξύπνησα μετά 11 σχεδόν ωρών ύπνον! Και η Έλλη ακόμη κοιμάται, είχε μίαν νύσταν φοβεράν. Χθές εφάγαμεν εις εν ωραίον ρεστοράν αλλά πανάκριβον. Old India λέγεται. Κάτω είναι γαλερία πλουσιωτάτη και επάνω tea rooms και restaurant. Πολυτελής διακόσμησις νοστιμωτάτη συχνάζεται πολύ από την νεολαίαν από φοιτητάς, αλλ΄ακρίβεια, τα φαγητά τα πλείστα 2, 2,50 το ευθηνότερον το οποίον επήρα εγώ cotollete pane 1,75. Τα αγόρια επήραν το “Menu” (table d’ hote προς 3 δραχμάς αλλ’ ήσαν όλα παληόφαγα. Σούπα, ψάρια της λίμνης, παπί με … (η όψις του τουλάχιστον αηδεστάτη!) και αγγινάρες με λαδό-

ξυδο και φρούτα άγουρα. Του καϋμένου του Τζελέπη δεν ήρεσε τίποτε. Τον είδατε αυτόν εις τον σταθμόν, είναι νοστιμοπαίδι, 17 ετών, σιωπηλόν και σοβαρόν αποδίδομεν τα δύο τελευταία εις το ότι εντρέπεται όπερ και φυσικόν …. Δύσκολον εις το φαγί.
Και σήμερον συννεφιά και άνεμος. Τώρα εβγήκε ολίγον ο ήλιος. Χθες το βράδυ είχον μίαν ακεφιάν πρώτης. Ελπίζω να μάθωμεν σήμερον κάτι θετικότερον περί του πολέμου.
Τι διάβολο τώρα ακριβώς που εφύγαμεν να γίνουν όλα αυτά! Τι γίνεται εις τας Αθήνας? Υπάρχει φιλοπόλεμον ρεύμα? Ταραχή, σύγχυσις? Αχ, όλοι οι καϋμένοι που έφυγαν θα υποφέρουν από το κρύο. Πως τους συλλογιζόμεθα και η Έλλη προπάντων το πουλάκι της, τον Μιλτάκην της. Από την εταιρίαν θα έφυγαν πολλοί υπάλληλοι.
Εις την Κέρκυραν προτού φύγωμεν είδαμεν 2-3 κάρα να διέρχωνται πλήρη ανθρώπων

κραυγαζόντων «Ζήτω ο πόλεμος» και μου έκαμεν πολλήν εντύπωσιν. Πιστεύω να μας περιγράφετε λεπτομερώς τα γεγονότα.
Τι κάμετε? Βγαίνετε έξω πως περνάτε? Αλλ’ είναι αργά και πρέπει να παύσω.
Σας γλυκοφιλώ
Ελμίνα

Ας γράψω και εγώ δυό λόγια έως ότου ετοιμασθώσιν η Έλλη και τα αγόρια. Αν δεν ήμεθα έτοιμοι ημείς θα εχαλούσαν τον κόσμον, και βεβαίως θα μας άφηναν και θα έφευγον ενώ τώρα ημείς καθήμεθα και τους περιμένομεν.
Ο μπαμπάς προ πολλού κατήλθε δια να φάγη. Η Μίνα τώρα μας ανήγγειλεν ότι ήλθεν ο κ. Μαυρίδης, και ότι ο μπαμπάς δεν είναι κάτω, τι να έγινε άραγε.
Αχ παιδιά μου, τι ηθέλαμεν να φύγωμεν τώρα με τον πόλεμον. Δεν ηξεύρετε πόσον συλλογίζομαι όλους τους Αθηναίους, και προπάντων τους καϋμένους θείον Κωνστ και

θείαν Ολυμπίαν . Θα είναι άνω κάτω. Αλλ’ είναι αδύνατον, δεν ημπορώ να πιστεύσω ότι θα γίνη αυτός ο διαβολοπόλεμος.
Άνοιξα το παραθύρον και μπαίνει κρύον ουκ ολίγον. Φορώ, την φανέλλαν μου, το cache corset με μανίκια, χειμωνιάτικο υποκαμισάκι, εκείνο με τις bleu ρίγες έβαλα και το παντελόνι του μπάνιου. Άμα δε εξέλθωμεν θα βάλω την ζακέτα μου και το επανοφόρι της Edith.
Σήμερον είμαι καλά. Δεν μου πονεί πλέον σχεδόν η μέση μου. Χθες το βράδυ έφαγα εδώ γάλα complet πολύ ευχάριστον.
Τι γίνεσαι καϋμένε μου Μίλτο . Σε συλλογιζόμεθα όλοι τόσον πολύ, που έμεινες τόσον μόνος. Και αι δουλειές?
Αυτά τα αγόρια ακόμη κοιμούνται, αλλ’ ημείς θα υπάγωμεν να φάγωμεν.
Σας φιλώ όλους πολύ, πολύ.
Lucie
ΑΙΖ

6. Salon de Lecture des Grands Magasins du Louvre. Επιστολή Ελμίνας Ζάννου προς αγαπητοί μου,
   Παρίσι Δευτέρα 24/7 Οκτωβρίου 11/30 π.μ.

Αγαπητοί μου
Καθώς βλέπετε από το Louvre σας γράφω. Μίαν ώραν ετριγυρίσαμεν εδώ μέσα και συγχαρήτε μας δια τας παμφθήνους αγοράς μας! Ούτε πεντάρα δεν εβγάλαμεν από το πουγκί μας, δια τον απλούστατον λόγον ότι δεν ηγοράσαμεν τίποτε. Ακρίβεια μεγάλη και όταν ευρίσκαμεν κάτι σχετικώς ευθηνό το αφήναμεν δια να το ίδωμεν και αλλού μη εύρομεν τίποτε καλλίτερον. Η Έλλη και η Edith απελπίσθησαν! Τώρα η Lucie και εγώ εμείναμεν εις το salon de lecture όπου εδώσαμεν rendez-vous με τον μπαμπάν και αι άλλαι δύο επήγαν να αγοράσουν κάτι ψιλικάΟύφ τι βαρεμός αυτά τα μαγαζιά!
Τώρα που έχω καιρόν να σας γράψω δεν έχω πολλα πράγματα να είπω (αλλοίμονον εάν είχε !!ΑΙΖ)

Χθες το απόγευμα επήγαμεν εις το Luxembourg και επεσκέφθημεν το Μουσείον το οποίον πολύ άρεσε εις την Έλλην. Κατόπιν καθίσαμεν όλοι μαζί εις εν καφενείον κοντά εις το Πάνθεον ονομαζόμενον Taverne de Pantheon, όπου επήραμεν παγωτά. Το Πάνθεον δεν το επεσκεφθημεν διότι κλείνουν όλα εις τα 4.
Διατί Αγλαϊα δεν έγραψες εις την Mireille; Αυτή επερίμενε με ανυπομονησία απάντησιν σου. Τώρα όμως πιά δεν προφθαίνεις. Είναι όλα τα παιδιά πολύ καλά και μας είπαν ότι περνούν μάλλον εύκολα τους δρόμους. Εγώ αρπάζω πάντοτε τον μπαμπά, άμα υπάρχουν πολλά αυτοκίνητα, άμα όμως είναι έρημιά περνώ μια χαρά Τι ικανότης ε! ( η υπογράμμιση του ΑΙΖ). Ευτυχώς εις το Quartier Latin όπου πιθανώς θα κατοικώμεν θα είναι ησυχία.
Τα μαθήματα της Σορβόνης αρχίζουν τας ημέρας αυτάς. Δια να τα ακολουθώ πρέπει να εγγραφώ ως ακροάτρια με κάποιαν πληρωμήν αλλά χωρίς ανάγκην εξετάσεων. Γράφω πολύ άσχημα βγάζετε άραγε τα ορνιθοσκαλίσματα μου;
Ο Καιρός είναι ευτυχώς καλός. Ουρανός βέβαια ασπρουλιάρης ;αλλά τουλάχιστον ήλιος, εζέστανε δε κάπως . Βλέπετε ημείς φέραμεν την καλοκαιρίαν μαζή μας!
Τα βαμμένα πρόσωπα είναι πάντοτε άπειρα. Χθες το βράδυ εις το θέατρον, δύο νέαι με μεγάλην ησυχίαν έβγαλαν το καθρεπτάκι των, εκκύταξαν το μουτράκι των επουδραρίσθησαν άβαλλαν κοκκινάδια εις τα χείλια των !!!
Σήμερα το πρωί ηπιαμεν το γάλα μας εις εν Bouillon. Βεβαίως η αίθουσα ήτο μετριωτάτη, αλλά αντί να εξοδεύσωμεν 1,75 εδώσαμεν μόνον 75. Νομίζω ότι η διαφορά είναι μεγάλη, και ότι αξίζει τον κόπον η οικονομία αφού ούτω θα ημπορούμεν να πηγαίνωμεν εις περισσότερα θέατρα!
Τι κάμετε σεις; Γιατί να μην έχομεν γράμματά σας; (ΑΙΖ) Το ηξεύερετ ότι είναι σωστά μια εβδομάς που εφύγαμεν;
Πως πηγαίνουν αι δουλειαί σου Μίλτο; (ΑΙΖ) Τι κάμεις το βράδυ; Νυστάζεις πάντοτε τόσον;

Επήγατε καθόλου εις το τέννις;
Χαιρετίσματα να λέγετε εις όλους και άμα ιδήτε τον Γεράσιμον να του ειπήτε ότι λυπούμαστε πολύ που δεν τον είδαμεν να τον αποχαιρετήσωμεν.
Βλέπετε συχνά τα παιδιά του θείου Μιλτιάδου; Είπετε τους ότι χθες τους είχα αρχίσει εν γράμμα αλλά μου ήτο εντελώς αδύνατον να το τελειώσω, Να μην θυμόσουν αν δεν τους γράφωμεν τώρα διότι έχομεν πολλάς ασχολίας και δεν προφθαίνομεν. Ας τους διαβάζετε τα προς σας γράμματα μας.άμα τακτοποιηθούμεν τότε
Καθώς φαίνεται θα τον αποφύγουμεν (κατά 90% προσθήκη ΑΙΖ) τον πόλεμον . Ο Poincare κάμει όλα τα δυνατά του δια να μη γίνη αλλά φοβούμεθα τους Κρήτας Αλήθεια σήμερον ανοίγει η Βουλή και να μην ηξεύερομεν τι γίνεται
Το απόγευμα πιστεύω πάλιν εις τα εμπορικά να τρέχωμεν
Πως πηγαίνει η γυμναστική σου Blanche; Και ο κορσές σου;
Και το μάτι σου Λιλή πιστεύω να μη ξανάρχισε, Αγλαία φίλησε μου τον Τζίκο Τζινο την αρραβωνιαστηκια του , την μαϊμού και την Τούζη σας δε όλους ως και την αγαπητήν Miss Dillon
Κατασπάζομαι

Ελμίνα

5. Hotel de Lille & d’ Albion, 223 rue St Honore, Paris
   Παρίσι, 29/12 Οκτωβρίου 1912, Σάββατον 11 παρά 5
   Αγαπητοί μου
   Εδιάβαζα ως τώρα εφημερίδας Ελληνικάς, και είμαι γεμάτη από τας εντυπώσεις της επιστρατεύσεως, και των σκηνών των Αθηνών. Αλλά δεν πρέπει πάλιν να αρχίζω να σας γράφω περί πολέμου. Ας το αφήσω αυτό το καταραμένον ζήτημα! Σας ευχαριστούμεν δια τα Εμπρός. Ελάβαμεν μόνον τα πρώτα. Η Έλλη έλαβε σήμερον νεωτέρας Εστίας. Να εξακολουθήτε σας παρακαλώ να τα στέλλετε.
   Λιλή σημειώνεις τας Θερμοκρασίας; Εγώ ακόμη τίποτε. Άμα εγκατασταθώμεν οριστικώς τότε θα αρχίσω. Τα ελληνικά μαθήματα αρχίζουν την Δευτέραν και με την Mademoiselle Mauron ώστε;
   Τώρα ας αρχίσω εγώ την αφήγησιν μου. Είχαμεν σταθεί ότι δεν ηξεύραμεν εις ποίαν pension να υπάγωμεν. Αλλά δεν σας έγραψα δια δύο επισκέψεις που εκάμαμεν επίσης την Τετάρτην το απόγευμα. Αφού εφάγαμεν εις την Aliceεπήγαμεν ο μπαμπάς και ημείς οι δύο να επισκεφθώμεν την κυρίαν Etienne Brissaud, εξαδέλφην του κυρίου Brissaud. Όταν εφθάσαμεν στη Rue Jacob, πολύ κοντά εις το ξενοδοχείον όπου καθήμεθα το 1900 Μίλτο, ηκούσαμεν βιολί και πιάνο εδώσαμεν το όνομά μας, μας έβαλλαν εις την σάλαν, η μουσική έπαυσε και παρουσιάσθη μία νέα κυρία, πολύ νόστιμη,, ωσάν κορίτσι, μαύρα ενδεδυμένη, με ξανθά μαλλιά. Της εδώσαμεν την κάρταν, του κυρίου Brissaudμας αζήτησε πληροφορίας δι’ αυτόν και έπειτα μας έδωσε την διεύθυνσιν της Juliette de Monvel δια την οποίαν είχαμεν γράμμαν. Της είπαμεν ότι θα μείνωμεν εδώ, και εξέφρασε την ελπίδα ότι θα μας επανίδη, μας παρακάλεσε αν πότε θέλομεν τίποτε να απευθυνθώμεν ελευθέρως εις αυτήν, εζήτησε μάλιστα την διεύθυνσιν μας, αλλ’ επειδή δεν εγνωρίζαμεν που θα υπάγωμεν μας είπε χωρίς άλλο να της την γράψωμεν. Χαριτωμένη αληθώς κυρία και τόσον ευχάριστη.
   Αργότερον επήγαμεν εις την mlle de Monvel η οποία κα΄θηται εις τον αυτόν δρόμον με ημάς αλλά παρά πάνω. Πρώτα επεριμέναμεν εις το κάτω πάτωμα όπου δίδονται τα cours, και εστείλαμεν το γράμμα του κυρίου Brissaud. Εντός ολίγον μας οδήγησαν επάνω εις ωραίαν αίθουσαν, όπου μας υπεδέχθη η κυρία. Αν και η δυστυχής είναι

εις την pension των Battignoles, ώστε της εγράψαμεν ότι αύριον πηγαίνομεν να συμφωνήσωμεν οριστικώς.
Τώρα είναι αργά και παύω
Σας γλυκοφιλώ ως και την Miss Dillon

Μίνα
Τελευταία ώρα Κυριακή μεσημβρία
Δεν πηγαίνομεν εις την Lantheaume!!! Χθές βράδυ ελάβαμεν μίαν pnaumatiqueτης κ. verger η οποία μας έλεγε να μη αποφασίσομεν ως το μεσημέρι.διότι εσκέφθη μίαν άλλην pension εις την οποίαν επήγαμεν σήμερον το πρωϊ είναι κάπως μακριά κοντά εις τον σταθμόν του Alma. 5 λεπτά) εμείναμεν πολύ ευχαριστημένοι και πιθανώς να υπάγωμεν.
Τρώγομεν όλοι μαζί με την οικογένειαν του θείου Μανώλη εις το Duval της Jean d'Arc.
Μίνα

καμπούρα είναι εντούτοις ακόμη μεγαλοπρεπής. Φαίνεται εντελώς ωσάν αρχοντογυναίκα. Ευγενεστάτη και εξυπνοτάτη, και τι ωραία γαλλικά που ωμιλούσε! Σου ήνοιγε την καρδίαν.
Δια pension δεν ήξευρε να μας δώση διευθύνσεις διότι εγνώριζε μίαν μόνον αλλ’ εις Passy όπου εδέχοντο πολύ ολίγους pensionnaires και βεβαίως προσέθεσε θα ηθέλομεν κάτι ευθημότερον ημείς. Αλλ’ αυτή ενόμιζε ότι η rue de lUniversite δεν είναι πολύ μακράν και ηδυνάμεθα κάλλιστα χωρίς φόβον να επιστρέφομεν μόναι αι δυό μας με αυτοκίνητον. (η mlle de Lanthaume μας είχε φοβίσει). Δεν με εσυμβούλευσε να ακολουθήσω τα ιδικά της cours ως επιθύμει ο κ. Brissaud είναι εντελώς περιττόν αφού θα πηγαίνω εις την Sorbonne. Δια μαθήματα γαλλικής δύναται άμα θέλω να μου συστήση κανένα καθηγητήν ειδικόν δια ξένας, διότι νομίζει ότι αυτό είναι καλλίτερον παρά να ακολουθώ cours γαλλικής συχναζόμενα μόνον από Γαλλίδας. Δια diction μου εσύστησε μιάν κυρίαν Worms, άλλοτε ηθοποιόν της Comedie Francaise αρίστην καθ΄όλα και καθώς πρέπει. Αλλά την ευρίσκω πολύ ακριβήν 50 δρ τον μήνα δια 2 φοράς την εβδομάδα. Προτιμώτερον να μη κάμω καθόλου diction παρά να εξοδεύσω τόσα. (Τότε ας έμεναν εις Αθήνας δια περισσοτέραν οικονομίαν ΑΙΖ)
Μου είπεν επίσης ότι άμα θέλω δύναμαι να πηγαίνω την Πέμπτην το πρωϊ να ακούω τα cours ιστορίας κ.τ.λ. τα διδασκόμενα από καθηγητάς της Σορβώνης, αλλά χωρίς να εγγραφώ εις αυτά, επομένως και χωρίς να πληρώνω. Αυτό ήτο μεγάλη καλοσύνη της
Της εδώσαμεν τα ονόματα της και εφύγαμεν υπερευχαριστώσαι αυτήν. Επίσης δια την Lucieείπε ότι δυστυχώς τώρα η αδελφή της, ήτις είναι μουσικός λείπει, αλλά θα επιστρέψει μετά 15 ημέρας και τότε δυνάμεθα να ζητήσωμεν απ’ αυτήν όσας πληροφορίας θέλομεν. Φαντασθείτε ότι εμέ με έκαμε μεγαλειτέραν της Lucie.
Την Πέμπτην το πρωί επήγαμεν να επισκεφθώμεν την κυρίαν Verger η οποία είναι ως πάντοτε ευγενέστατη. Είναι καλλίτερα από περυσι, και ζωηρά και πάντοτε κάμει κομπλιμέντα. Ίδετε δε πόσον διαφέρουν οι άνθρωποι. Ενώ η Alice και η Mlle de Monvel μας εβεβαίωσαν ότι ουδείς υπάρχει κίνδυνος το βράδυ εις το Παρίσι ο κύριος και η κυρία Verger μας είπαν εντελώς τα ενάντια! Ότι κατ ουδένα λόγον δεν πρέπει μόναι μας να παίρνωμεν αυτοκίνητα την νύκτα δια τόσον μάλιστα μακριά, ότι εις απόκεντρα μέρη ως η συνοικία du Pont de l Alma, δεν ημπορούμεν μόναι μας να

επιστρέφομεν την νύκτα. Δεν είναι δυνατόν λέγει η κυρία Verger να ίδη τις 2 νέας μόνας έξω την νύκτα όποιος και να είναι κύριος του κόσμου ή χαμάλης, και να μη τας ενοχλήση! Ωραία σύστασις δια το Παρίσι ε!... (υπογράμμιση ΑΙΖ). Δοκιμάστε λέγει και θα ιδήτε. Είμαι βέβαια ότι από την δευτέραν φοράν δεν θα θελήσουν αι ίδιαι να έβγουν μόναι! Δι’ αυτό δεν μας συμβουλεύουν καθόλου να πάρωμεν την pension εκείνην, το ίδιον δε απόγευμα η νκυρία Verger θα προσπάθει να λάβη άλλας διευθύνσεις. «Πόσον λυπούμαι, έλεγε, που δεν ημπορώ να τας κρατήσω μαζί μου. Έν δωμάτιον να είχομεν περισσότερον και όλα εδιορθώνοντο!
Προτού υπάγωμεν εις την κυρίαν Verger είχομεν και πάλιν υπάγει με την Edith και την Έλλην εις την rue Saint Jacques όπου η pension του Μαυρουδή. Αυτήν την φοράν δεν μας έκανε καθόλου καλήν εντύπωσιν. Ε’ιδαμεν και πολλούς νέους τερατάκια να ανεβοκατεβαίνουν. Μας εφάνη ολίγον σαν χάβρα. Εύρομεν το γράμμα της κυρίας Μαλανδρίνου. Η pension ήτο πολύ καλή αλλά κατά την ιδέαν της καθόλου κατάλληλος δι’ ημάς. Υπάρχουν εκεί πολλοί νέοι φοιτηταί! Ποίος ηξεύρει ποίον θα ήτο το ποιόν των νέων και νεανίδων! Μας εφάνη επίσης και κάπος πρόστυχη pension και την απερρίψαμεν.
Το απόγευμα επήγαμεν πάλιν εις την pension Lanthaume, η κυρία εφάνη ότι ήθελε πολύ να καθίσωμεν εκεί, και μας έκαμε όσας ευκολίας ηδύνατο. Προσφέρθη να μας συνοδεύη αυτή. Έπειτα υπάρχει autobus από την Opera το οποίον σταματάει μόλις καμμιά πενηνταριά μέτρα από την pension και νομίζει ότι αυτά είναι ασφαλέστερα από τα αυτοκίνητα, αλλά φαντασθήτε ότι με το autobus χρειάζονται 20 λεπτά μέχρι Σορβώνης!
Και πάλιν δεν απεφασίσαμεν οριστικώς αλλά νομίζω ότι εκεί θα καταλήξωμεν.
Χθες είμεθα προσκεκλημέναι εις την κυρίαν Verger. Μας είχε υποσχεθεί ότι δεν θα μας είχε παρά μπιφτέκι πατάτες και σαλάτα. Αλλ’ είχε περί πλέον και hors d’oeuvre. Πόσον δε μας εφάνη αστείον όταν μας έδωσαν πεπόνι δια hors d’ oeuvre! H σαλάτα δε ήτο είδος ρώσσικης με αυγά και διάφορα χορτα

ρικά. Κατόπιν είχαμεν τυρί, ωραιοτάτην κρέμα σοκολάτα με ένα pain d’ Espagne και φρούτα ωραιότατα.
Μετά το γεύμα ήλθε ένας κύριος χονδρός (ά εξάχασα να σας είπω ότι ο κύριος Verger μας έδειξε την φωτογραφίαν του αξιωματικού εκείνου τον οποίον είχαμεν ιδή πέρυσι (ενθυμείσθε) ως αεροπόρον. Διότι επήγεν εις την αεροπορίαν δια να προχωρήση γληγορότερον. Μετά δε το φαγί ήλθε και αυτός στρατιωτικά ενδεδυμένος. Δεν φαντάζεσθε δε πόσον καλλίτερος είναι από πέρυσι! Είναι εφέτος πολύ νόστιμος, αλλά σοβαρότερον, δηλαδή όχι τόσον ομιλητικός! Ενθυμείσθε τι φλυαρίαν είχε με την Miss Dillon;
«Είναι αυτός που ήθελαν να σου πασσάρουν Edith» ηρώτησεν η Έλλη
Ναι
Α μα καϋμένη είχες άδικο, είναι πολύ νόστιμος. Τώρα θα τον περιλάβω εγώ
Αλλά δεν το κατόρθωσε και πολύ διότι ο χάχας επήγε και εκάθησε εις την άλλην άκρην. Αλλά πάλιν έγινεν αιτία να γελάσωμεν! Φαίνεται ότι η Verger τον έχουν δια πάνδρεμμα διότι η κυρία πληροφόρηδε με τρόπν την Έλλην, όταν άμα υπανδρευθή θα αφήση την αεροπλοϊαν και έπειτα ηρώτησε την Edith αν η Έλλη θα έπερνε έναν γάλλον αξιωματικόν!! Τι αστείον. Τον ηρωτήσαμεν αν ημπορούμεν να τον ίδωμεν πετώντα. Δεν ηξεύρω αν θα το κατωρθώσωμεν διότι δυστυχώς θα λείψη την προσεχή εβδομάδα
Αχ είναι 12 παρά 7 κι έχω ακόμη τόσα να σας είπω! Αλλά τι να γίνη πρέπει να παύσω τώρα διότι εις τας 12 και ¼ πρέπει να συναντήσω τους άλλους εις το Carrousel. Να ιδώμεν πως θα περάσω μόνη μου την rue de Rivoli.
5 και 25 μ.μ. Εξακολουθώ αμέσως κατά συνέχειαν διότι άλλως δεν θα τελειώσωμεν ποτέ.
Κατόπιν επήγαμεν με την κυρίαν Verger εις μίαν pension την οποίαν της εσύστηεσε η νονά της, αλλά δυστυχώς δεν ήτο pension αλλά σχολείον. Εκεί μας έδωσαν την διεύθυνσιν άλλης pension. Έτχε δε την κυρίαν αυτής να γνωρίζει κάλλιστα η κυρία Verger η οποία αμέσως ανέλαβε να της γράψη, δια να υπάγωμεν σήμερον όλοι μαζί.
Σήμερον εις τας δύο είμεθα εις την κυρίαν Verger.

Είχε γράψει και η κυρία Martel της απήντησε ότι μας περιμένει εις τας 2. Δεν σας φαίνεται αστεία αυτή η ώρα δι’ επισκέψεις; Εντούτοις εδώ είναι η σύνηθης. Πέρνομεν αυτοκίνητον, και πηγαίνομεν πηγαίνομεν! Μα είναι μακρυά!-Μπα σας φαίνεται αλλά ηξεύρετε εδώ εις το Παρίσι όλα είναι μακρυά. Αυτός ο chauffeur μας κάνει μεγάλον κύκλον, δι’ αλλως είναι κοντά. 10 λεπτά από την Opera (με autobus όμως). Είναι ίσια ίσια κεντρική.
Τέλος εφθάσαμεν. Η κυρία αρίστη, συμπαθητική, ανεπτυγμένη και πολύ καλή. Μας έδειξε εν δωμάτιον. Κατ΄ αρχάς εσκόπευε να μας δώση έν και προσέφερε η Lucie να τραγουδά εις το σαλόνι της. Αλλ΄ ο μπαμπάς εύρισκε ότι είμεθα στενόχωρα και εζήτησε δύο δωμάτια. Φρίξατε δε εζήτησε και δια τας 2 μας tout compris το φως και η θέρμανση 520! Με εν μόνο δωμάτιον 450. Εγώ το ευρίσκω φοβερά ακριβά, αλλ’ο μπαμπάς εφα΄’ινετο διατεθειμένος να τα δώση διότι ευχαριστήθημεν πολύμε το ύφος της pension. Θα ήμεθα ως εις οικογένειαν. Όταν όμως εξήλθαμεν ηθελήσαμεν να πάρωμεν το autobus. Στέκεται εδώ κοντά αλλά δια να φθάσωμεν θα ήτο τουλάχιστον 250-300 μέτρα. «Μα δεν είναι πολύ δια την νύκταν» «Μπα καθόλου (η κυρία Verger ομιλεί) διότι υπάρχει

πολύ κίνησις. Να εδώ το …. De Batignolles». Ευρισκόμεθα εις τα batignolles! Διάβολε όχι και τόσον κοντά!
«Μα δεν υπάρχει κανέν άλλον μέσον κοντήτερα;»
Ερωτήσαμεν και εμάθαμεν ότι το metropolitain Nord Sud απείχε 100 περίπου μέτρα από την pension Κατευθύνθημεν εκεί
«Να βλέπετε, έλεγε η κυρία Verger, εδώ είναι καφενείον, και όλα είναι φωτισμένα την νύκτα. Δεν είναι ερημιά όπως εις το Pont de l’ Alma.
Χμ καφενεία! Είναι άραγε καλλίτερον να υπάρχουν καφενεία τα οποία συχνάζονται από κοσμάκην. Τέλος επήραμεν το metropolitain. Η κ. Verger μας άφησε.. Εφθ΄΄ασαμεν εις τα Tuilleries όπου είχαμεν rendez-vous εις το Caroussel με την Έλλην. Καθήμεθα ανοίγομεν τον χάρτην δια να είδομεν που εκείτο τέλος η pension αυτή. Τι να ίδωμεν. Εις την άλλην άκρην κοντά εις τα ramparts! Και ουχί μακράν από το quartier της Monmartre το οποίον είναι από τα χειρότερα των Παρισίων.
Μα τι μας έλεγεν λοιπόν η κυρία Verger. Διατί τόσον αποκρούη το pont de l’Alma και να μας συνιστά τα Batignolles : Συμφέρον βεβαίως δεν έχει. Τι λοιπόν συμβαίνει; Βεβαίως η κυρία είναι κάλλιστη αλλ’ είναι δι’ αυτό λόγος να μας λέγει ότι η pension είναι κοντά ενώ ευρίκσεται εις τα πέρατα των Παρισίων; Ελησμόνησα να σας είπω ότι απέχει από την Sorbonne με autobus 35 λεπτά!!
Να σας είπω την αλήθειαν εθυμώσαμεν λιγάκι και ο μπαμπάς αποφάσισε να υπάγει να εύρη αμέσως τον κύριον Verger και να εξηγηθή μαζί του. Η Edith επήγε μαζί και ούτω δεν επήγαμεν πάλιν εις το Bois de Boulogne ως εσκοπεύαμεν. Α, μα να σας ειπώ την αλήθειαν είναι απελπισία.! Μία εβδομάς επέρασε και ακόμη δεν απεφασίσαμεν τίποτε.
Τώρα να σας είπω κάτι άλλο, όχι όλα τα ίδια και τα ίδια διότι θα εβαρύνθητε.
Χθες το απόγευμα επεστρέψαμεν μάλλον ενωρίς να ξεκουρασθώμεν δια να υπάγωμεν να φάγωμεν έξω και να περάσωμεν έξω την βραδειάν μας. (Τας περισσοτέρας φοράς ετρώγαμεν εις το ξενοδοχείον , επέρναμε γλάλα με καφέ και βούτυρον Απεφα

σίσθη δε να υπάγωμεν να φάγωμεν εις το Café Americain και έπειτα εις την maison Electrique… Ε, τι διάβολο καθημέραν οικονομίας εις τα Duval και τα παλαιοξενοδοχεία μίαν φοράν ας φάγωμεν καλά! Ενεδύθημεν καλλίτερον, και πεζή επήγαμεν εις το Boulevard des Italiens (εσυνηθίσαμεν να περπατώμεν αρκετά) και μεγαλοπρεπώς εισήλθαμεν εις το κατάφωτον Café Americain. Κόσμος όχι πολύς αλλά μερικά décolleté και πολλά σμόκιν φράκα και ψηλοκαπελλαδούρες. Ο maitre d’ hotel μας οδήγησε εις 3 τραπεζάκια τα οποία αυθωρεί συνενώθησαν. Ευγενέστατο γκαρσόνι μας εβοήθησε να βγάλωμεν τα επανωφόρια μας. Άλλος μας ετράβηξε τας καρέκλας και μας έφερε την λίσταν ενώ με ύφος … προστατευτικόν ο μεγαλοπρεπής maitre d’ hotel μας ηρώτα τι επιθυμούμεν. Εκορδώθημεν εις τας θέσεις μας και άλλο γκαρσόνι μας έβαλλε μαξιλαράκια κάτω από τα πόδια μας 2-3 άλλα ήσαν έτοιμα υπό τας διαταγάς μας!
Α, μα αξίζει κανείς να φάγη εις πολυτελες restaurant. Μα είναι ακριβά ενώ εις το Duval ναι, μα εις το Duval έχεις μαξιλαράκια καθρέπτας

και χιλίους να σε περιποιηθούν;
Παρηγγείλαμεν στρείδια και δια την Έλλην αστακό μια μποτίλια άσπρο έξοχο κρασί και μία μπύρα. Δια να μας δώσουν τα στρείδια εκουβάλησαν κοντά μας ένα ολόκληρο τραπεζάκι με στρείδια και πάγο. Και εκεί αυτοστιγμή μία σερβιτόρα τα ήνοιξε και μας τα προσέφερεν επί πάγου. Τον αστακόν της Έλλης τον ετοίμασαν και αυτόν εμπρός μας και τον προσέφεραν εις μεγάλον δίσκον χωριστά η μαγιονέζα. Επί του τραπεζίου υπήρχαν και ψιλές φέτες βουτύρου.
Είναι δια φάγωμα και αυτά ερωτώ;
«Βέβαια απαντά η Edith αυτό το προσφέρουν έτσι και θα το περνούν εις το couvert ώστε ας το φάγωμεν». Εμπρός λοιπόν βούτυρο στρείδια και άσπρο κρασί! Παιδιά μου γλύψετε τα χείλια σας!
Κατόπιν παρηγγείλαμεν η Edith και εγώ filet de sole a la bonne femme, 11,75 η μερίς, κατά σύστασιν της θείας Μαρίας. η Έλλη και Lucie civet de lievre 12,50 και ο μπαμπάς μπιφτέκι με πατάτες. Αι soles ήσαν κάτι το έξοχον! Τόσον ώστε εξέχασα όλην την πόζαΝ μου και εις την