αλλ ένα δάκτυλον μου με τρώγει, και είναι ολίγον πρησμένον. Φαντασθήτε να αρχίζω από τώρα.
Ας σας είπω τώρα δια την καθηγήτριαν του άσματος, διότι δεν θα προφθάσω. Λοιπόν η κυρία Verger επέμενε τόσον να υπάγωμεν εις την κ. Vauchelet, ώστε χθες το απόγευμα μετέβημεν εκεί μαζύ της ο μπαμπάς και εγώ. Κάθηται rue Douai κοντά εις τον σταθμόν του metro Pigalle. Ωραίον σπίτι, μεγάλα πλούσια σαλόνια.
Όταν εφθάσαμεν έκαμε μάθημα μία άλλη. Αμέσως επαρουσιάσθη η κυρία, ηλικιωμένη και χονδρή με μία χονδροφωνάρα. Αμέσως μας εισήγαγε εις την αίθουσαν όπου δίδει τα μαθήματα και με έβαλε να τραγουδήσω. Αλλά τι χάλια είχα η κακομοίρα. Αφού την νύκτα είχα πυρετόν, και αισθανόμην τόσον κουρασμένην που είχα πάρει κινίνο. Τέλος πάντων είπα αρκετά άσχημα την flyte enchantee και την Lakme. Συνόδευε η κυρία και εκτυπούσε το πιάνο σαν παλαβή. Εύρε ότι έχω καλήν φωνήν και ότι μου λείπει το caline, το ομαλόν και το style nuances δηλ. κ.τλ.

τας vocalines μου τας εύρε καλάς, αν και βεβαίως δεν τας έκαμα, όπως εις το σπίτι μας. Τέλος πάντων είπε ότι θα με μάθη σαν να επρόκειτο να γίνω artiste, διότι εάν πρόκειται να θέλω μόνον να τραγουδώ εις σαλόνια και να ευχαριστήται ο κόσμος, όσα ηυξέυρω είναι αρκετά με το παραπάνω. Η κυρία Verger της είπε, ότι θέλω να πάρω μαθήματα με αυτήν και όχι με καμμιάν βοηθώ της
«Ω, μα βεβαίως, δεν είναι αρχαρία, είναι εις θέσιν να την αναλάβω εγώ». Της ωμιλήσαμεν για την κυρία Φωκάν. Είπεν ότι ο άνδρας της ήτο εις το Conservatoire ως κριτικός και βεβαίως θα έχη και τους βαθμούς της κ. Φωκά και θα κυττάξη να τους εύρη. Είπεν ότι δεν ημπορεί τις να είπη το εναντίον, με εδίδαξε πολύ καλά, με έμαθεν ότι έπρεπε.
Σε δύο χρόνια θα είμαι τέλος, πρώτης τάξεως καλλιτέχνης, ετελείωσε!! Τώρα η τιμή των μαθημάτων. Παίρνει 20 φρ. Της ½ ώραν αλλά δια 8 μαθήματα θα μου πέρνη 120 δηλ. 15 την ½ ώραν. Θα πηγαίνω δις της εβδομάδος πάντα δια ημισείαν ώραν, προς το

Τρίτην και Παρασκευήν εις τας 11.
Να ίδωμεν τώρα! Θα είναι καλή καθηγήτρια. Που να ηυξέυρω και εγώ.! Θα τα γράψω αυτά εις την κ. Φωκά και θα την ερωτήσω εάν γνωρίζη την κυρίαν Vauchelet και τι φρονεί περί αυτής. Είναι ευχάριστος κυρία, φωνακλού και χονδρομπαλού. Εάν χάσω κανέν μάθημα πάντως θα το πληρώνω. ‘Ισως θα μπορεί να μου το αναπληρώνη. Εάν είμαι άρρωστη επί 15 ημέρας τότε nous pourrons arranger ca.
Αυτά λοιπόν να ίδωμεν τώρα το αποτέλεσμα.
Πηγαίνω να πλυθώ διότι όπου να είναι θα μας φωνάξουν εις το τραπέζι.
Κρίμα που δεν προφθαίνω να γράψω και άλλα.
Σας φιλώ όλους πολύ πολύ
Lucie

12. Επιστολή Ελμίνας Παντελάκη προς αγαπητοί μου, Παρίσι τη 22/9/Οκτωβρίου 1912
    Τρίτη 6μ.μ.

Αγαπητοί μου
Ποίος ηξεύρει πότε θα λάβετε αυτό το γράμμα με την ανακατοσούραν των ταχυδρομείων δεν ηξεύρομεν πλέον τι μας γίνεται. Προς το παρόν θα γράφωμεν συχνά και ας λαμβάνετε μαζύ τα γράμματα μας. Μόνον που ξοδεύομεν πολλά γραμματόσημα και θα φωνάζη ο πατήρ!
Αυτήν την στιγμήν θα ευρίσκεσθε πάλιν εις τον σιδηρόδρομον πιστεύω, καϋμένοι μπαμπάκα Edith και Έλλη. Τι ωραίαν νύκτα θα περάσατε! Εντούτοις σας ζηλεύω. Μη μας συλλογίζεσαι πολύ χρυσέ μου μπαμπάκα έννοια σου και θα συνηθίσωμεν μια χαρά. Βεβαίως έχομεν κάποτε μελαγχολίαν αλλά δεν έχομεν πολύν καιρόν δια να συλλογιζώμεθα την μοναξιάν μας. Όταν μάλιστα κατερχόμεθα δια τα γεύματα δεν φαινόμεθα καθόλου μελαγχολικαί και η κυρία μας είπεν ότι είμεθα πολύ γενναίαι. Βλέπετε; Μόνον σεις μας κατηγορείτε!

15. Επιστολή Lucie και Ελμίνας Ζάννου προς αγαπητοί μου. Παρίσι τη 27/14/Οκτωβρίου 1912
    Κυριακή 6μ.μ.

Αγαπητοί μου
Μία εβδομάς σήμερον που σας απεχαιρετήσαμεν μπαμπάκα μου και Edith! Δεν άργησε και πάρα πολύ να περάση, αλλ’όσον συλλογιζόμαι ότι πρέπει τόσαι να περάσουν ακόμη!
Αύριον δε είναι μόνον 4 που αναχωρήσαμεν από τας Αθήνας! Και εμένα μου φαίνεται ότι επέρασαν χρόνια και χρόνια! Από μίαν κάρταν της Αννέτας προς την Έλλην, φαίνεται ότι δεν ηξεύρω ποίος έγραψεν εις τον μπαμπά, ότι αφού ο Μίλτος δεν πρόκειται να αναχωρήση, ημπορούσε να μείνη ακόμη εις το Παρίσι. Ίσως εάν επροφθαίνατε να λάβετε αυτήν την επιστολήν εμένατε περισσότερον! Και θα ήτο αυτό τόσον ευχάριστον προπαντων δια να κανονίσωμεν τα του τραγουδιού μου, διότι από χθές ευρίσκομαι εις μεγάλην αμηχανίαν και αμφιβολλίας. Είναι άρα γε καλή η κυρία Vauchelet; Απ’όσα

μου λέγει, φοβούμαι μη μου χώση πολύ μέσα την φωνήν μου, βαθειά προς τον ουρανίσκον. Είναι αυτό καλόν ή όχι; Θα ήθελα να είσθε σεις εδώ δια να ηκούατε την διαφοράν και να μου ελέγατε τι προτιμάτε, διότι μόνη μου δεν ημπορώ να ακούσω καλά την φωνήν μου και η Μίνα δεν ηξεύρει να μου είπη. Το βέβαιον είναι, ότι η κυρία Φωκά μας έλεγεν ότι η φωνή πρέπει να εξέρχεται έξω προς τα δόντια, χωρίς να σφίγγει κανείς καθόλου τον λαιμόν, ενώ η κ. Vauchelet μου λέγει ότι να συγκρατώ πιο μέσα την φωνήν μου προς τον ουρανίσκον, και να σφίγγω τας χορδάς, ώστε να μένουν καλά συνηνωμέναι. Καλά, να είναι γερή η φωνή, αλλά να γείνη έτσι βαθειά, σχεδόν έρρινος. Θυμάσαι, μπαμπά, εκείνην την μαθήτριαν της κ. Vauchelet την οποίαν ηκούσαμεν. Είχεν ωραίαν φωνήν, αλλά δεν σου εφάνη και σε, ότι είχε κάτι αλλόκοτον;
Εντούτοις η κ. Verger δεν το έχει αυτό. Άμα λοιπόν υπάγωμεν να την ίδωμεν, ίσως την Τρίτην, θα της τα είπω όλα αυτά. Χθες επισκέφθημεν την Ηλέκτραν (κατωτέρω τα κατ’αυτής) και μου έλεγε και αυτοί ότι πολλοί Γάλλοι έχουν αυτό το ελάττωμα και ότι δι’ αυτό δεν της αρέσει η Nicot Vauchelet, διότι και αυτής η φωνή είναι τοποθετημένη πολύ μέσα προς το κεφάλι, επίσης δεν ήρεσε καθόλου και εις την κ. Φωκά.
Τι θα είπη λοιπόν η κ. Φωκά άμα λάβη το γράμμα μου, εις το οποίον της λέγω, ότι δεν επήγα εις τον Hettich, αλλά εις την κ. Vauchelet; Δεν θα δυσαρεστηθή; Αχ διατί να μην υπάγωμεν μαζύ να ακούσω την κόρην της εις τα Contes d’ Hoffman! Τότε θα ημπορούσαμεν να κρίνωμεν καλλίτερα! Και ίσως δεν θα απεφασίζαμεν τόσον γλήγορα να πάρω μαθήματα απ’αυτήν την καθηγήτριαν!
Επίσης χθες το βράδυ έλαβα επιστολήν της κ. Φωκά με συστατική προς τον Hettich γράμμα. Το είχεν δια βέβαιον, ότι θα υπάγωμεν εις αυτόν. Και εγώ δεν επήγα καθόλου!
Όλα αυτά πολύ με σκάζουν! Το καλλίτερον είναι μου φαίνεται να εξακολουθήσω ακόμη τα μαθήματα, να ομιλήσω με την κ. Verger και να γράψω πάλιν εις την κ. Φωκάν ζητούσα συμβουλήν. Εάν όμως πριν λάβω την απάντησιν της, ίδω πως η κ. Vauchelet δεν με διδάσκει καλά, τότε μου φαίνεται πως θα προτιμήσω

να υπάγω εις τον Hettich. Πάντως όλα αυτά είναι πολύ δυσάρεστα! Ίσως σεις τα ευρίσκετε παιδιαρίστικα, τώρα μάλιστα που έχομεν τόσας ανησυχίας δια τον πόλεον, αλλά δι’εμέ δεν είναι καθόλου ευχάριστα. Εις την Alice δεν λέγω τίποτε, διότι θα μου είπη να πάρω τον ιδικόν της καθηγητήν. Η Ηλέκτρα μου έλεγεν, ότι είναι κατευχαριστημένη με τον ιδικόν της, και ότι εάν θέλω, να υπάγω να την ακούσω άμα κάμνει μάθημα. Αυτό μου το είχε συμβουλεύσει και η κ. Φωκά. Θα υπάγω λοιπόν το Σάββατον αλλά βεβαίως δεν θα πάρω μαζύ του μαθήματα.
Χθες κατά το μεσημέρι ελάβαμεν τα γράμματα των παιδιών και της Miss Dillon, η οποία είχε την καλοσύνην να μας γράψη τόσα. Θέλω να της απαντήσω αλλά δεν ηξεύρω, δεν πιστεύω, να προφθάσω σήμερον. Εντούτοις αυτά τα γράμματα ας τα θεωρή απευθυνόμενα και προς αυτήν, διότι αληθώς άμα σας γράφωμεν σας σκεπτόμεθα όλους και την αγαπητήν μας Miss Dillon μαζύ. Μαθήματα δεν ήρχισεν ακόμη; Ελπίζω ότι γλήγορα θα εύρη πολλά.
Το βράδυ δε ελάβαμεν το γράμμα της Blanche

του παρελθόντος Σαββάτου, το διευθυνθέν εις της θείας Ίρμας. Πρώτον έφθασε το γράμμα της Τρίτης και έπειτα του Σαββάτου.
Πως είναι δυνατόν να μη ευρίσκη η Λιλή τι να μας γράψη! Ενώ ημπορούσε τόσα και τόσα να μας είπη. Πως λυπούμεθα που δεν ελάβαμεν γράμμα του Μίλτου, αλλ’αφού δεν έχει καιρόν είναι συγχωρεμένος. Έτσι λοιπόν φιλίες με τους αξιωματικούς και τραταρίσματα. Και ο Στέφος έχει σκοπόν να πολεμήση στα σωστά; Φαντάζομαι την ανησυχίαν των γονέων του και της θείας Ελένης.
Εξακολουθούμεν να νικώμεν πανταχού. Αλλά και πόσαι απώλειαι, 1200 πληγωμένοι και νεκροί Έλληνες, ως λέγει το «Matin». Οι δυστυχείς! Ποίος ειξεύρει εάν δεν είναι κανείς γνωστός μας. Προς τα Γιάννινα λοιπόν προχωρούμεν; Θα τα πάρωμεν άραγε; Και τι φρικώδεις σφαγάς κάμνουν αυτοί οι παληό Τούρκοι. Ω, τι τέρατα, τι κτηνάνθρωποι.

Δευτέρα 9 και ¼ π.μ. Τι τεμπέλα που είμαι! Δεν ημπορώ να σηκωθώ το πρωί και μόλις τώρα ετελείωσα το πρόγευμα μου!
Χθες είχαμεν ωραιοτάτην ημέραν! Άνοιξεν η καρδιά μας, όταν είδαμεν καθαρόν τον ουρανόν! Όλην την ημέραν δεν εφάνησαν σύννεφα και το βράδυ εχάρημεν τόσον όταν είδαμεν την σελήνην. Σήμερον πάλιν συννεφιά, ίσως όμως δεν βρέξει. Κάμνει δε και ζέστην, ευχάριστην δι’ημάς, πολλήν δια τους άλλους! Κατά τας 11 εξήλθαμεν και εκάμαμεν ωραίον περίπατον επί της avenue du Bois de Boulogne! Σουδαία πράγματα καθώς βλέπετε! Αφ’ότου ήλθαμεν εις Παρισίους αυτή η ημέρα ήτο η καλλιτέρα η σχετικώς καθαροτέρα, με ολιγωτέραν ομίχλην. Κρίμα να μη είσθε εδώ. Ήτο κατάλληλος ημέρα δι’εκδρομήν. Πολύ δε ελυπούμεθα διότι είχαμεν εισιτήρια δια κονσέρτον το απόγευμα! Εις την avenue du Bois, κόσμος άπειρος, γουναρικά άφθονα, όχι πολύ elegance, ούτε βαψίματα. Ίσως επειδή ήτο Κυριακή, να μη ευρίσκετο εκεί η αριστοκρατία. Παρετήρησα, ότι καμμιά νέα δεν φορεί βέλον εκτός από τα κυρίας. Ώστε δεν είναι ανάγκη να βάλω και εγώ, επικρατούν δε χρώμα των ενδυμασιών μαύρο και bleu marin. Πολλαί φούσται με πιέτες.
Επροχωρήσαμεν έως την Porte Dauphine και επειδή ήτο αργά επιστρέψαμεν εις την pension μας. Επερπατήσαμεν 50 λεπτά.
Την φούσταν μου ως σας έγραψα την επήγα εις τας Galeries Lafayette δια να μου την φαρδίνουν. Χωρίς καμμίαν δυσκολίαν εδέχθησαν να την διορθώσουν και μου την έστειλαν προχθές. Την εφάρδιναν αρκετά κάτω, αλλά το κακόν είναι, ότι είναι κάπως φαρδειά και επάνω αλλά δεν είναι σπουδαίον πράγμα! Επειδή δε η θεία Ίρμα και η Alice την εύρισκαν κοντήν, είπα και μου την εμάκρυναν.
Το καπέλλο της Μίνας δεν μας το έστελλαν και αρχίσαμεν να ανησυχώμεν! Επήγαμεν λοιπόν την Παρασκευήν να ερωτήσωμεν τι γίνεται. Το είχαν εκεί, έτοιμον προς αποστολήν. Το εδοκίμασεν η Μίνα και είδαμεν ότι της πηγαίνει καλά, εκτός από την ποιότητα δεν είναι καθόλου άσχημα καπέλλα. Το εφόρεσε λοιπόν επήρε το μικρό της εις ένα πακέτο και επιστρέψαμεν. Το καλό της φόρεμα το έφερεν η ράπτρια το Σάββατον το πρωί έγινε αληθώς πολύ νόστιμο. Επήρε 20 φρ le tout-compris και τα υλικά που πρόσθεσε.

. Δια την ζακέτταν εδώσαμεν 15 φρ. είναι βεβαίως πολύ, αλλά τι να κάμωμεν; Εδιαλέξαμεν την φθηνωτέραν φόδραν και βελούδο και όμως πάλιν πολλά επήγαν.
Το Σάββατον το βράδυ επήγαμεν εις την συναυλίαν του Bisler. Η κυρία μας είχεν είπει, ότι δεν κάμνουν τουαλέτα, αλλ’ημείς δεν ηξεύραμεν τι να βάλωμεν. Εφορέσαμεν λοιπόν τα άσπρα και η Μίνα επήγε και ηρώτησε την κ. Witting, αν το ευρίσκει πολύ. Αυτή απάντησε ότι είναι πολύ ωραίον το φόρεμα της αλλ’ότι νομίζει, ότι ημπορεί να το βάλη. Έπειτα όμως είδαμεν, ότι ηδυνάμεθα κάλλιστα να βάλωμεν τα tailleurs μας.
Ο καιρός την ημέραν εκείνην ήτο αθλιέστατος, αλλ’ευτυχώς το βράδυ σχεδόν δεν έβρεχε. Επήγαμεν λοιπόν με το Metropolitan. Επειδή δε αι κυρίαι αυταί πηγαίναν πρώτην θέσιν, εξοδεύσαμεν 1 φρ. μόνον δια το metro, aller-retour. Η αίθουσα ευρίκσεται εις την rue d’ Athenes! Όχι μακράν από τις Galeries Lafayette. Νόστιμη σάλα, όχι πολύ μεγάλη. O Bisler έπαιξε πολύ καλά πρώτον την Σονάτα (op.101) του Beethoven, κατόπιν τα Scenes d’enfants του Shumann, και τρίτον την Σονάταν (op.106) του Beethoven. Πολύ λεπτά παίζει, τα φόρτε όμως κάπως οξέα, ίσως πταίει το πιάνο. Αλλά, μη φρίξης Μίλτο μου,

εβαρέθημεν και αι 4 απαισίως. Αλλά σε βεβαιώ ότι δι’ανθρώπους όχι και πολύ μουσικούς (αν και η μία εκ των Γερμανιδών έχει τραγουδήσει μεγάλα έργα εις το θέατρον) είναι πολύ βαρετόν να ακούουν επί 1 1/2 ώραν συνεχώς πιάνο. Η κ. Witting είχε σκάσει, ακόμη λίγο, έλεγε, και θα εκοιμάτο.
Έβλεπα δε και πολλούς από τους άλλους ακροατάς να χασμώνται και να έχουν ύφος πολύ νυσταγμένον.
Η Edith θα είχε σκάσει κυριολεκτικώς.
Χθες το απόγευμα ηκούσαμεν εις την Chapelle της Σορβώνης την Δημιουργίαν. Είχαμεν πολύ καλάς θέσεις. Η ορχήστρα και ο χορός ήτο κρυμμένος όπισθεν πρασινάδας. Μόνον οι μονωδοί εφαίνοντο. Έπαιξεν επίσης orgue. Πάρα πολύ ηυχαριστήθην που ήκουσα και πάλιν την θαυμασίαν αυτήν Δημιουργίαν, δεν ημπορώ όμως να είπω ότι η εκτέλεσις ήτο καλλιτέρα της του Ωδείου μας. Η ορχήστρα βεβαίως μεγαλυτέρα. Ο χορός όμως όχι και πολύ γεμάτος. Ίσως να πταίη και η ακουστική διότι τα πάντα έκαμαν πολλήν βοήν και δεν ημπορούσε κανείς να διακρίνη πολύ καλά τας διαφόρους φωνάς.

Ο Αγγελόπουλος είχε βεβαίως ωραιοτέραν φωνήν από τον χθεσινόν «Ραφαήλ», αν και αυτού ήτο βαθυτέρα.
Επίσης της κ. Φωκά η φωνή ήτο καλλίετρα της Mlle Tiphaine (αυτή που ετραγούδησε πέρυσι τον ρόλον της Philene, εις την Mignon) αλλ’ο τενόρος, ήτο βεβαίως χιλιάκις ανώτερος των ιδικών μας. Κάτι πιάνο έξοχα, όχι όμως πολύ δυνατή φωνή. Ο Αδάμ και η Εύα έτσι και έτσι. Πάντως όμως ηυχαριστήθημεν και αι 4 παρά πολύ και δεν εύρομεν το έργον αυτό καθόλου κουραστικόν και μακρύ.
Μετά την συναυλίαν αι μεν 2 γερμανίδες επήγαν να περπατήσουν εις τον κήπον του Λουξεμβούργου, ημείς δε δι’ενός autobus, εφθάσαμεν εις την Opera και πεζή διηυθυνθήμεν προς την Opera Comique, όπου επήραμεν 2 εισιτήρια εις fauteuils 3ης galeries, δευτέραν σειράν, προς 5,50 δια την Τετάρτην οπότε παίζουν τα Contes d’ Hoffmann. Θ’ακούσω λοιπόν τέλος την περίφημον Nicol Vauchelet, δια την οποίαν ήκουσα τόσας διαφορετικάς κρίσεις.
Τι φρικώδεις κόσμος! Κυριακή βλέπετε, αληθώς απελπισία, εις το Boulevard des Italiens ήτο φρίκη πλέον! Τους δρόμους όμως τους περνώμεν τώρα αρκετά καλά. Εκάμαμεν προόδους. Εννοείται όμως ότι περιμένομεν επ’ αρκετήν ώραν, έως ότου εύρομεν την κατάλληλον ευκαιρίαν.
Τι γίνονται όλοι οι συγγενείς μας; Δεν μας γράφετε. Τα παιδιά του θείου Μιλτιάδου; Τα βλέπετε συχνά; Τα αγόρια εξακολουθούν τα μαθήματά τους;
Και εφημερίδας; έχομεν καιρόν να λάβωμεν. Δεν μας στέλλετε ή χάνονται;
Σας φιλώ όλους πολύ πολύ

Lucie

Η Λούκα φαίνεται δεν θα τελειώση το γράμμα ώστε ας εξακολουθήσω εγώ. Με φαντάζεσθε την καϋμένην εμένα να ακούω 1 1/2 ώραν πιάνο; Το τελευταίο κομμάτι ήτο ατελείωτο! Και με εφρενίασε!
Άμα βλέπετε τον κύριον και την κυρίαν Μυλωνά, μη λησμονείτε να τους λέγετε χαιρετίσματα. Επίσης εις την κυρίαν Σοφίαν και τον κύριον Νίκον. Σήμερον θα φάγωμεν εις της Alice. Θεέ μου αι ημέραι περνούν κ’εγώ δεν κάμω τίποτε. Είμαι τεμπέλα! Η Fraicheur Edith δεν ήτο τίποτε σπουδαίον, μάλλον σαχλόν. Η petite Mademoisselle είναι νόστιμη. Έχει επάνω κάτω την ίδιαν

βάσιν με το Peur de Vivre αλλά δεν είναι τόσον ωραία. Εις τον Αλέκον εγράψαμεν και απάντησιν δεν ελάβαμεν. Ο Νίκος τι γίνεται; Από τα αγόρια δεν έχομεν νέα τους εγράψαμεν και εις αυτούς.
Περνούμεν τους δρόμους αρκετά καλά, λέγει η Lucie. Μόνον αρκετά καλά; Καλέ εγίναμεν ξεφτέρια πρώτης! Δεν πρέπει δε σεις καθόλου να συλλογίζεσθε τα αυτοκίνητα, αφού εγώ σας λέγω ότι δεν τα φοβούμαι, εγώ που τα έτρεμα, πρέπει να είστε εντελώς ήσυχοι.
Να μας ειπήτε πότε ακριβώς λαμβάνετε τα γράμματά μας, δια να η ηξεύρομεν πότε να σας τα στέλλομεν. Πρέπει να εξακολουθήσωμεν να σας γράφωμεν τόσον συχνά; Το έξοδον είναι μεγάλο.
Μπαμπά μου, χίλια φράγκα τον μήνα είναι παρά πολλά. Βεβαίως θα μας περισσεύουν. Αχ τι παλιοκόριτσα που είμεθα να κάμωμεν τόσα έξοδα. Εγώ όμως η κακομοίρα είμαι πολύ οικονόμος! Άμα είμεθα μόναι μας, δεν εννοώ να πάρωμεν πρώτην θέσιν. Διατί σας παρακαλώ να εξοδεύσωμεν αδίκως 20 λεπτά περισσότερον;!! Άμα πηγαίνομεν με τους άλλους αναγκαστικώς πέρνωμεν 1η θέσιν. Αλλά ηξεύρετε τι υποπτεύομαι; Ότι και αι άλλαι η κυρία Witting ορισμένως, άμα είναι μόναι παίρνουν δευτέραν! Αλλά άμα πηγαίνομεν μαζή έκαστος καμώνεται ότι πέρνει πάντοτε πρώτην!!
Και πάλιν πολλά φιλιά.
Ελμίνα

Από την pension είμαι αληθώς πολύ ευχαριστημένη. Η κυρία πολύ καλή και τόσον εύθυμος, και όλοι οι άλλοι καλοί άνθρωποι. Το σαλονάκι μας, μας το εδιόρθωσε! Μας έβαλε δυνατότερον φως ένα τέλη μπροστά στην φωτιά, και τον νιπτήρα τον εδιόρθωσε πολύ καλά. Έβαλε ένα ξύλο δια να κρυφθή η λεκάνη και εσκέπασε το όλον με ένα ωραίον ύφασμα άσπρο με κόκκινα κλαδιά, και αράδιασε επάνω διαφόρους φωτογραφίας μας. Εκεί, κατά την γνώμην της κυρίας ημπορούμεν να βάλωμεν τα βιβλία. Χθες αγοράσαμεν κορδέλλα ωσάν τας φαρδειάς των μαλλιών, χρώμα σκούρο κόκκινο, τα 10 μέτρα 3,30 και θα υπάγωμεν εις ένα φαναρτζήν εδώ κοντά δια να κόψωμεν τα γυαλιά. Φαίνεται όμως ότι ημπορεί κανείς να πάρη πολύ νόστιμα κάδρα προς 1,25 ως 1,50. Χθες το απόγευμα ετριγυρίζαμεν 10 ώρες μες τον Λούβρον. Κόσμος πάρα πολύς και εσκάσαμεν ώσπου να εύρωμεν vendeurs. Τέλος τα εκαταφέραμεν να αγοράσωμεν πολλά πράγματα. Εξοδεύσαμεν παρακαλώ 59 δρ αλλά πρέπει να αφαιρέστε μίαν partition της Lakme προς 18 φρ. η οποία θα πληρωθή με τα ιδικά μου χρήματα. Επήραμεν και ένα λεξικόν Larousse, ένα μπανάκι 3 φρ περίπου σίδερον σιδερώματος, κτένια καθρεπτάκι (όχι άσπρον διότι ήτο πολύ ακριβώς εως 7 φρ. αλλά με χρώμα ξύλου), σαπούνια, κουμπιά, και διάφορες ψιλολογιές.
Δια την ζακέτταν της Μίνας, δεν ευρήκαμεν φθηνώτερα μεταξωτό και βελούδο, από αυτά τα οποία θα μας φέρη η ράπτρα ώστε καλλίτερον να διαλέξωμεν από αυτά που θα μας φέρη αυτή! Το καπέλλο της Μίνας, εννοείται ότι δεν ήθελε να το πάρη πίσω, αφού λέγει, έγινεν επίτηδες δι’ αυτήν, ώστε θα φαρδύνη την βάσιν, θα μικρύνη τα bords και τότε πιστεύω να πηγαίνη. Θα μας το στείλει αύριον. Τα costumes μας έφθασαν σήμερον το πρωΐ. Εγώ έλειπα ώστε δεν ημπόρεσα να το δοκιμάσω, και ούτε το εδοκίμασα ακόμη. Της Μίνας πηγαίνει καλά. Η Μίνα γράφει ένα σωρό εις την Αμαρυλλίδα. Καλά θα κάμετε να διαβάσετε και εκείνο το γράμμα.
Τα γράμματα από το σπίτι τα ελάβαμεν χθες το βράδυ. Δηλαδή ακριβώς μίαν εβδομάδα αφού εστάλησαν. Δεν είναι φρίκη! Το γράμμα της Miss Dillon προς την Edith δεν πιστεύω να είναι ανάγκη να το στείλω οπίσω αφού τώρα

θα τα ειπήτε προφορικώς. Και αι παραγγελίαι της δι’ αγοράν jersey δια την Λιλήν πάνε χαμέναι. Τι φρικωδώς μαλλιαρά που γράφω καλέ.
Σιγουρα θα με μαλλώσετε.
Ας σας είπω τώρα δια την καθηγήτριαν μου. Εξεκίνησα λοιπόν η κακομοίρα κατά τας 11 και 20 και δια του metro αφού ήλλαξα εις την Etoile, έφθασα εις την place Pigalle. Εκείθεν η rue de Douai είναι πολύ κοντά 2-3 λεπτά. Όταν έφθασα ευρίσκετο εκεί μία άλλη μαθήτρια η οποία είχε τελειώσει και δεν ήργησε να αναχωρήση. Η κυρία πολύ ευγενής μαζύ μου και aimable. Πριν αρχίσωμεν το μάθημα μου λέγει, ότι τον Δεκέμβριον θα κάμη μίαν audition ή μάλλον concours, εις το οποίον θα λάβουν μέρος 6-7 από τας καλλίτερας μαθήτριας της, και ότι θα με βάλη και εμέ! διότι είδε, ότι έχω καλήν φωνήν και κάμνω καλά τας vocalises! Θα τραγουδήσουν όλαι ένα κλασσικόν κομμάτι: Την aria από την Δημιουργίαν του Χαϋδν. Εκείνο ακριβώς που ετραγουδούσα και έπειτα θα είπη και κάθε μία ένα κομμάτι του είδους της. Δεν ηξεύρω ποίον, οι ακροαταί ίσως θα λαμβάνουν σημειώσεις και θα ίδωμεν

εις το τέλος πως θα είναι κάθε μία classee. Φαντασθήτε λοιπόν να με βάλη και εμένα μεταξύ των καλλιτέρων μαθητριών της. Αυτό είναι μεγάλος έπαινος. Της έλεγα ότι δεν θα ημπορώ ότι θα φοβούμαι και μου απήντα, ότι θα μπορέσω πολύ καλά, αφού έως τότε έχομεν και αρκετόν καιρόν και θα μελετήσω και μαζύ της. Και αρχίσαμεν το μάθημα! Τα excercices που μου είχεν είπη να πάρω, μόλις την προτεραίαν τα είχα εγοράσει από ένα μεγάλο μαγαζί εις την Place de la Madeleine, και επιδή δεν τα ήξευρα δεν τα πήρα μαζύ μου.
Εις την αρχήν εφοβήθην από όσα μου έλεγε μήπως βάζει την φωνήν πολύ μεσ’τον λάρυγγα, αλλά κατόπιν ηννόησα, ότι την φωνήν de la gorge την κατακρίνει και αυτή ως και η κυρία Φωκά, αλλ’ ότι πρέπει να κάμη κανείς κάποιαν δύναμιν εις τον λάρυγγα δια να κρατή καλά οινηνωμένας τας χορδάς. Εγώ φαίνεται ότι τας αφήνω μαλακάς . Η αναπνοή εξέρχεται τότε ταχύτερον και αι χορδαί πάλλουν πολύ και ένεκα τούτου τρέμει η φωνή. Αυτό δεν θα πη ότι έχω chevrotement, όχι αλλ’ ημπορεί με τον καιρόν, αν δεν το προσέξω αυτό να καταντήσω εκεί. Επίσης, ότι κλίνω ολίγον το κεφάλι μου και φαίνεται ότι εργάζεται τότε περισσότερον μόνον η μία χορδή.
Έκαμα λοιπόν διάφορα γυμνάσματα, όχι και πολλά, και εύρε, ότι εννοώ γλήγορα τας παρατηρήσεις της!
Έπειτα ήρχισα τον Toreador. Μου είπε διάφορα. Πολλάς nuances. Αυτό λέγει, δίδει το style το οποίον προπάντων μου λείπει, αλλά το οποίον καθώς φρονεί θα το αποκτήσω ταχέως. Θα το μελετήσω λοιπόν αυτό το τραγούδι δια την προσεχή φοράν. Κατόπιν ενώ την ερωτούσα εάν φρονεί ότι καλά με είχε διδάξει η διδασκάλισσα μου, μου είπε κατά λέξιν: «Si vous lui ecrivez, faites lui tous mes compliments!» Δεν είναι ευχάριστον αυτό δια την κυρίαν Φωκάν; Κατόπιν έφερε τας σημειώσεις του ανδρός της δια να εύρη τας κρίσεις του ως προς την κυρίαν Φωκά. Εύρομεν λοιπόν ότι εσημείωσε «tres jolie (petite) voie de soprano, beaucoup de gout et de charme, bonne eleve» το επόμενον έτος περίπου τα αυτά « elle chante avec beaucoup d’ intelligence κ.τλ.». Έπειτα , όταν έλαβε μέρος εις κάποιον διαγω-

νισμόν είδομεν, ότι ετραγούδησε τον Hyppolite et Arieie (rossignols amoureux) και την Flute enchantee. Έχει πάλιν τους ιδίους επαίνους, αλλά λέγει ότι την Flute δεν την ετραγούδησε με το «style voulu»
Πάντως η κυρία Vauchelet εύρεν ότι έχει πολύ καλούς βαθμούς! Αυτό ήτο το έτος 1897 και η σημειωμένη ηλικία είναι 23 και ½, ώστε τώρα η κυρία Φωκά είναι ως ελογάριασε και η κυρία Vauchelet 38 1/2 ετών. Εάν βεβαίως είχεν είπει τότε την αληθή της ηλικίαν.
Αλλά πιστεύω, ότι αληθώς αυτή θα είναι η ηλικία της, αφού η αδελφή της η κυρία Γεωργιάδου είναι μεγαλειτέρα από αυτήν ως και ο αδελφός της.
Με όλα αυτά και με άλλας ομιλίας (μου είπεν ότι ομιλώ καλά τα γαλλικά χωρίς accent! ή μάλλον με accent doux!) επέρασεν η ώρα και μόλις εις τας 12 και 5 ανεχώρησα απ’εκεί. Πολύ συλλογιζόμην την Μίναν μήπως ανησυχήση, και εσκέφθην τι θα έκαμε εάν συνέβαινε καμμιά σύγκρουσης εις το metro και επληγονώμην ή εσκοτονώμην. Ωραίαι σκέψεις έ; Μόλις εις τας 1 παρά 20 κατόρθωσα να κατέλθω εις την τραπεζαρίαν όπου είχαν ήδη καθήσει οι άλλοι. Η Μίνα είχεν αρχίσει να ανησυχή! Της εδιηγήθην τα του μαθήματος και ενθουσιάσθη με όσα καλά μου είπε η κ. Vauchelet. Πιστεύω αληθώς ότι θα είναι καλή διδασκάλισσα και ότι διδάσκει με πολύ ενδιαφέρον. Να ίδωμεν Και είμαι πάντα κρυολογημένη! Την νύκτα με έτσουζε πολύ ο λαιμός και είχα αρκετό συνάχι. Σήμερον είναι καλλίτερα ο λαιμός μου, μόνον που βήχω λιγάκι και είναι η μύτη μου πιασμένη. Η κ. Vauchelet μου είπεν ότι εάν βλέπω ότι εξακολουθεί επί πολύ ο πονόλαιμος, να υπάγω εις ένα πολύ καλόν ιατρόν που γνωρίζει αυτή, εις τον οποίον πηγαίνει και η κόρη της. Ποίος ειξεύρει τι ακριβός που θα είναι.
9 και 10μ.μ. Αν και εμείναμεν επ’αρκετόν κάτω εν τούτοις είναι μόλις αυτή η ώρα! Αυτό είναι ευχάριστον διότι έτσι έχομεν καιρόν και να μείνωμεν ολίγον κάτω και να έχωμεν καιρόν κατόπιν δι ολίγην επιστολογραφίαν και άλλα πράγματα.
Το ζεύγος των Γερμανών, επήγεν εις την Primerose αι δύο Αμερικανίδες έφυγαν γλήγορα κατόπιν ανήλθε και η κυρία η Γερμανίς ονόματι Witting ο Γουατεμάλος κύριος de la Serda επήγεν εις την κάμαραν του και καθώς έλειπεν ο νέος Γερμανός (Shultze) εμείναμεν αι δύο μας με την νέαν

Γερμανίδα και την κυρίαν. Α! εξέχασα την τεράστιαν γερμανίδα δεσποινίδα η οποία τραγουδεί. Και αυτή ανήλθεν ενωρίς εις την κάμαραν της. Η κυρία επρόκειτο να υπάγη εις το θέατρον με τον κ de la Serda να ίδουν το «Coeur dispose» δεν το έλεγεν όμως δια να μην ακούση η κυρία Witting η οποία θα δυσαρεστείτο επειδή δεν την έπερναν μαζύ των.
Φαίνεται, ότι είναι ολίγον κακίστρα, αλλά ημάς τι μας μέλλει. Προς ημάς είναι πολύ καλή και αν ημείς της φερώμεθα ευγενώς, όπερ βέβαιον, τότε βεβαίως δεν θα αλλάξη. Προχθές επρότεινε στην νέαν Γερμανίδα να υπάγουν κάπου μαζύ, και αύτη ηρνήθη. Έπειτα της είπε δι’ένα κονσέρτο και πάλιν δεν ηθέλησεν η άλλη διότι θα έπαιζαν όλο γερμανικά κομμάτια, και αυτό φαίνεται ότι την επείραξε. Ευρίσκει επίσης πολύ άσχημο το να βγαίνει εξακολουθητικώς με τον νέον συμπατριώτην της και το βράδυ να μένουν τόσον αργά μαζύ. «Καλά να υπάγουν μερικές φορές μαζύ, δεν πειράζει καθόλου αλλ’ εξακολουθητικός,

και τι ευρίσκουν να είπουν. Δεν ημπορώ να εννοήσω». Μας είπεν ότι θα επήγαινε να αγοράση εισιτήρια περί του εν λόγω κονσέρτου το οποίον θα δοθή το απόγευμα της Toussaint (1 Novembre) εις την αίθουσαν του Trocadero. Την παρεκάλεσα λοιπόν να πάρη εισιτήρια και δι’ημάς. Όπερ και έπραξε. Τιμή εισιτηρίου μόνον 3 φρ. Σήμερον πάλιν ημείς προτιθέμεναι να υπάγωμεν να πάρωμεν εισιτήρια δια την Matinee της Κυριακής εις το Odeon όπου παίζουν τον «Malade imaginaire» την ερωτήσαμεν εάν θέλη να της πάρωμεν εισιτήριον και εδέχθη λίαν ευχαρίστως. Δεν τολμώ να της προσφέρω εισιτήριον, διότι φοβούμαι μήπως νομίση ότι θα πρέπει και αυτή να πράξη το αυτό προς ημάς, και καθώς είμεθα δύο θα ήτο μεγάλον έξοδον δι αυτήν.
Μετέβημεν λοιπόν το απόγευμα εις το θέατρον Odeon το οποίον ευρίσκεται εις το Quartier Latin. Αλλά δυστυχώς μας είπαν ότι δεν υπήρχε καμμιά θέσις, εκτός από μερικάς πολύ ακριβάς και έτσι εμείναμεν εις τα κρύα του λουτρού. Δεν εφροντίσαμεν από χθες να πάρωμεν εισιτήρια και έτσι εχάσαμεν όλην αυτήν την εβδομάδα. Ίσως όμως την Κυριακήν το απόγευμα κατορθώσωμεν να υπάγωμεν κάπου, ίσως εις την Chapelle de la Sorbonne όπου παίζουν την Δημιουργίαν του Χαϋδν.
Όταν εφύγαμεν από το Odeon ήτο ήδη 4 περασμέναι, ώστε δεν ημπορούσαμεν πλέον να υπάγωμεν εις το Musee de Cluny ως εσκεπτόμεθα. Τι να κάμωμεν λοιπόν; ετριγυρίζαμεν εις τους δρόμους οι οποίοι ήσαν φρικωδώς βρώμικοι λασπωμένοι, ελεεινοί διότι δεν σας είπα ότι μόλις είχε παύσει η βροχή. Εισήλθαμεν εις το Luxemburg αλλ’ όλα βρεγμένα και λασπωμένα διηυθυνθήμεν προς το Πανθεον και εισήλθαμεν εις την εκκλησίαν του St Etienne du Mont την οποίαν είχαμεν επισκεφθεί και περυσι. Κατόπιν επεράσαμεν απ’εξω από την Sorbonne και κυττάξαμεν το ρολόγι δια να είδωμεν πόσην ώραν θέλει κανείς δια να έλθη απ’εκεί εις την pension μας. Ελογαριάσαμεν λοιπόν ότι έως το metro της place st Michel είναι 5 λεπτά, κατόπιν 20 μεσ’το metro και 4-5 εώς την pension, δηλαδή 1/2 ώραν, όσην

δηλαδή θελω και εγώ δια να υπάγω εις το μάθημα μου όσην περίπου δια να υπάγωμεν εις την Όπεραν! Είμεθα αληθώς μακράν, αλλά κατά τα άλλα είμαι τόσον ευχαριστημένη από την pension μας, που αληθώς θα ήτο κρίμα να φύγωμεν!
Εις τα Tuileries εξήλθαμεν και επήγαμεν εις το ξενοδοχείον, όπου επήραμεν το ξύλο και το νυκτικό το οποίον είχε λησμονήσει η ξεχασμένη η Edith. Σήμερον το πρωί ελάβαμεν την κάρταν σας από Pontarlier. Ώστε ήσθε στοιβαγμένοι έως το Dijon. Πολύ δυσάρεστον πραγματικώς. Πως είναι το κρυολόγημα της Έλλης; Η κυρία Baumgartner εύρε ότι έβηχε πάρα πολύ. Πολύ, σε ευχαριστούμεν Αγλαουλάκη δια το γράμμα σου. Δεν εννοούμεν όμως , τι είναι αυτά τα πράγματα που σου έδωσεν η Οττίλια και τα οποία άμα τα πιάνεις με ζεστά χέρια γίνονται κουβαράκια! Πολύ περίεργα πράγματα θα είναι αλήθεια. Η Μίνα έχει να σου γραψη και άλλα νέα δια την Gyp την σκυλλίτσαν μας.

Τετάρτη 10 παρά 20 π.μ. Σήμερον το πρωί ελάβαμεν τα γράμματά σας, τα οποία είχατε διευθύνει εις το ξενοδοχείον, ως και δύο κάρτας της θείας Ολυμπίας προς την Έλλην. Επίσης και εν γράμμα προς τον μπαμπάν. Βρε παιδιά, τι λέγετε ότι δεν έχετε τι να μας γράψετε. Μα διατί δεν μας αναφέρετε τίποτε δια το νοικοκυριό; Νομίζετε ότι δεν μας ενδιαφέρει; Πως τα πηγαίνετε με την Κατίναν και Καλλιόπην; Δεν τας μαλλώνει συχνά η Miss Dillon; Είπετε τους χαιρετίσματα. Πολύ μας απήλπισαν όσα γράφετε δια τον Μίλτον, ότι δηλ. κατετάχθη κρυφίως. Μα διατί να το κάμη αυτό; Βεβαίως είχε δίκαιον να καταταχθή. Δεν ημπορούσε να κάμη αλλέως, αφού πάντως θα τον εκάλουν δια τον πόλεμον, αλλά διατί να μη το είπη εις κανένα; Δεν ηξεύρετε πως σκάζομεν που δεν είμεθα εις Αθήνας αυτήν την εποχήν! Να είμεθα μόναι εδώ και να ηξεύρωμεν ότι τόσοι γνωστοί μας έγιναν στρατιώται, ότι τόσοι μάχονται και φονεύονται εκεί επάνω πέρατων συνόρων.
11 ήλθεν η ράπτρια και δεν έχομεν πλέον καιρόν να τελειώσωμεν διότι πηγαίνομεν

εις τη θείαν Ιρμαν. Μίλτο μου πιστεύω να μην είναι πιά όλοι δυσαρεστημένοι μαζύ σου διότι παρουσιάσθης εις τον στρατόν. Τάχα σου ήρεσε και σε αυτό; αλλά διατί κρυφά; Όταν έχεις καιρό γράφε μας. Δεν φαντάζεσαι πόσον ελυπηθήκαμε σήμερον το πρωί με τα γράμματα, όταν είδαμεν ότι απεδοκίμαζαν το διάβημα σου. Βεβαίως σε παρεξήγησαν. Σήμερον δεν έχομεν πολλήν όρεξιν αλλά θα προσπαθήσωμεν να είμεθα εύθυμοι.
Σας γλυκοφιλώ
Μίνα
Edith, δεν ευρίσκω πουθενά το depilatoire. Ερώτησε σε παρακαλώ την Ρου από πού το παίρνει. Είπε επίσης εις τον Γιάννην εάν δύναται να εύρη, την διεύθυνσιν ενός depilatoire δια το οποίον του είχεν ομιλήσει ο Ζαλοκώστας.

9. Hotel de Lille & d’ Albion
   223, Rue St-Honore,
   Επιστολή Αριστόβουλου Ζάννου προς τα παιδιά του,Paris
   15 8/βρίου 1912

Παιδάκια μου χρυσά,
Λοιπόν…τετέλεσται!
Η είδηση περί Κρήτης μας ενθουσιάζει! Μένος πολεμικόν μας κατέλαβεν!
Ερρίφθη ο κύβος!
Ο θεός βοηθός!
Μετά μίαν ώραν εγκαθίστανται αι αδελφαί σας εις την pension «Baumgartner» 5 bis, rue Keppler. Η κυρία είναι ζωηροτάτη χήρα 38 ετών αν και φαίνεται μόλις 28-30!
Είμαι πολύ ευχαριστημένος.
Επισκέφθηκα χθές τον κ. Περνό εις Fontenay sous Bois. Λίαν πρόθυμος εννοείται κτλ.κτλ.
Σήμερον εις τας 2 μ.μ. θα μας επισκεφθή ο κ. Hausoulier. O Foucart απουσιάζει εις Bretagne.
Τώρα θα αρχίσω να φροντίζω δια την ανα-

χώρησίν μας! Ατυχώς μόνον το Lloyd έχομεν αναχωρών εκ Brindisi εκάστην Τετάρτην νομίζω. Θα εξετάσω και δια Τεργέστην.
Σήμερα εσπέρας θα υπάγωμεν εις την περίφημον(;) διδασκάλισσαν της φωνητικής μουσικής Molino Bildo Vauchelet (αγνοώ πως ακριβώς την λέγουν).
Λοιπόν χρυσά μου, au revoir, bientot.
Σας γλυκοφιλώ

Α.Ι. Ζάννος
Εάν δεν εγίνετο πόλεμος θα εμέναμεν μία εβδομάδα περισσότερον αλλ αφού ούτως έδοξε εις τας καταραμένας τας Puissances θα αναχωρήσωμεν εντεύθεν το Σάββατον ή την Κυριακήν το αργότερον δια να ξεκουρασθώμεν εις Ζυρίχην ή το Μιλάνον.
ΑΙΖ

13. Επιστολή Ελμίνας Ζάννου προς αγαπητοί μου μπαμπά και αδέλφια, Παρίσι, 12/25 Οκτωβρίου 1912
    Παρασκευή 11π.μ.

Αγαπημένοι μου μπαμπά και αδέλφια
Η Λούκα λείπει εγώ ετελείωσα ένα ράψιμο, και αμέσως αρχίζω να γράφω, διότι έτσι θα νομίζω πως σας ομιλώ και θα λησμονήσω ότι είμαι μόνη μου! Αχ, τι ωραίος καιρός σήμερον. Τέλος πάντων, ο ουρανός είναι καθαρός, ο ήλιος λάμπει χαρά θεού. Το απόγευμα σκοπεύομεν να υπάγωμεν εις την έκθεσιν των ανθέων και αφού ο καιρός είναι τόσον ωραίος θα καταβώμεν πεζή τα Champs Elyses.
Σεις Μπαμπά και Edith θα περνάτε τώρα από τα έξοχα εκείνα μέρη, θα βλέπετε την θάλασσαν μας! Σας ζηλεύω αλλ’ευτυχώς ο καιρός περνά γλήγορα και δεν θα αργήση η στιγμή που θα γυρίζωμεν και ημείς!
Καθώς σας έγραφα χθες, αι βραδυές μας περνούν εύθυμα. Ενίοτε το πρωί αισθανόμεθα κάπως μελαγχολικαί αλλ’έπειτα εξερχόμεθα και ξεχνούμεθα. Την Τετάρτην εις την θείαν Ίρμαν δεν είχαμεν πολλήν όρεξιν. Έπταιαν ολίγον τα γραμματα τα οποία μας ελύπησαν, δεν ηξεύρω κ’εγώ διατί τόσον πολύ ώστε φυσικά όλη η ημέρα ήτο κάπως μονότονος. Ως συνήθως αργήσαμεν ολίγον να φύγωμεν απ’εδώ. «Ας υπάγωμεν από το σταθμόν Kleber» λέγω εις την Lucie «θα ανεβούμεν την rue Pauquet και φθάνομεν ίσα ίσα». Αλλ΄η βλαξ που είμαι εις την Avenue de l’ Iena γυρίζω, νομίζουσα πως εκεί ήτο ο σταθμός

Baumgartner, της οποίας ο φόβος ήτο μήπως ο άνδρας της εξέλθει από το φρενοκομείοπν και υπάγει να την εύρη.
Έκτοτε ειργάσθη εις διάφορα μέρη και από 6 ετών έχει την pension «Και ποιος ηξεύριε ακόμη τι έχω να τραβήξω» μας είπε, είμαι μερικές φορές τόσον κουρασμένη και βαρεμένη».
Και με όλα αυτά η ώρα επέρασε και ανεβήκαμε τόσον αργά! Αγλαούλα, έχω νέα δια την Gyp. Άκου ένα περίεργον. ΄Εχει ψύλλους και εντρέπεται δι’αυτό όταν της λέγει κανείς «puce» φεύγει και κρύβεται! Επίσης όταν κανείς με τα δάκτυλα του κάμει ωσάν να σκοτώνει ένα ψύλλον, η Gyp θυμώνει και φεύγει! Δεν είναι αστείον! Όταν κανείς χειροκροτεί αρχίζει να γαυγίζη με όλην της την δύναμιν. Της αρέσει πολύ η μουσική και είναι και πολύ περιέργη! Εδώ όλοι την χαϊδεύουν. Το βιβλίον που εζήτησες του μπαμπά, αν το εύρομεν θα σου το στείλωμεν ημείς.
Δια την Blanche και μόνον. Δεν μας γράφεις πως πηγαίνουν τα μαλώματα; Και η διάθεσις; Η Λιλή κατεβάζει πάντα το κεφάλι της; Είσαι θυμωμένη; Αυθαδιάζεις… Υβρίζεις από μέσα σου;
Πολλά φιλιά εις την Miss Dillon και σας γλυκοφιλώ
Ελμίνα

Περπατούμεν, περπατούμεν, πουθενά σταθμός! Ερωτούμενπου είναι το metro και αναγκαζόμεθα να υπάγωμεν πεζή ως το Trocadero. Αλλ η ώρα επερνούσε κ’εκεί μόλις ηύραμεν εν αυτοκίνητον εχώθημεν μέσα. Αει, τι μακρά που είναι η Avenue de Gobelins! Επληρώσαμεν 2,75 και 25 pourboire 3! Επειδή όμως εγώ πταίω εις αυτό θα τα πληρώσω μόνη μου.
Ο θ. Αλέξανδρος δεν ήτο πολύ καλά. Θα σας ομιλήσω περί αυτού κατωτέρω. Η Alice ήτο εκεί. Ο Jean θα επερνούσε εξετάσεις το απόγευμα. Φαίνεται ότι απέτυχε τον Ιούλιον, διότι τους είχαν δώσει εν δυσκολότατον πρόβλημα το οποίον κανείς σχεδόν δεν έλυσε! Αλλά τώρα έχει πολύ καλούς βαθμούς και ελπίζουν ότι θα περάση. Φαίνεται ότι το baccalaureat είναι φοβερά δύσκολον. Οι πλείστοι αποτυγχάνουν. Εμείναμεν εις της θ. ‘Ιρμας ως τας 3 και κατόπιν επήγαμεν πεζή εις της Lea Roman. Ήτο αρκετά μακράν, δι ήμάς! κ’έπειτα 91 σκαλιά! Αλλ’είναι πολύ καλή η καϋμένη και έτσι χθες ενώ εμείναμεν πάλιν ως τας 4 ½ από το μεσημέρι δεν εβαρεθήκαμεν. Απ’αυτήν εμάθαμεν ότι ο θ. Αλέξανδρος ορισμένως έχει καρκίνον του λάρυγγος ο οποίος δυστυχώς δεν ιατρεύεται. Τα picures τα οποία κάμει τον διατηρούν αλλά δεν είναι ιαματικά. Δι’αυτό νομίζει η Lea ότι είναι περιττόν να υπάγει εις Λωζάννην. Όλα δε τα άλλα που έχει προέρχονται διότι πλέον το αίμα έχει χαλάσει έτσι είπαν οι ιατροί! Είναι πολύ λυπηρόν. Φαίνεται δε ότι κάποιος ιατρός σκληρότατα είπεν την αλήθειαν εις την Alice περιγράφων εις αυτήν λεπτομερώς τι θα υποφέρη ως το τέλος ο πατέρας της.
Την Τετάρτην ήτο εις της κ. Lea (μας είπε να την ονομάζομεν Tante Lea) εις κύριος διευθυντής στρατιωτικής ορχήστρας, χθες δε μία νέα κυρία την οποία ονομάζει «ma fille adoptive» και τα δύο παιδάκια της χαριτωμένα μικρά 8 ½ και δέκα ετών. Το απόγευμα ήλθε μία κυρία Βουλγαρίς της οποίας ο άνδρας είναι αξιωματικός εις τον πόλεμον. Πως την ελυπήθημεν την καϋμένην. Αυτή είναι δυστυχής! Ευτυχώς δεν ευρίσκεται εις τον σταθμόν της Αδριανοπούλεως αλλά με τους Σέρβους. Αλλά και πόσοι άλλοι ιδικοί της είναι εκεί. Καμμιά τριανταριά εκ της οικογενείας της και της του συζύγου της! Αυτή είναι τώρα μόνη εδώ με το παιδάκι της, και μετανοεί διατί δεν εγύρισε πίσω με τον άνδρα της. Αλλά ποίος επίστευσε ποτέ εις τον πόλεμον; Έχει δε εδώ και δύο άλλας φίλας Βουλγαρίδας, οι σύζυγοι των οποίων είναι αξιωματικοί εις τον στρατόν της Αδριανουπόλεως. «Τι με μέλει, έλεγε, αν η Βουλγαρία νικήση και γίνη διπλή, αν εγώ χάσω τον άνδρα μου;» Όλαι αι γυναίκες είναι παντού αι ίδιαι και ώ, έχουν πολύ δίκαιον. Και αυτή που ομιλεί έτσι έχει

χάση ένα αδελφόν εις την Μακεδονίαν. Ήτο αξιωματικός και εστάλη προ ετών να ίδη τας περιφήμους Μακεδονικάς μεταρρυθμίσεις και οι Τούρκοι τον εσκότωσαν. Αλλά μη νομίζετε ότι όλον το απόγευμα ωμιλούσαν δια τα λυπηρά αυτά πράγματα. Η Lea έλεγε πολλά δια τας οικογενείας τα ονόματα των οποίων εγνωρίζαμεν και μας ήρεσε να ακούωμεν αναφερόμενα παλαιά ονόματα, περί των οποίων άλλοτε μας ομιλούσε η μαμά Π.χ. εμάθαμεν ότι ο Mr Gregoire ζη ακόμη και είναι πάντοτε ζωηρός και εύθυμος! Αλλά προ παντός ωμιλούσαν δια τους Claisac, την κόρην της κακιάς εκείνης Mme Bre η οποία ήτο τόσον παράξενη και εμισούσε την γιαγιά; Εκείνην η οποία επήρε τον Fernand Claisac. Φαίνεται ότι και αυτή είναι κακιά, αφού η κόρη της την μισεί και ήτο τόσον δυστυχής εις το σπίτι της, ώστε έφυγε. Σας ενδιαφέρουν όλα αυτά; Ημάς μας ενδιαφέρουν δι’αυτό σας τa γράφω.
Μας ωμίλησε επίσης δια τον Elysee Roche ο οποίος απέθανε εξ εντερίτιδος χρονίας η οποία φαίνεται κατέληξε tuberculeuse. Πως όταν επολέμησε το 70 και επληγώθη τον ενοσήλευσαν εις ένα γερμανικόν chateau. Πως η νεαρά chatelaine τον ηγάπησε και τον εβοήθησεν να δραπετεύση! Τον ενέδυσαν γυναικεία του έδωσαν χρήματα και τον έκλεισαν

dans un four και έτσι τον επέρασαν από τα σύνορα!!
Επίσης δια μίαν Marguerite Reymond η οποία ήτο πολύ ζωηρά και τρελλή από παιδί και κατόπιν επήρε ένα Τούρκον αλλά δεν επερνούσαν καθόλου καλά, εδέρνοντο και μίαν φοράν ο Τούρκος της επέταξε ένα ψαλλίδι και της έβγαλε το μάτι!! Εις το τέλος την άφησε διότι ήτο σχεδόν τρελλή και έσχεν άσχημον τέλος. Ένα πρωϊ την ευρήκαν πεθαμένην εις την κάμαραν της.
Μας φαίνεται τόσον αστείον να ακούωμεν νέα δια τέτοια μακρυνά πρόσωπα!
Εις την επιστροφήν επήγαμεν κ επήραμεν εισιτήρια δι έν concert την Κυριακήν. Δίδεται η Δημιουργία με orgue εις την Eglise de la Sorbonne όπου φαίνεται δίδονται κάλλιστα εκλεκτά ορατόρια 3 δρ. η θέσις non numerotee αλλά ασφαλής διότι δεν δίδονται περισσότεροι αριθμοί από καρέκλας. Επήραμεν και δια την Γερμανίδα.
Προχθές το βράδυ το γεύμα ήτο πολύ εύθυμον. Από την μίαν μεριάν η κυρία Baumgartner επροσπάθει να ομιλήση αγγλικά με τας Αμερικανίδας και ημείς την εβοηθούσαμεν (αλήθεια είχα μίαν ημέραν μεγάλην ομιλίαν με την μίαν Αμερικανίδα περί πολέμου Κρήτης και Μακεδονίας. Το θέμα ήτο

δύσκολον και μη τα ερωτάτε πως τα εκατάφερα! Καλά που δεν με ήκουε η Miss Dillon! αλλά με εκατάλαβε αυτό δεν είναι το κύριον;).
Από την άλλην μεριάν όλοι οι Γερμανοί ωμιλούσαν γερμανικά όταν αίφνης απεφάσισαν να ομιλούν γαλλικά και να πληρώνη μίαν πεντάρα όποιος ομιλεί γερμανικά. Τι έγινε τότε! Τι γέλοια και φωναί. Εφώναξαν εις την υπηρέτριαν να τους φέρη μίαν κάσσαν όπου έπεσαν αρκεταί πεντάραι. Ω ήτο κωμικόν να προσπαθούν να ομιλούν γαλλικά, προπάντων ο νέος Γερμανός Schulte ονόματι και η θεόρατη Γερμανίς που τραγουδεί. Ο κακομοίρης o Schulte καλά τα καταφέρνει. Τώρα εζωήρευσε και μας κάμει να γελώμεν με τας ανοησίας του. Δεν κάμει τίποτε έξυπνον αλλ’είναι κωμικός, είναι τόσον υψηλός και παχύς με έκφρασιν τόσον παιδικήν. Αδύνατον να τον πάρωμεν δια 24 ετών. Τον θεωρούμεν ωσάν παιδί! Μετά το φαγί το Γερμανικόν ζεύγος μας έδειξε φωτογραφίας της εγγονής των, ο Schulte κατέβασε ιδικάς του φωτογραφίας όταν ήτο στρατιώτης. Κ’έπειτα ημείς εφέραμεν τας φωτογραφίας των Αθηνών αι οποίαι εθαυμάσθησαν.
Εν θέμα το οποίον έγινε αιτία να διασκεδάσωμεν ήσαν αι προτάσεις γάμου τας οποίας ανεκάλυψε η Γερμανοισπανί (Friche ονόματι) εις την εφημερίδα!
Απεφασίσαμεν να εύρωμεν δια καθένα από ένα ή μίαν υποψήφιον και χωρίς να θέλωμεν εγελούσαμεν με τας κουταμάρας που ευρίσκαμεν. Σιγά σιγά η ομήγυρις διελύετο και εις το τέλος εμείναμεν ημείς αι δύο η Friche και ο Schulte. Τον τελευταίον αυτόν πειράζομεν δια την φοβεράν μπύραν που πίνει 3 μποτίλιες το γεύμα και τα σιγάρα που καπνίζει. Θα είναι πλούσιος ο άθλιος διότι εξοδεύει αφθόνως. Η ώρα ήτο δέκα, ελέγαμεν ότι έπρεπε να ανεβούμεν, αλλ’ ωμιλούσαμεν ζωηρώς όταν αίφνης ακούομεν ένα κτύπημα εις την πόρτα. Ποιοι είναι καλέ; Εις ολίγον ενεφανίσθη ο Guatemalinos! Ωμιλεί κάτι καλλίτερα τα Γαλλικά, δεν είναι δε πανδρεμμένος καθώς ενομίζαμεν και του εψάξαμεν και αυτού μίαν νύμφην!
Επήγαμεν να κοιμηθώμεν εις τας 11 παρά 20 ο κύριος Schulte εγίνετο ολονέν τρελλότερος μεταξύ άλλων δε εβούλωσε τόσον καλά το σίδερο της Λούκας ώστε δεν εξεβούλωνε! Πριν έκαστος αποχωρήσει εις τα ίδια επήγε να εύρη tire bouchon. «Καλήν νύκτα» λέγω εγώ και ανοίγουσα την πόρταν ορμώ και πέφτω επάνω εις τον Schulte όστις εγύριζε με τα tire bouchon! Εσκάσαμεν εις τα

γέλοια!! Εμ μα τι τα θέλετε η Madame Angst θα κάμη πάντα κουταμάρες! Χθες πάλιν, άμα επηγαίναμεν το μεσημέρι εις την Lea Roman, είχαμεν αργήσει φοβερά! Εισβάλλομεν εις το metro και να ως εκ θαύματος 2 θέσις. Η Lucie κάθηται, εγώ έπρεπε να περάσω δια μέσου τριών καθήμενων (ειξεύρετε πως είναι αι θέσεις 2 απέναντι των 2. Έμενε κενή η ανάποδη προς τα μέσα). «Κάμε γλήγορα μου λέγει η Lucie θα πέσης». Αλλ’εγώ είχα μεγάλην βεβαιότητα, και με το πάσο μου προσεπάθουν να περάσω, όταν έξαφνα το τραίνο ξεκινά, κ’εγώ… ευρίσκομαι αναπαυτικά, αναπαυτικότατα καθισμένη εις τα γόνατα ενός κυρίου, ο οποίος σημειώσατε ήτο νέος και νόστιμος!!!! Σηκώνομαι, και μισογελούσα ψιθυρίζω «pardon Monsieur» και κάθημαι εις την θέσιν μου ντροπιασμένη. Είχα φοβεράν όρεξιν να σκάσω εις τα γέλοια, αλλά δεν ετολμούσα! Κ’εκείνος φαίνεται μόλις εκρατείτο κ’επί πολλήν ώραν εκοίταζε χαμογελών πότε την Lucie πότε εμένα ενώ έκαμε τάχα πως εδιάβαζε την εφημερίδα του! Εγώ αδιάφορος κύτταζα έξω από το παράθυρο!! Άμα όμως κατεβήκαμεν εξέσπασα!!

Να τι παθαίνει κανείς άμα είναι απρόσεκτος. Χθες το βράδυ πάλιν εμείναμεν ως τας 11 και περισσότερον! Κατ’αρχάς είμεθα εις την τραπεζαρίαν κ’εκάμαμεν διάφορα γυμνάσματα. Ιδού εν αστείον. Προσπαθήστε το παιδιά να ίδωμεν εάν θα το κατορθώσετε.
Πρόκειται να σταθήτε με την πλάτην προς τον τοίχον και να σκύψετε τόσον ανάποδα ώστε να φιλήσετε τον τοίχον. Δι’αυτό δεν πρέπει να είσθε κολλημέναι, αλλ’ολίγον μακρύτερον του τοίχου. Εγώ τα εκατάφερα να τι θα ειπή ευλυγισία σώματος!
Έπειτα μας εφώναξεν η κυρία εις το σαλόνι δια να ακούσωμεν κάποιον που ετραγουδούσε εις τον δρόμον. Είχε ωραίαν φωνήν και δι’αυτό του εδώσαμεν ένα φράγκο οι τέσσαρες μαζύ (Η Friscke, ο Schulte και εμείς αι δύο). Ο Schulte πάλιν τα είχε χαμένα, ανέβαινε εις το παράθυρον επήδηξε έξω όπου ήρχισε να χορεύη ώσπου εις το τέλος η κυρία Baumgartner τον εμάλλωσε, διότι τι θα έλεγαν οι άνθρωποι να τον βλέπουν να κάμη έτσι εις την pension θα μας έπερναν δια τρελλούς!

Έπειτα παρεκάλεσαν την Lucie να τραγουδήση και αυτή … συγκινηθείσα… από την θερμήν παράκλησιν… του Schulte όστις με την χονδροφωνάραν του έλεγε «Je vous en prie, chantez nous quelque chose» συγκατένευσε και ετραγούδησε το Toreador και κάτι ελληνικόν! Η κυρία Baumgartner εύρεν ωραιότατην την φωνήν της, ότι είναι souple, chaude, elle a un caractere special. «Και η κυρία Verger έχει πολύ ωραίαν φωνήν, αλλά προτιμώ πολύ την ιδικήν σας”.
Κατόπιν η κυρία Baumgartner μας έδειξε ένα σωρό παλαιάς φωτογραφίας της. Τι νόστιμη που ήτο άλλοτε, όταν ήτο νέα και παχουλή!! Ο Schulte ενύσταξε κ’έφυγε αλλ’ημείς τα κορίτσια εμείναμεν ακόμη πολύ δια να ακούσωμεν την ιστορίαν της κυρίας Baumgartner την οποίαν μας εδιηγήθη. Πόσα ετράβηξε η καϋμένη κ’εντούτοις είναι τόσον εύθυμος και ζωηρά. Όταν ήτο πολύ νέα είχε πρώτον μιάν desillusion κ’έκτοτε ηρνείτο όλους τους υποψηφίους. Δεν ηδύνατο να υποφέρη κανένα και δεν θα υπανδρεύετο αν δεν απέθνησκε η μητέρα της και ο πατέρας της δεν απεφάσιζε να ξανανυμφευθή. Δεν ηδύνατο να υποφέρει την σκέψιν να ζήση με την μητρυιάν της αφού ήτο, μας είπε «εντελώςπεριττόν να ξαναπαντρευθή ο πατέρας μου αφού ήτο 60 ετών.

Τότε τι να κάμη απεφάσισε να φύγη αυτή. Να υπανδρευθή ένα νέον τον οποίον εξετίμα πολύ, όστις είχε όλα τα προτερήματα, και ήτο κάλλιστος. Αλλά δεν τον ηγάπα. Ητο εντελώς mariage de raison και εντούτοις τι θλιβερά που έληξε. Επί 2 έτη ήτο όσον το δυνατόν ευτυχής, αν και ο άνδρας της την εζήλευε φοβερά και ως εξ αυτού εζούσαν πολύ μόνοι. Και έπειτα όλως αιφνιδίως ετρελλάθη. Κατ’αρχάς του ήλθε σχεδόν και παραλυσία αλλ’αυτή κατόπιν παρήλθε και έμεινε μόνη η τρέλλα. Επί πολύ οι ιατροί την εγελούσαν και της έλεγαν πως δεν είναι τίποτε θα περάση, και επί εν ολόκληρον έτος τον επεριποιείτο.! «Έλεγα εις τον ιατρόν ειπέτε μου την αλήθειαν, προτιμώ να ηξεύρω ότι δεν υπάρχει ελπίς απ’αυτήν την αμφιβολίαν». Αλλ’ο ιατρός την εγελούσε! Και μόνον μετά εν έτος τον έκλεισαν εις φρενοκομείον! Όπου έμεινε 4 έτη και έπειτα απέθανε! Ο χωρισμός ήτο απαίσιος. Αυτή έφυγε πρώτη δια να έλθη εις το Παρίσι να εύρη μίαν θέσιν, αλλ’ο άνδρας της ήτο ήδη τόσον τρελλός ώστε να μη έχη συναίσθησιν της πραγματικότητας και ήτο εντελώς αδιάφορος και χαρούμενος! Ο θάνατος του υπήρξε ανακούφισις δια την καϋμένην την κυρίαν

17. Επιστολή Ελμίνας Παντελάκη προς αγαπητοί μου μπαμπά και αδέλφια, Παρίσι 17/30 Οκτωβρίου 1912. Τετάρτη 5και ¼ μ.μ.

Αγαπητοί μου μπαμπά και αδέλφια
Μόλις προ ολίγου επεστρέψαμεν απ’εξω. Είμεθα εις το musee de Cluny, διότι ο καιρός εχάλασε τα σχέδια μας! Το πρωΐ είχαμεν ήδη ήλιον και αποφασίσει να κάμωμεν κανέναν ωραίον περίπατον αλλά το μεσημέρι ακριβώς ήρχισε δυνατή βροχή και κατελήξαμεν εις Μουσείον. Τώρα είναι πάλιν ωραίος καιρός.
Το μεσημέρι ελάβαμεν τα γράμματα σας. Μπαμπά μου πολύ σε ευχαριστούμεν και χαίρομεν διότι ενθουσιάς και δεν μας συλλογίζεσαι και τόσον! Πόσον διψώμεν δια νέα! Σας διαβεβαιώ ότι καταβροχθίζομεν τα γράμματα σας. Με σας όμως παιδιά είμεθα πολύ θυμωμέναι, μα πολύ! και αποφασίσαμεν να σας μαλώσωμεν και αι δυό μας. Διατί παληοκόριτσα δεν μας λέγετε ούτε λέξιν δια τον πόλεμον και τα θύματα του, τους πληγωμένους, την λύπην, την χαράν, τον ενθουσιασμόν! Ή μήπως πάλιν σας επέρασε από τον νούν ότι δεν πρέπει να μας λέγετε δυσάρεστα; Μα δεν εννοείτε ότι ημείς σκάζομεν, βράζομεν έτσι χωρίς νέα; Ως το Σάββατον βεβαίως σεις θα ειξεύρετε ονόματα και αριθμούς. Νομίζετε ότι είναι ευχάριστον να διαβάζομεν ημείς εις τας εφημερίδας εδώ ότι εις την μάχην του Σαρανταπόρου εσκοτώθησαν και επληγώθησαν 1100 περίπου και να μη μανθάνωμεν έπειτα καμμίαν πληροφορίαν; Επεριμέναμεν

κ’ εγώ δεν ειξέρω ωσάν τι τα γράμματα σας και σεις τίποτε. Αν ο μπαμπάς δεν δεν εσημείωνε ότι ο Μίλτος Μυλωνάς επολέμησε αλλ’είναι σώος και αβλαβής θα εφοβούμεθα και δι’αυτόν τόσον μάλλον καθ’όσον η Έλλη μας γράφει «Τα εδώ χάλια, τα μάτια μου μετεβλήθησαν εις Νιαγάραν, θα σας γράψουν πιστεύω οι δικοί σας τα δέοντα». Μα αν δεν έχετε καιρόν ή δεν συλλογίζεσθε να μας γράψετε αυτά, διατί αθεόφοβα κορμιά δεν στέλλετε εφημερίδας; Να διαβάσωμεν όλα τα καθέκαστα, να γεμίση η καρδιά μας από Αθήνας, να εντρυφήσωμεν εις τα νέα ας είναι και λυπηρά; δια να λάβωμεν μίαν ιδέα της καταστάσεως των Αθηνών. Η Λιλή λέγει δεν εκράτησε τα Εμπρός! Ωσάν να μην υπάρχει άλλη εφημερίς από το Εμπρός! Α ναι, αι εφημερίδες είναι αλήθεια που λείπουν από το σπίτι μας! Δεν έχετε Πατρίδας, Ακροπόλεις, Νέας Ημέρας, Εστίας, ότι διάβολο και να είναι φθάνει να είναι εφημερίς Αθηναϊκή!
Στείλετε λοιπόν στείλετε εφημερίδας, εφημερίδας, εφημερίδας. Εδιαβάσαμεν ότι εσκοτώθη ο στρατηγός Κυριακούλης Μαυρομιχάλης, ποίος ειξεύρει πόσοι άλλοι! Μαζαράκηδες ίσως και σεις μιλιά!
Όλο μας λέγετε «Άχ δεν εμελέτησα ακόμη ελληνικά ή γαλλικά ή αγγλικά, δεν έχω καιρόν κ.τλ. κ.τλ». Στο καλό να πάνε τα μαθήματα σας και όλαι αι γλώσσαι. Εγώ εννοώ να έχω μεγάλα γράμματα σας, αφού τα θέματα πλημμυρούν και δεν με μέλει δια τίποτε άλλο. Αφήστε μαθήματα σιγυρίσματα, μπουγάδες και σφουγγαρίσματα αλλά γράφετε, γράφετε πολλά. Τι ιδέα πάλιν και αυτή ότι δεν έπρεπε να μας ομιλείτε δια το νοικοκυριό.
Ίσα ίσα που πρέπει να μας λέγετε όλα τα δυσάρεστα δια να χαιρόμεθα ημείς ότι δεν είμαστε μαζή σας να τα υποφέρωμεν! Ο κ. Πανταζόπουλος είναι εις τας Αθήνας και ούτε καν μας το είχατε ειπή και ποίος ειξεύρει πόσα άλλα παραλείπετε! Αξίζετε να μην σας γράφωμεν!
Ε, φθάνει πιά, αρκετά σας εμάλωσα και εξέσκασα!!
(Ειξεύρεις Λιλή τας θεωρίας μου, τι πρέπει κανείς να κάμη άμα είναι θυμωμένος. Δεν συμφωνούν με τας ιδικάς σου αλλά δεν πειράζει) (Ελπίζω να μην τα πάρετε όλα αυτά εις τα τραγικά!! Προς Θεού!)
Και συ κακιά Αγλαία διατί δεν γράφεις; Εγώ τόσα σου είπα δια την Gyp και συ μιλιά!
Η Edith συγχωρεμένη, αν και βέβαια δεν μετριέται γράμμα ή κάρτα της Παρασκευής, η οποία άλλως τε έφθασε συγχρόνως με το γράμμα.
Μίλτο μου, το γράμμα σου το ελάβαμεν την Δευτέραν βράδυ. Και δεν ειξεύρω διατί, ενώ την ημέραν εκείνην δεν επεριμέναμεν γράμμα και το τελευταίον είχε ληφθή το Σάββατον, ανυπομωνούσαμεν πότε πιά θα μάθω-

μεν νέα σας. Μεγάλη σου καλοσύνη να μας γράφης τώρα που είσαι τόσον απασχολημένος. Αλήθεια καϋμένε εδιαλέξαμεν τον καιρόν να φύγωμεν. Περιττόν νομίζω να σου γράψω πόσον μας ενδιέφεραν όσα μας είπες και πόσον πολύ εχάρημεν σήμερον, όταν είδαμεν ότι ο μπαμπάς επεδοκίμασε την πράξιν σου. Έτσι πάντοτε συμβαίνει όλοι οι άλλοι κατηγορούν και μαλλώνουν και μόνον ο πατεράκης βλέπει το δίκαιον και επιδοκιμάζει. Πόσον θα έσκασες, όταν τους έβλεπες προ πάντων δυσαρεστημένους μαζή σου! Μα σε διαβεβαιώ ότι και ημείς άμα τα εμάθαμεν όλα εσκάσαμεν φοβερά, και ένεκα του συμβάντος αυτού δεν θα ειμπορώ να καυχηθώ ότι δεν … έκλαυσα ακόμη εις το Παρίσι!!
Άχ τι φόβον επήρα προχθές εις το metropolitain. Είχ ανοίξει την εφημερίδα και εις εν τηλεγράφημα διαβάζω «Les regiments les plus eprouves ont ete le 1 et le 7me de l’infanterie» Το πρώτον και το έβδομον το σύνταγμα του Μυλωνά! Δια μίαν στιγμήν σας διαβεβαιώ ότι τον είχα δια απεθαμένον. «Άχ Lucie, ιδέ καϋμένη». Τότε μόνον εσκέφθην και μου είπεν και η Lucie ότι ο Μυλωνάς δεν είναι πλέον εις το πεζικόν.

Ο μπαμπάς γράφει ότι μετά το προσεχές πέρας του πολέμου ο Μίλτος θα έλθη εδώ! Να το πιστεύομεν; Αν εξηκολούθουν την προτού να φύγωμεν τακτικήν μου θα έλεγα «Βρε Μίλτο αρχιτεμπέλη, δεν φθάνει που χάνεις τόσον καιρόν με τον πόλεμον, αλλ’έπειτα θέλεις να πεταχθής και εις το Παρίσι! Δεν εντρέπεσαι καϋμένε. Κάτσε εις τα αυγά σου, δεν σε θέλομεν, έννοια σου. Αλλά φοβούμαι μη τυχόν ποτέ με … πιάσει εις την λέξιν (qu’il ne me prenne au mot!) διά αυτό κ εγώ δεν γράφω τίποτε.
Τι φλύαρη που είμαι. Εγέμισα τόσον χαρτί και δεν σας είπα ακόμην τίποτε. Αν έχω καιρόν θα σας στείλω μίαν μετάφρασιν μου ενός άρθρου του Journal επί του Βενιζέλου. Δεν σας στέλλω το Journal διότι είναι της κυρίας Witting. Ωσαν κουτουλιάκας είχα σκεφθή ότι ήτο περιττόν να εξοδεύσω μίαν πεντάραν αφού ειμπορούσα να σας στείλω την μετάφρασιν και δεν ελογάριαζα τα γραμματόσημα!! Τώρα όμως πιά που να εύρω περασμένην εφημερίδα! Δεν έχω λεξικόν δι’αυτό αφήνω μερικάς λέξεις γαλλικάς. Έχω νομίζω και γαλλικούρες. Δεν πειράζει! Βραδυνήν εφημερίδα δεν αγοράζομεν … οικονομίας ένεκεν!!! Χθές όμως εδιάβασα κάτω εις την Patrie νομίζω ωραιότατον άρθρον του Henri Rochefort φαίνεται ότι εις Βρυξέλλας

ο Jaures ωμίλησε κατά του πολέμου αυτού και οι σοσιαλισταί εφώναζαν “ A bas la guerre”. Αλλά πριν λέγει ο Rochefort έπρεπε να φωνάζουν “ A bas les massacres” αν ημπόδιζαν τας σφαγάς της Μακεδονίας, πόλεμος δεν θα εγίνετο. Εν γένει αι εφημερίδες δεν είναι φιλοτουρκικαί, ως νομίζεις Μίλτο, και έχουν όλα τα νέα.
Αλλά είναι 6 και ¼ και σήμερον εις το θέατρον πηγαίνομεν ώστε σας αφήνω και εξακολουθώ αύριον.
Πέμπτη 9 και 20. Μόλις έφαγα και η Lucie ακόμη ενδύεται! Δεν αργήσαμεν και πολύ, ε; Μα λογαριάσατε χθες το θέατρον. Μόλις εις τα 12 1/2 είμεθα εδώ και μετά χαράς σας αναγγέλω ότι κανείς απάχης δεν μας εσκότωσε, δεν μας ελήστευσε ούτε μας απήγαγε ή μας έκλεψε! Δι’ ο δεχόμεθα συγχαρητήρια! Ερημιά από τον σταθμόν ως εδώ αλλά και πλήρης γαλήνη. Εις την γωνίαν δε Marceau και Bassano διεκρίνετο η φαρδεία πελερίνα ενός αστυφύλακος! Μόλις 2, 3 διαβάται, ά ελησμόνησα, εις την κόγχην μιάς οικίας κάποιος ωμιλούσε με κάποιαν! Παρ’ όλον το κρύον έμεναν εις τον ανοικτόν αέρα αλλά φαίνεται ότι τόσον θερμά θα ήσαν τα λόγια των ώστε δεν τους επείραζε ο ψυχρός άνεμος!!!!
Έχομεν πολλά να σας διηγηθώμεν: Έκθεσιν Χρυσανθέμων, επίσκεψιν Ηλέκτρας, γεύμα εις Alice, επίσκεψιν εις Verger και κυρίαν Brissaud, μουσείον Cluny μικρά μετάβασις εις Σορβόνην, και contes d’ Hoffmann.
Αλλά προ παντός ας σας αναγγείλω λυπηράν είδησιν την οποίαν μας επεφόρτισε να σας γνωστοποιήσουμεν σας ως και εις τον θείον Μανώλην η κ. Lea. Η Marie Reymond, αδελφή του θείου Αλέξανδρου απέθανε εις Γενεύην! Μας το είχεν είπει και την Δευτέραν η θεία Ίρμα. Εις τον θ. Αλέξανδρον δεν το είχαν ακόμα αναγγείλει διότι ο καϋμένος δεν ήτο καθόλου καλά τας ημέρας αυτάς. Μη λησμονήσετε να το είπητε εις τον θείον Μανώλην, ακούτε; Διότι δεν θα του το γράψωμεν ιδιαιτέρως.
Η έκθεσις των Χρυσανθέμων ευρίσκετο εις το Grand Palais εις τα μεγάλα hall του Salon d’Automne. Πληρώσαμεν πάλιν ένα φραγκάκι εκάστη. Πόσα χρυσάνθεμα και τι τεράστια!! Υπήρχαν πολλά ωραιότατα, αλλά μερικά ήσαν τόσον μεγάλα που καταντούσαν αηδία! Ήσαν σαν λάχανα! Αλλά πόσα είδη, πόσαι ποικιλίαι! Πολλά ωραιότατα είχον καλλιεργηθεί με εν ειδικόν engrais. Πόσα χρώματα! Φαντασθήτε ότι είχε και πράσινα αλλά δεν ήσαν ωραία! Μερικά έμοιαζαν με ξεμαλλιασμένα κεφάλια!! Κάτι κίτρινα ήσαν μαγεία.
Το Σάββατον το απόγευμα επήγαμεν να επισκεφθώμεν την Ηλέκτραν. Κάθηται εις την Montmartre ουχί μακράν από το Moulin Rouge. Η pension της είναι μάλλον

ξενοδοχείον. Εζητήσαμεν κάτω την κυρίαν Παπαγιανοπούλου αλλά δεν αφαίνοντο να την γνωρίζουν “Α λέγει έπειτα η κυρία, θα θέλετε την Mlle Papageorgacopoulo” και μας οδηγεί εις το δωμάτιον. Επεράσαμεν από τεράστιαν τραπεζαρίαν και αφού εγυρίσαμεν από διάφορα περάσματα εφθάσαμεν προ του δωματίου ενώ δυνατόν τραγούδι αντηχεί. Εκτυπήσαμεν μια, εκτυπήσαμεν δύο, τέλος μας ήκουσαν το τραγούδι έπαυσε και εφάνη η Ηλέκτρα. Οι συνήθεις χαιρετισμοί «Και η θεία σου»; Τότε μας είπεν ότι η θεία της επέστρεψεν εις Αθήνας, και την άφησε μόνην. Το κλίμα των Παρισίων δεν της έκαμε. Πέρυσι είχε κρυώσει και εφέτος ξανάρχισε τα ίδια ώστε επήρε την Κλεοπάτρα και έφυγε! Αυτή λοιπόν εγύριζε και όχι η Ηλέκτρα ως μας είχαν είπει. Ήτο εκεί μια κυρία η οποία την συνόδευε εις το πιάνο ώστε ετελείωσε πρώτον το τραγούδι και έπειτα ωμιλήσαμεν. Η φωνή της δυνατή αλλ’ως πάντα όχι πολύ συμπαθητική. Άμα τραγουδεί δε κάμει πολλάς γκριμάτσας! Εν γένει ευρίσκω ότι η Ηλέκτρα ασχήμηνε πολύ η δε φωνή της δεν πιστεύω να προώδευσε και πολύ.
Από ότι μας είπε δεν φαίνεται να είναι καθόλου εναντίον της κας Φωκά. Τουναντίον έχει την φωτογραφίαν της εις τιμητικήν θέσιν, και τώρα γράφονται συχνά. Δεν μας είπε δε το παραμικρόν εναντίον της. Ίσα, ίσα εφάνη επαινού-

σα την μέθοδον της! Πέρυσι έπαιρνε μαθήματα με τον Martini. Ήτο πολύ ευχαριστημένη αλλ’εφέτος ήθελε νέον διδάσκαλον, ο οποίος να τραγουδή επί της σκηνής και επήρε τον Nuy Beau (δεν ειξέυρω πως γράφεται). Πέρυσι όχι μόνον έκαμε μεγάλην εγχείρησιν εις την μύτην, αλλ’έκαμε και εγχείρησιν σκωληκοειδίτιδος!! Ενθυμείσαι ίσως Edith ότι πάντοτε υπέφερε από τον … αγγλικόν της στόμαχον, και έλεγαν οι ιατροί ότι έχει εντερίτειδα. Φαντασθήτε ότι τόσον καιρόν είχε σκωληκοειδίτιδα και δεν το είχαν καταλάβει! Τον χειμώνα λοιπόν εγένετο η εγχείρησις. Αν εβράδυνε 2 ακόμη ημέρες θα είχε περιτονίτιδα διότι είχε σχηματισθεί απόστημα!!
Εμείναμεν αρκετά αργά μαζή της, λέγουσαι αυτά και διάφορα άλλα. Ησθάνθη η κακομοίρα φοβεράν μοναξιάν άμα την άφησε η θεία της. Το δωμάτιον της καλόν αρκετά μεγάλον, αλλά και πληρώνει 250 τον μήνα ώστε βλέπετε ότι ημείς δεν δίδομεν παρά πολλά! Θα παίξη πιθανότατα εις το θέατρον. Έμαθε την Τόσκαν και τώρα μανθάνει Καβαλερίαν Ρουστικάναν.
Τη Δευτέρα εις την Alice ήσαν ο Jean, ο θείος και η θεία και ο εξάδελφος της Alice, Paul Castelnau. Δεν εκάμαμεν τίποτε σπουδαίον. Ο Jean είχε περάσει τας γραπτάς εξετάσεις και ήτο ευχαριστημένος εξ αυτών. Πιστεύω

να επέτυχε.
Έχετε πολλα χαιρετίσματα εκ μέρους όλων και σεις παιδιά να είπητε εις τον Γιώργον εκ μέρους του χονδρού εξαδέλφου ότι του εύχεται καλήν επιτυχίαν εις τα πειράγματα που του έμαθε, και λυπείτε που δεν είναι μαζή του να τον βοηθήση.
Την Τρίτην επήγαμεν εις την Κυρίαν Verger αλλά δεν την εύρομεν. Κατευθύνθημεν λοιπόν προς την κυρίαν Brissaud δια να ξεμπερδεύωμεν. Καθ’οδόν εν αυτοκίνητον μας ετρόμαξε! Και δεν ειμπορούσαμεν να περάσωμεν ευκόλως τους δρόμους. Εφθάσαμεν εις τας 3 και 20. Η κυρία δεν ήτο εκεί, αλλά μας λέγει η υπηρέτρια θα γυρίση εις τας 3 ½ ώστε αν θέλετε να περιμένετ. Τι να κάμωμεν; Ας περιμένωμεν είπαμεν και εισήλθομεν. Εις τας 3 ½ πραγματικώς ήλθεν η κυρία χαριτωμένη και aimable. Μας ωμίλησε δια τον πόλεμον, δια τας νίκας μας, και εζήτησε την άδειαν να υπάγη να αλλάξη. Εις ολίγον επανήλθε, έφθασεν δε και μία κυρία φίλη της με δύο παιδάκια, εν κοριτσάκι 9 ετών και αγοράκι 6 το οποίον διαρκώς εφιλούσε την μητέρα του. Εσηκώθημεν δια να φύγωμεν, αλλά «σας παρακαλώ, λέγει η κυρία, μείνετε να πάρετε ένα φλυτζάνι τσάι» ΄
«Μα όχι …» «Σας παρακαλώ, θα με ευχαριστήσετε πολύ». Ωσάν ανόηται, εμείναμεν αλλά σας διαβεββαιώ το μετανοήσαμεν! Ενομίζαμεν ότι θα προσέφεραν τσάι εις τας 4 και εντός ολίγου θα ημπορούσαμεν να φύγωμεν. Αλλά το τσάι προσεφέρθη μόλις εις τας 5! Κατά τας 5 ½ εφύγαμεν! Τι βλάκες, τι βλάκες! Τι να κάμωμεν ημείς τόσην ώραν, μεσ’ εις τόσας ξένας, διότι ήλθαν αρκεταί φίλαι και συγγενείς της κυρίας Brissaud.! Φυσικά είχαν όλαι να ομιλήσουν δι’ οικογενειακά πράγματα, τι εγυρεύαμεν ημείς εις την μέσην. Αλλά μίαν φοράν που είμεθα εις τον χορόν έπρεπε να χορεύσωμεν! Ήλθεν πρώτον μία φίλη της κυρίας, συμπαθητική αν και άμα ομιλούσε εφαίνοντο όλα της τα χάλια, και συγχρόνως το κοριτσάκι της κυρίας Brissaud 2 ½ μόλις ετών, όχι ωραίον αλλά χαριτωμένο με ολόξανθα σγουρά μαλλάκια μαζή με το εξαδελφάκι του της ιδίας ηλικίας παχουλό αγουράκι με φοβερά κατσαρά μαλλιά, και την εξαδελφούλαν 10 μόλις μηνών ονόματι «Μαρίκα!!» Ήλθαν κατόπιν η πενθερά της κυρίας Brissaud και κάποια άλλη συγγενείς, θεία νομίζω Mme de Monvel και τέλος η νύφη της, νόστιμη αλλά ωσάν affectes και ο πατέρας της! Εις το τέλος εφάνη ο άνδρας της, παχύς με ύφος βλάκικο αλλ’ημείς πια εφύγαμεν και μόλις εξήλθαμεν αφήσαμεν στεναγμόν ανακουφίσεως! Ούφ! Η κυρία Brissaud

ευγενέστατη, μας είπε να ξαναυπάγωμεν οπόταν θέλομεν, ότι ευχαρίστως θα συνοδεύη τη Lucie εις το πιάνο κ.τλ, κ.τλ.. Μας είπε ότι η Mlle de Monvel είχεν εύρει μίαν άριστην pension, αλλά δεν είξευρε την διεύθυνσιν μας να μας την στείλη. Σήμερον το πρωί ηθέλαμεν να υπάγωμεν εις τα cours της, αλλ’ήτο αδύνατον να σηκωθώμεν ενωρίς. Χθες εξερχόμεναι από το Cluny επεράσαμεν από την Sorbonne, όπου εμάθαμεν ότι δεν θα δυνηθώ να ακολουθήσω παρά τα cours publics διότι δια τα άλλα πρέπει κανείς να είναι φοιτητής. Αν είχα απολυτήριον γυμνασίου όλα ετελείωναν! Μας είπε ο concierge ότι τα cours publics αρχίζουν μόλις τον Δεκέμβριον!!
Πάντως την Δευτέραν θα έχουν το πρόγραμμα. Τώρα πιά εγώ παύω αρκετά εφλυάρισα και εκουράσθη το χέρι μου.
Διατί μπαμπά και Edith έχετε βήχαν; Πιστεύω b
Blanche το κρυολόγημα σου να επέρασε. Όταν Λιλή ερωτάς αν εις τας 9 παρά ¼ εν Αθήναις έχομεν σηκωθεί, λογαριάζεις ότι ημείς έχομεν 7 και ¼. Εις τας 7 και ¼ ποτέ δεν σηκωνόμεθα αλλ’ εις τας 9 παρά ¼ εγώ τουλάχιστον είμαι έτοιμη.
Σας γλυκοφιλώ
Ελμίνα

16. Παρίσι, Δευτέρα 10π.μ. 15/28 Οκτωβρίου 1912

Αγαπητοί μου μπαμπά και τα λοιπά!
Ας γράψω κ’εγώ ολίγον, ενώ η Lucie τσιρίζει πλάϊ μου. Τι να της κάμω εγώ αν δεν ειμπορώ να πολυεννοήσω ποίον είδος τραγουδιού είναι καλλίτερον; Υπάρχει διαφορά μεταξύ του ενός και του άλλου, αυτό το διακρίνω αλλά ποίον είναι το σωστόν, αυτό δεν το ειξεύρω. Βεβαίως αν γίνη πολύ βαθειά δεν θα είναι ωραίον, αλλ’αν είναι ολίγον ίσως δεν είναι άσχημον. Βάσανο και αυτό! Δεν ημπορούσε όλοι οι δάσκαλοι να έχουν μίαν μέθοδον! Το αστείον είναι ότι η κυρία Nicot Bilbot -Vauchelet δεν της κάμει καμμίαν άλλην παρατήρησιν εκτός αυτής των χρωματισμών. Ούτε περί vocalises ούτε περί αναπνοής ομιλεί, ενώ ακριβώς η κυρία Verger επέμενε να υπάγη εις αυτήν δια τας vocalises! Επίσης πέρυσι έλεγε εις την Lucie ότι δεν αναπνέει πολύ καλά! Θέαμα αστείον. Η Lucie τραγουδεί με το

καθρεπτάκι εμπρός εις το στόμα της δια να ίδη τι κάμουν αι χορδαί της!!
Εγώ ακόμη τίποτε δεν έκαμα δια τας μελέτας μου! Πρέπει να περάσω από την Sorbonne να πάρω τα προγράμματα. Η κυρία Baumgartner έλαβε το πρόγραμμα των διαλέξεων των Annales. Θα υπάγωμεν εις μερικάς. Επίσης είδα ότι δίδονται cours de diction άπαξ της εβδομάδος, τα 20 μαθήματα 60 δραχμάς. Τι λέγετε να αρχίσω; Ή αν δεν υπάγω εκεί και εύρω αλλού με την ίδιαν παρίπου τιμήν να υπάγω; Ή είναι κρίμα το έξοδο;
Μετά μεγάλης τέχνης και επιδεξιότητος καταπληκτικής εκαδράρισα πριν με κορδέλλαν τον Ερμήν. Έσκασα, αλλά καλά τα εκατάφερα δια τα φιογκάκια όμως δίδω την παραίτησιν μου. Ας τα κάμη η Λούκα. Θα γίνουν όμως πολύ νόστιμα με την κόκκινη κορδέλλα. Εκόψαμεν τρία γυαλιά δια να δοκιμάσωμεν. 30 λεπτά το γυαλί είναι πολύ; Εδώσαμεν επίσης και μου εδιόρθωσαν το σακουλάκι μου, ως και την σάκαν δια τας νότας. Τι ευγενείς και συμπαθητικοί που είναι όλοι οι υπάλληλοι εις τα μαγαζιά! Είναι σας διαβεβαιώ αξιαγάπητοι!!
Τι τα θέλετε εγώ τους αγαπώ πολύ τους Γάλλους. Το μόνον κακόν των είναι ίσως ότι είναι κάπως λογάδες! Δηλαδή κομπλιμεντόζοι!
Ενθυμείσθε που μας έλεγαν ότι εις τον δρόμον κυττάζουν αναιδώς, πειράζουν, παρακολουθούν; Ως τώρα τίποτε το παρόμοιον δεν συνέβη! Αλλ’ας μη βιαζόμεθα! Η αλήθεια είναι ότι ακόμη δεν συχνάζομεν το Quartier Latin, και υποθέτω ότι εκεί περισσότερον θα συμβαίνουν αυτά. Ως τώρα όμως ειμπορώ να είπω ότι είναι ησυχότεροι και από τας Αθήνας. Δεν ήκουσα κανένα να μουρμουρίζει κάτι μεσ’εις τα δόντια του!!
Λιλή, αν τώρα που εγύρισεν η Edith δεν μας γράφης πολλά θα επιφορτίσω την Blanche να σε ξυλοκοπήση!
Δεν βλέπεις ημάς τι κοθταμάρες σας διηγούμεθα.
Να η Λούκα επαναλαμβάνει μίαν ώραν τώρα ότι depuis qu’ elle a vu Clitandre la regarder d’un air tendre. Μα ποίος διάβολος είναι αυτός ο Clitandre και δεν τον επήρα εγώ χαμπάρι; Ορισμένως δεν θα την φυλάγω καλά και πρέπει να με μαλώσητε! Αλήθεια πρέπει να τη ζυγίσω, δια να ίδω πως τα πηγαίνει! Τρώγομεν ωσαν διάβολοι και φοβούμαι μη σας γυρίσω όχι

πιά βαρελάκι αλλά … λάντζα! Εντούτοις η κυρία Witting μου λέγει ότι έχασα το … ωραίον μου χρώμα! Περίεργον δεν έχω εντούτοις τίποτε, δι’ αυτό χθες το βράδυ συνεπέρανε ότι θα είμαι … ερωτευμένη!!!
Ο χονδρός Schulte μας κάμη πάντοτε να γελώμεν με τα κωμικότατα του γαλλικά! Ίσως αυτό δεν είναι πολύ ευγενές αλλά τι να κάμωμεν; Είναι αδύνατον να μη γελάση κανείς άμα τον ακούει να ομιλή. Τελευταίως δε τον έπιασε μανία να κάμη liaison όλο με Τ εκεί όπου δεν πρέπει ως je suis t alle κ.τλ. και όλοι ξεκαρδίζονται. Αγλαούλα και άλλα νέα δια την Gyp. Είναι φοβερά ζηλιάρα! Φθάνει να κάμη κανείς ότι χαϊδεύει κάτι άλλο δια να γίνη έξω φρενών, να πηδά, να γαυγίζει! Προχθές η κυρία εκρέμασε υψηλά μίαν μαύρην γουνίτσαν και την εχάϊδευε ωσάν να ήτο γάτα! Αδύνατον να φαντασθής τι πήδους έκαμε δια να πιάση την γούναν και να την κάμη κομμάτια!
Χθες πάλιν η κυρία εδίπλωσε με μίαν πετσέταν μίαν μποτίλιαν και την εχάϊδευε, την εφιλούσε. Η gyp ωσάν τρελλή εγαύγιζε και επηδούσε επάνω εις τα γόνατα της κυρίας και ήθελε να δαγκάση την μποτίλια! Έπειτα ο Γερμανός επήρε μίαν πετσέτα εις την αγκαλιά του και ήρχισε να μιαουρίζει ωσάν να ήτο γάτα. Τι φωνή τι γαυγίσματα έγιναν είναι απερίγραπτο. Τέλος η Gyp ήρπασε την πετσέταν, και εσκάσαμεν ως ότου να της την πάρωμεν οπίσω. Ήθελε να την κομματιάση! Ήτο τόσον κωμικόν ώστε εγελάσαμεν πολύ. Δεν είναι αστεία αυτά Αγλαούλα μου; Σε παρακαλώ να μου στείλεις την φωτογραφίαν σου, ντυμένη μασκαράς.
Σας γλυκοφιλών

Ελμίνα
Περί Ηλέκτρας προσεχώς.

Επιστολή Ελμίνας Ζάννου προς την οικογένεια, Λωζάννη 20/3 Οκτωβρίου 1912 Πέμπτη 7 παρά 20 μ.μ.
Αγαπητοί μου
Είμεθα ακόμη εδώ, εις το ξενοδοχείον. Ο μπαμπάς και η Έλλη και ο Δημήτρης συζητούν διότι ο μπαμπάς θέλει κάτι να τους τρατάρει και εκείνοι δεν εδέχοντο! Ήταν κωμικότατον να τους βλέπει τις να συζητούν. Προ ολίγου ενώ ο μπαμπάς εκάθητο ακούων, τον επεριτριγύριζαν …. Τα τρία χαριτωμένα ανίψια του φωνάζοντα και χειρονομούντα ο Δημήτρης με το πράσινο καπέλλο της Edith εις το κεφάλι, ο Γιάννης με το κόκκινο της Lucie και η Έλλη με του μπαμπά!!
Αχ παιδιά μου, βρέχει! Από το Μιλάνον δε ο καιρός ήλλαξε προς το κρύο και τώρα φορούμεν όλοι χειμωνιάτικα! Εις το Μιλάνον η ομίχλη ήτο φοβερά, και έβρεχε. Τι ωραία η γραμμή του Simplon! Εις την Ιταλίαν η λίμνη

Μίλτο μου, δεν σου έγραψα ακόμη ούτε λέξη αλλά τα γράμματα απευθύνονται προς όλους σας, δεν είναι έτσι? Τα αγόρια μας διασκεδάζουν πολύ και μας πειράζουν ουκ ολίγον. Τον γάϊδαρον το Δημήτρη δεν θα τον καταφέρομεν να έλθει μαζί μας εις το Παρίσι!! Ο Γιάννης είναι πάντα ο ίδιος και όλο μας ονομάζει επαρχιώτας οι οποίοι ταξιδεύουν για πρώτη φοράν!!! Ακούς εκεί.
Σε φιλώ γλυκά
Edith

Maggiore τόσον ήσυχη και καταπράσινη και θαυμασία!! Νομίζω ότι το φθινόπωρον εις τας Άλπεις είναι ωραιότερον της ανοίξεως. Αδύνατον να φαντασθήτε τους χρωματισμούς των δένδρων. Τα βουνά ήσαν σαν πολύχρωμα μπουκέττα δένδρα πράσινα, κιτρινωπά, ρόδινα, κόκκινα. Πορφυρά! Αν ήτο ζωγραφιά ορισμένοι θα ελέγαμεν ότι ποτέ τα φύλλα των δένδρων δεν λαμβάνουν τοιαύτας αποχρώσεις. Μετά το tunnel του Simplon ο καιρός ήλλαξε, η ομίχλη διελύθη και ο ήλιος ήρχισε να προβάλλη και να κάμη ακόμη ωραιότερα τα τοπία από όπου διηρχόμεθα αλλά εδώ ο καιρός εχάλασε και βρέχει! Είμεθα κουρασμέναι αρκετά και δι’ αυτό δεν θα υπάγωμεν να φάγωμεν εις το ρεστωράν όπου είχωμεν δώσει ραντεβού με τους Μαυρίδη . Αλλά είμεθα και δικαιολογημένοι. Φαντασθήτε ότι χθες εξυπνήσαμεν εις τα 41/2 ως τας 111/2 εσερνόμεθα και από τότε εις τον σιδηρόδρομον 7 πρόσω-

πα εις bagon 8! Κόσμος φοβερός ήσαν πολλοί όρθιοι και θαύμα πως δεν μας … κανείς. Τον πλείστον χρόνον είχαμεν την Lucie πλαγιασμένη αλλά και έτσι εκουράζετο. Καθ’ όλην την ημέραν εκοιμώμεθα κάπου κάπου ωμιλούσαμεν, εγελούσαμεν και είχαμεν και αθυμίαν εναλλάξ. Ο μπαμπάς εσκέπτετο να πάρωμεν δια την Lucie και Edith wagon lit, αλλά δεν ήθελον αυταί να ήσαν μόναι. Αλλά τέλος δια να καθησυχάσωμεν τον μπαμπά ο οποίος είχε τύψεις ερωτήσαμεν περί τας 10 τον υπάλληλον αν υπάρχουν θέσεις εις το wagon lit και μας απήντησεν αρνητικώς! Όλα γεμάτα ως βλέπετε! Φαντάζεσθε λοιπόν πως εκοιμήθημεν όχι εντούτοις πολύ άσχημα, ούτε … ως ενομίζαμεν. Ιδού πως είμεθα καθισμένοι από την ανάποδη μεριά η Lucie μισοπλαγιασμένη, η Edith και ο μπαμπάς. Απέναντι του μπαμπά, ο ανεψιός του Θεοδωρίδου, Τζελέπης ονόματι, περί του οποίους θα σας ομιλήσω παρακάτω η Έλλη, εγώ και ο Δημήτρης! Ημείς αι δύο

τελευταίοι είμεθα ακουμβισμένοι εναλλάξ ο εις επί του άλλου και δεν εκοιμήθημεν άσχημα.
Ο Γιάννης όστις είχεν υπάγει να ειδοποιήση τους Μαυρίδη επέστρεψε, και ηρχίσαμεν να γελώμεν διότι μας είχε πιάσει μελαγχολία με τας δυσαρέστους ειδήσεις περί πολέμου, με τον καιρόν και την κούρασιν.
Εις κάθε σταθμόν εξυπνούσαμεν και εκινούμεθα και εξεμουδιάζαμεν! Μετά την Bologne επήραμεν ακόμη έναν ύπνον και από τας 5 51/2 εξυπνήσαμεν ολότελα. Ο μπαμπάς δεν εκοιμήθη σχεδόν καθόλου, και τώρα είναι κουρασμένος και του πονεί η μέση του. Εις το Μιλάνον ηλλάξαμεν τραίνο και συνήλθαμεν λίγο. Εκείθεν είχομεν wagon restaurant και εκεί μέσα ήπιαμεν το γάλα μας, και εις την μίαν
(ο Γιάννης δεν μ’αφήνει να γράψω είναι πάντοτε ο ίδιος χάχας!) Η Μίνα όμως είναι βλαξ όπως πάντοτε