800. Σημείωμα Μίλτου για το ταξίδι και τη διαμονή του στη Σέριφο. 1906. Η ημερομηνία κατά προσέγγιση (εκτίμηση Αντώνη Φάκαρου)

Λείπουν οι δύο πρώτες σελίδες

………εσηκώθην. Ώχ τι ετράβηξα τότε έως ότου ενδυθώ. Το πλοίον με έριριπτε πότε επάνω εις την πόρταν,, πότε επάνω εις την πόρταν, πότε επάνω εις το κρεββάτι, εκτός δε τούτου έσπασα το στομάχι μου από την ανακάτωσην, χωρίς όμως να βγάλω τίποτε, ώστε αν και αγαπώ τόσον πολύ τα ψάρια, ως μου έλεγε χθες η Μίνα εντούτοις με μεγάλην μου λύπην να ηδυνήθην να τους δώσω τροφήν. Μετά πολλά βάσανα αφού ενεδύθην επήγα clopin clopan έως επάνω οπόθεν με εβοήθησε ο καμαρώτος να αναβώ εις το κατάστρωμα, διότι τόσον δυνατόν ήτο το κούνημα ώστε ήτο αδύνατον να περπατήσω. Εις το κατάστρωμα ολίγον έλειψε να πέσω κάτω από το σφοδρότατον άνεμον. Εκάθησα εις το μέσον του καταστρώματος και ανέπνεα τον καθαρόν αέρα. Αλλ’ εκουνούσε, εκονούσε, εκονούσε φοβερά!! Απελπισία. Δεν ηδυνάμην πλέον να μείνω επί του καταστρώματος και ενύσταζα φοβερά. Τελοσπάντων μετά πολλήν αγωνίαν επήγον πάλιν εις την καμπίνα μου, επλάγιασα ενδεδυμένος ως ήμην και ευτυχώς απεκοιμήθην πάραυτα.
Όταν εξύπνησα ο ήλιος με εφώτιζεν. Δεν εκουνούσε σχεδόν πλέον και όταν ανήλθον επί του καταστρώματος είδον ότι είχομεν κάμψη το βόριον ακρωτήριον της Σύρου και επλησιάζαμε εις την πόλιν, μετ’ ολίγον δε εισήλθημεν εις τον λιμένα της Ερμούπολις, όπου εύρον ευκόλως τον βαρκάρην του Γεώργου. Εις τον καμαρώτον, επειδή με επεριποιήθη πολύ καλά και επειδή δεν είχα μονόδραχμον ηναγκάσθην να του δώσω δύο δραχμάσς. Όταν εξήλθον εις την προκυμαίαν της Σύρου άφισα την βαλίτζαν μου εντός της βάρκας και εκάθισα εις ένα καφενείον όπου αντί μόνον 25λ. είπιον καφέ με γάλα και ένα κουλούρι, κατόπιν επειδή ο Αετός έφευγεν εις τας 9 π.μ. από την Σύρον, επήγα να περιηγηθώ ολίγον την πρωτεύουσα των Κυκλάδων.
Η πόλις είναι εκτισμένη επάνω εις λόφους, αι δε οδοί αυτής είνε αι περισσότεραι από σκαλοπάτια, Αι δε λοιπαί pavees. Τίποτε το αξιοσημείωτον δεν υπάρχει εδώ, εκτός από το θέατρον και από την πλατείαν, τα οποία

τελοσπάντων κάτι αξίζουν. Εγύρισα μετά ημίσειαν ώραν περίπου και εκάθισα εις ένα καφενείονδια να ξεκουρασθώ, όπου ευτυχώς δεν μου εζήτηξαν τίποτε. Εκεί συνήντησα μετ’ ολίγον τον Πελοπονήσιον μαζί με τον Ούγκα, όστις είχε φύγη προχθές από τον Πειραιά και ηναγκάσθη να αναχωρήση σήμερον από την Σύρον, διότι χθες δεν έφυγεν το πλοίον. (καλά που δεν έφυγα και εγώ την Κυριακήν!Θα ηναγκαζόμην να μείνω χθες όλην την ημέραν εδώ). Εις τα 8 ½ αφού επήρα εις το πρακτορείον το εισιτήριον μου και επλήρωσα 4 δρ. επήγα εις τον Αετόν μαζί με τον Πελοπονήσιον και τον Ούγκαν και πολλούς άλλους επιβάτας, εκ των οποίων άλλη μεν επήγαιναν εις την Σέριφον άλλοι δε εις την Μήλον. Εν Τέταρτον από της αναχωρήσεως μας έφυγεν το πλοίον το οποίον επρόκειτο να φύγη χθες για Σέριφον, η Βασιλική, πολύ μικρόν πλοίον ίσον με τον Αετόν, όστις και αυτ΄’ος είνε κατά τι μικρότερος από τον Καφηρέα, το οποίον γνωρίζετε. Εις τας 9 παρά ¼ ανεχωρήσαμεν και μόλις εξήλθημεν του λιμένος ήρχισε το χοροπηδητό. Είχα καθίση επάνω εις την γέφυραν μαζί με πολλούς επιβάτας και εκρατούμην όσον ηδυνάμην καλλίτερον δια να μη πέσω. Το πλοίον εχοροπηδούσεν ως βαρκούλα, και τα κύματα μας έβρεχαν επάνω εις την γέφυραν. Ευτυχώς και εγώ δεν ηξεύρω διατί, η τρικυμία δεν με επείραξε διόλου και ενόσω εκοτουαζιάραμεν την Σύρον ήμην εντελώς καλά. Επερνούσαμεν πολύ κοντά εις την ξηράν και τούτο ήτο πολύ ευχάριστον, και εβλέπαμεν διάφορα χωριά επί των κατάξηρων βουνών της Σύρου. Εν τω μεταξύ έπιασα κουβέντα με έναν νέον, της ηλικίας του Στέφου, όστις εγνώριζε πολύ καλά την Ισμήνην, διότι είχε συναντήσει αυτήν πέρισι τον Οκτώβριον όταν επήγαινεν με τον θείον Κλεάνθην εις Σέριφον, και το Πάσχα όταν ήρχετο με τον Γεώργο εις τας Αθήνασς, και όστις επήγαινεν εις Μήλον όπου κατώκει.
Όταν εκάμψαμεν το τελευταίον ακρωτήριον της Σύρου εφάνη η Ντελαγράτσια

μέσα εις τα δένδρα, συγχρόνως δε ήρχισε και να πνέη σφοδρότατος άνεμος και κύματα πελώρια να κτυπούν τας πλευράς του κακομοίρη του Αετού έως την μέσην του δρόμου μεταξύ Σύρου και Σερίφου ήμην εντελώς καλά και έβλεπον μακράν την Κέαν, την Κύθνον, την Σύρον, την Τήνον, την Πάρον, την Μήλον, την Κίμωλον, την Σίφνον, την Σέριφον και την Βελβινα (Άγιος Γεώργος), αλλ’ εξαίφνης έπεσεν εντελώς ο άνεμος, πολύ κακό αυτό, αλλά ευτυχώς δεν έπεσαν τα κύματα, τα οποία τουναντίον έγιναν δυνατότερα και ζέστη φοβερά ήρχισε να μας καίη. Με όλην μου το κουράγιον και με όλας μου τας ελπίδας να μη με πειράξη εκ νέου η θάλασσα, δεν ηδυνήθην να μείνω εώς το τέλος καλά, και ηναγκάσθην μετ’ ολίγον να κατέλθω με την βοήθειαν του ευγενέστατου αυτού νέου του οποίου δεν γνωρίζω το όνομα, κάτω εις μίαν μεγάλην κάμαραν όπου υπήρχαν πολλαί κλίναι πλήρεις εκτός μίας ήτις ανήκεν εις τον νέον τούτον από ασθενείς. Είχον κάνει την ανοησίαν να μη κρατήσω κλίνην, ως εκ τούτου και εγώ δεν ηξεύρω τι θα έκαμναεάν ο περιποιητικότατος φίλος μου δεν μου έδιδε την ιδικήν του.

Πώς να σας περιγράψω τι εγένετο μέσα εις αυτήν την κάμαραν όπου είσαν πλαγιασμένοι μία κυρία, δυό κορίτσια και κάμποσα αγόρια. Όλους τους επείραξεν η θάλασσα μηδ’ εμού εξαιρουμένου εκτός ενός όστις ήτο απέναντι μου επάνω και εδιάβαζε με όλην του την ησυχίαν εφημερίδαν. Κάτωθεν αυτού ήτο ένα αγόρι, το οποίον εστέναζε ακαταπαύστος εφώναζε την μαμμάν του, εζητούσε βοήθεια από την Παναγίαν και τον Χριστόν και απήλπιζε και εμέ. Η τυρρανία αύτη διήρκεσε μιάμισιν ώραν, οπότε εσηκώθηκα επειδή εκουνούσε πολύ ολιγότερον και επήγα επάνω εις την γέφυραν. Ο άνεμος είχεν εκ νέου να πνέη φοβερός. Είχομεν πλέον πλησιάση, μετ’ ολίγον επεράσαμεν πλησίον ενός μικρού νησιού Βόδι ονομαζόμενου και κατόπιν εις τας 12 και ¼ εισήλθομεν εις τον λιμένα της Σερίφου.

Η πόλις είνε πολύ υψηλά εκτισμένη επάνω εις έναν πολύ υψηλόν λόφον και ημίσειαν ώραν μακρά από το επίνειον της, το Λειβάδι. Ο καμαρώτος του πλοίου με επεριποιήθη πολύ κατά την ώραν της τρικυμίας, δια τούτο μου εφάνη ότι έπρεπε να του δώσω μίαν δραχμήν, διότι δεν είχα ψιλά, πριν φύγω. Μόλις εξήλθον εις την ξηράν ήλθεν ένας αγωγιάτης εκ μέρους του Γεώργου να με παραλάβη, και με ωδήγησεν κατ’ απαίτησιν μου εις ένα μαγειρείον δια να φάγω. Εισήλθον εις μίαν μικράν κάμαραν αρκετά βρώμικην όπου η Αγλαϊα, η ξενοδόχος, μου έδωκε δυό μπαρμπούνια, ψωμί νερό δια να φάγω. Εκάθισα εκεί ημίσδειαν ώραν περίπου δια να ξεκουρασθώ και δια να περιμένω και κάτι άλλα παιδιά, τα οποία ήλθον μαζί μου και τα οποία θα επήγαιναν και αυτά εις το Μέγα Λειβάδι. Εις τας 2μ.μ. παρά 20 λ. ανεχωρήσαμεν, αφού επλήρωσα την Αγλαϊαν 50 λ. δια το γεύμα μου. Είμεθα τέσσερις, ο Ερρίκος Μάϊσνερ, γερμανός, ετώ 14, όστις επήγαινενχωρίς να τον περιμένουν εις τον γαμβρόν του κύριον Sondinger, μηχανικόν και γεωμέτρην του Γεώργου ένα άλλο παιδί υιός του χημικού ένα άλλον που δεν εγνώρισα και εγώ. Τι φοβερός και άχριος που είνε ο δρόμος έως το Μέγα Λειβάδι. Επεράσαμεν πρώτα από την πόλιν Σέριφον ήτις ονομάζεται και χώρα, μικρό χωριό με ένα κάστρο, αποτελούμενον από μικράς ελεεινάς οικίας, κατόπιν ανήλθομεν δια μέσου φοβερών χαραδρών και απότομων κρημνών εις υψηλόν όρος οπόθεν η θέα ήτο έξοχος. Όλα τα όρη της Σερίφου είνε απότομα και άγρια, ως εκ τούτου δε το ταξείδιον μας μέχρι του Μεγάλου Λειβαδιού υπήρξεν πολύ επίπονον μέσα εις το μεσημέρι και με φοβερόν άνεμον όστις μας έπερνε ακαταπαύστος τα καπέλλα. Εις τας 4μ.μ. τελοσπάντων εφθάσαμεν εις το Μέγα Λειβάδι. Το χωρίον είνε πολύ εύμορφον και ο λιμήν γραφικώτατος, εξ’ ολων των οικιών το μόνον το οποίον διακρίνεται αμέσως είνε η οικία του Γεώργου, η οποίαείνε η μόνη που έχει στέγην με κεραμίδια. Μόλις

κατήλθον εκ του μουλαριού αμέσως ήλθεν εις προϋπάντησιν μου η Ισμήνη καθώς και ο Ορέστης και η Ματθίλδη. Εφίλησα την Ισμήνην και την θείαν Ειρήνην, εχαιρέτησα τα παιδιά και τον Γεώργο και κατόπιν επήγα να πλυθώ. Όλον το απόγευμα δεν επήγον πουθενά διότι ήμην πολύ κουρασμένος, μόνον ολίγον με την βάρκαν, και κατόπιν να ζυγισθώ, εβρέθη δε ότι ζυγίζω μόνον 44 κιλά. Το βράδυ έφαγα με πολλήν όρεξιν, επειδή δε ενύσταζα φοβερά επήγα αμέσως να κοιμηθώ αφού παρεκάλεσα τον Ορέστην να μη με ξυπνήση αύριον
Τετάρτη
Εκοιμήθηκα όλην την νύκτα πολύ καλά και εξύπνησα σήμερον εις τας 8π.μ. ξεκουρασμένος καιεντελώς καλά.
Η οικία όλη της Ισμήνης είνε πάρα πολύ εύμορφη και πολύ καλώς επιπλωμένη. Το πιάνο αυτής είνε πάρα πολύ καλό, ουχί βεβαίως ως το ιδικόν μαςαλλά καλλίτερον από όλα τα άλλα εξόσων έχω παίξη. Το πρωί επήγαμεν πρώτα εις τον κήπον του Γεώργου όστις είνε πολύ μεγάλος, έχει όλα τα χορταρικά της εποχής και μικρά καρποφόρα δένδρα, τον περιποιεί δε εις περιβολάρης όστις τους κλέβει τα καλλίτερα χορταρικά. Εις το περιβόλι εμαζέψαμεν και πολλούς τζιτζίκους διότι η Ισμήνη έχει δυό κοτσύφους οίτινες τρώγουν μόνον ακρίδας και τζιτζίκους,πολύ άγριον αυτό αλλά τι να γίνη. Μετά ταύτα επήγαμεν πάλιν ολίγον περίπατον με την βάρκαν μαζί με τον Ερρίκον, και εβλέπαμεν μακρόθεν όλα τα παιδιά του σχολείου, τα οποία είχον διάλειμμα να τρέχουν γυμνά εις την παραλία και να πίπτουν κατόπιν εις την θάλασσαν, αλλ’ αυτό είνε τόσον σύνηθες εδώ και φαίνεται εις όλους φυσικόν ώστε δεν θεωρούν τούτο απρεπές.
Εις τας 10 ½ έκαμα μπάνιο μαζί με τον Ορέστην και εκολύμβησα αρκετά. Το απόγευμα ανήλθομεν επί του λόφου κειμένου επί της δεξιάς όχθης του κόλπου εκεί εκαθήσαμεν και εφάγαμεν ολίγα αγγούρια και εβλέπαμεν την

Πέμπτη
Χθες εξύπνησα τελευταίος, σήμερον εξύπνησα πρώτος. Εσηκώθην εις τα 5 π.μ. και κανείς εισέτι δεν είχεν εξυπνήση, πλην του Γεώργου όστις είχεν ήδη φύγη και της υπηρέτριας.
Το πρωί εκάμαμεν σήμερον μεγάλην εκδρομήν. Εφύγαμεν εις τα 7π.μ. και ανήλθομεν ένωθεν του μεταλλείου εις μίαν κορυφήν κειμένην επί της αριστεράς όχθης του κόλπου, εκείθεν δε κατήλθομεν εις άλλον κόλπον, τον κόλπον των Καλογέρων, όστις συνδέεται με το χωρίο με μίαν μεγάλην μπούκαν, πάντοτε συνοδευόμενος υπό του Ούγκα όστις ήλθεν από την Σύρον μαζί μου έως εδώ. Εκεί κάτω εμείναμεν ολίγον δια να ξεκουρασθώμεν και παρατηρήσωμεν το πέριξ ημών τοπεία. Εις την θάλασσαν εβλέπαμεν την Σίφνον, την Κίμωλον, την Μήλον και την Αντίμηλον εις δε την ξηράν τίποτε αξοσημείωτον. Η επιστροφή υπήρξε επιπονεστάτη η ζέστη ήτο αρκετή και ο δρόμος ελεεινός, ανυφορικός και γεμάτος με θάμνους και αγκάθια, ως εκ τούτου δε εκουράσθημεν πάρα πολύ και εφθάσαμεν κατάκοποι εις τα 9 ½ εις το σπίτι όπου εφάγαμεν ολίγον και εκαθίσαμεν να ξεκουρασθώμεν. Εις τας 11 επήγαμε εις το μπάνιο. Σήμερον εκολύμβησα πάρα πολύ. Επήγα από τη μία όχθην του κόλπου εις την άλλην και επέστρεψα

αλλ’ εκουράσθην τόσον πολύ, ώστε άλλοτε δεν πηγαίνω τόσον μακράν. Το απόγευμα εκοιμήθην έως τας 3μ.μ. οπότε ήλθεν η θεία Ειρήνη να μας αναγγείλη ότι έρχεται πλοίον να φορτώση, το πρωτον από όταν ήλθα. Επήγα αμέσως εις το μπαλκόνι το οποίον είνε πολύ εύμορφον (γύρω-γύρω υπάρχουν φυτευμένα άνθη είνε σκεπασμένον άνωθεν , τρώγομεν δε πάντοτε εκεί) και είδον μετ’ολίγον εν πελώριον πλοίον να εισέρχηται και να πλησιάζει προς την γέφυραν οπόθεν επρόκειτο να φορτωθή αλλά το πλοίον ήτο τόσον μεγάλον ώστε δεν εχωρούσε υπό την γέφυραν όπως έπρεπε και με την φόραν που ήλθεν έσπασε αυτήν εις το άκρον. Αι βλαβαι είνε αρκεταί, ως εκ τούτου δε, προς φοβεράν απελπισίαν και θυμόν του Γεώργου, δεν θα δυνηθή να φορτωθή ούτε σήμερον ούτε αύριον έως ότου διορθωθούν αι βλάβαι. Όταν το πλοίον εστερεώθη καλώς με δύο άγκυρας και με 7-8 σχοινιά εις την ξηράν και εις δύο σημαδούρας επήγαμεν με την βάρκαν δια να ίδωμεν εκ του πλησίον αυτό. Είνε τερά;στιον αγγλικόν πλοίον ονομάζεται Whateley-Hall και έχει χωρητικότητα εξ χιλιάδων αγγλικών τόννων. Το σχήμα αυτού είνε πολύ παράξενον. Επάνω είνε στενόν και μονομιάς εξογκούται πάρα πολύ.
Το βράδυ ήρχισαν να ανάπτουν εις όλας τας οικίας φωτιάς διότι είνε σήμερον παραμονή του Κλείδωνος, όστις θεωρείται εδώ η μέγιστη εορτή. Το θέαμα ήτο πολύ εύμορφον. Όλαι αι οικίαι ήσαν κόκκιναι εκ της αντανακλάσεως της φωτιάς η δε θάλασσα εφαίνετο ως πυρπολημένη. Μετ’ολίγον ηνάψαμεν και ημείς τεράστιαν φωτιάν την οποίαν επηδήσαμεν, όταν έσβυνε ολίγον, πολλάς φοράς.
Μετά το φαγητόν επήγαμεν αμέσως να κοιμηθώμεν.

Παρασκευή
Σήμερον δεν εργάζονται εις τα μεταλλεία, ένεκα του Κλείδωνος τον οποίον ως σας έγραψον και χθές, εορτάζουν εδώ επισήμως. Αλλ οκακόμοιρης ο Γεώργος αντί να καθίση και αυτός να ξεκουρασθή, τουναντίον έχει σήμερον

περισσότερον εργασίαν, διότι σήμερον γίνονται αι πληρωμαί όλων των εργατών. Κοπάδι ολόκληρον από εργάτας συνοθούνται εις την πόρτα του γραφείου του και ένας ένας εισέρχεται και πληρώνεται. Καθώς μας είπεν ο Γεώργος άνω των 50.000δρ. επλήρωσε σήμερον εις τους εργάτας. Να τας είχαμεν ημείς έ; Εν τω μεταξύ επήγαμεν ημείς εις εν πολύ εύμορφον μέρος ονομαζόμενον Καταράκτης. Εφύγαμεν εις τας 7 ½ π.μ. και επροχωρήσαμεν εντός ενός μικρού ρυακίου, το οποίον χάνεται εντός της γης ολίγον μακρότερον του χωρίου, επί ¾ περίπου, οπότε και εφθάσαμεν εις ωραιότατον μέρος όπου το ύδωρ του ρυακίου χύνεται από μέγα αναλόγως ύψος και σχηματίζει μικρόν καταράκτην. Το μέρος τούτο είνε μαγευτικώτατον, δάσος ολόκληρον από πικροδάφνες όλες ανθισμένες καιμεταξύ αυτών λυγαριές άφθονες, ούτως ώστε τα άνθη αυτών περιεπλέκοντο και εσχημάτιζον ωραιοτάτην ανθοδέσμην από …., άσπρα και violet χρώματα. Εκόψαμεν πολλά άνθη και αφού ανεπαύθημεν επιστρέψαμεν πάλιν εις το χωρίον, όπου εκάμαμεν το καθημερινό μας μπάνιο. Μετά τούτο επήγα και αγόρασα από εν μικρόν εμπορικό αγκίστρια και τρίχες δια να ψαρεύω, εξόδευσα δε προς τούτο λεπτά 30.
Το απόγευμα ο γεώργος δεν είχε πλέον εργασίαν και δια τούτο επήγαμεν ολίγον όλοι μαζί περίπατον με την λέμβον. Ο κακός καιρός έχει πλέον παύση και σήμερον είχομεν όλην την ημέραν νηνεμία, ως εκ τούτου δε ηδυνήθημεν να προχωρήσωμεν αρκετά με την βάρκα έως τον κόλπον του Κουντούρου. Εν τω μεταξύ επιάσαμεν μερικάς πεταλίδας και σάλιαγκους, ενόμισα δε τότε ότι ήμεθα εις τους Πεταλιούς και ετρέχαμεν εις τους βράχους με τη διαφοράν ότι ελύπατε όλοι σεις. Τι ωραία θα επερνούσαμεν εάν ηρχόμεθα όλοι μας εν θέρος εδώ!
Το πλοίον όλην την ημέραν πάλι σήμερον δεν ειργάσθη διότι αι βλαβαι της γέφυρας δεν επανορθώθησαν ακόμη εντελώς δια τούτο δε ο Γεώργος

είνε κατασκασμένος και βρίζει από το πρωί έως το βράδυ και το πλοίον και τον πλοίαρχον του

Σάββατον
Σήμερον μας ανηγγέλθη τραγικώτατον συμβάν. ΄Ερχεται πρωί πρωί ο παππάς του χωρίου, ο παππα Λινάρδος εις το σπίτι και μας λέγει ότι εν παιδίον είδεν εις τον κόλπον του Κουντούρου εντός της Θαλάσσης έναν άνθρωπον πνιγμένον. Αμέσως έστειλεν ο γεώργος μίαν βάρκαν δια να τον πάρουν εντός της οποίας εισήλθεν ο ιατρός του χωρίου, ο παππάς και διάφοροι άλλοι χωρικοί, μετά δε ημίσειαν ώραν περίπου επέστρεψεν και έφερε τον δυστυχή πνιγμένον. Είνε ξένος από την Θεσσαλίαν και ήλθεν εδώ με εν μικρόν παιδίον και εγάνωνε όλας τας κατσαρόλας του χθες. Χθες το βράδυ καθώς εξεκρίβωσαν κατόπιν με μίαν νεκροψίαν, αφού έφαγε πάρα πολλά κουκιά επήγε και έκαμε μπάνιο, φαίνεται δε ότι απέθανεν αμέσως εντός της θαλάσσης διότι εύρον το πτώμα του εντός αυτής.
Το απόγευμα επήγεν ο Ορέστης με την βάρκαν μαζί μου, αυτός μεν δια να ζωγραφίση, εγώ δε δια να τραβώ τα κουπιά και να ψαρεύσω. Εμείναμεν επί 1 ώρα περίπου, κατά την οποίαν ο μεν Ορέστης εσκιτσάρισε πάρα πολύ καλά το χωριό μαζί με τα όπισθεν αυτού όρη, εγώ δε εψάρευα και δεν έπιασα κανένα ψάρι. Μετά την επιστροφήν μας επήγαμεν (όταν γράφω επῆγαμεν σημαίνει ότι επήγαμεν ο Ορέστης , η Ματθίλδη εγώ και ενίοτε ο Ερρίκος, ο οποίος είνε πολύ καλό παιδί και συναναστρέφεται πολύ μαζί μας, μόνον) με την βάρκαν έως τον Αλμυρόν. Ο Αλμυρός απέχει από το σπίτι μας ένα τέταρτον πεζή, εκεί υπάρχει θερμή πηγή και έχουσι κτίση δύο λουτήρας, όπου πολλοί πάσχοντες από ρευματισμούς λούονται. Τα αποτελέσματα των λουτρών τούτων είνε θαυμάσια. Πολλοί άνθρωποι ιατρεύθυησαν εντελώς και ο Γεώργος ισχυρίζεται ότι είνε πολύ καλλίτερα και από τα λουτρά της Αιδηψούς και από τα της Κύνθου.
Το βράδυ είχομεν δύο μουσαφιρέους εις το τραπέζι, τον αστυνόμον της νήσου

και έναν γραμματέα του Ειρηνοδικείου, οίτινες ήλθον ενταύθα ίνα εξακριβώσουν πως επνίγη ο άνθρωπος εκείνος, τι πράγματα είχε μαζί του και δια να φροντίσουν περί της ταφής του, αλλά δεν φθάνει που είχομεν αυτούς εις το τραπέζι αλλ’ εκοιμήθησαν και εις το σπίτι μας, εις την κάμαραν μας! και μας ηνάγκασαν να μετακομισθώμεν εις την κάμαρανμ της θείας Ειρήνης και Ματθίλδης όπου εκοιμηθήμεν χάμω και όπου δεν ηδυνήθην έως τας 11 ½ να κοιμηθώ από τους πολλούς ψύλλους έως ότου τελοσπάντων επάστωσα το κρεββάτι μου και το σώμα μου με σκόνην Καζιλα΄ρι και ηδυνήθην τοιουτοτρόπως να κοιμηθώ ήσυχα έως το πρωί.

Κυριακή
Σήμερον τομ πρωί φοβερά μαλλώματα εγένοντο μεταξύ εμού προπάντων και του περιβολάρι και της περιβολάρισας της Ισμήνης. Η Ισμήνη μας είπε χθες να κόβωμεν όλα τα χορταρικά μόνοι μας διότι ο περιβολάρης κόβει πολλά την προηγουμένην ημέραν και μας τα φέρνει μαραμένα και εάν ο περιβολάρης έχει κομμένα να μη τα πάρομεν κατ’ουδένα τρόπον. Σήμερον μόλις επήγαμεν εις το περιβόλι και αρχίσαμεν να κόπτομεν φασουλάκια δια σαλάτα έρχεται αμέσως η περιβολάρισα και μας λέγει ότι έχει αυτή κομμένα φασουλάκια «Μα γιατί να τα κόβης συ, της λέγει η Ματθίλδη, δεν σου είπαμεν χθες ότι θέλωμεν να τα κόβωμεν μόνοι μας;
Ναι,μα επειδή αργήσατε ενομίσαμεν ότι δεν θα έλθετε
Τι να σου κάμω καϋμένη, της λέγω εγώ, δεν δεν ημπορούμεν να πάρωμεν τα χορταρικά που έκοψες, διότι η κυρία Ισμήνη μας είπεν να μη τα πέρνωμεν πλέον. Τούτο την εξόργισεν σφόδρα. Ήρχισεν να φωνάζη ότι το σπίτι της δεν είνε ψωριασμένο, ότι αυτή δεν ξεύρει να κλέβη και ότι η κυρία της της είπεν χθες να κόψη κοκκινογούλια, μελιτζάνες, κολοκυθάκια, όλα ψευτιές φοβερές. ‘Ερχεται κατόπιν και ο περιβολάρης και ήρχισε να φωνάζη και αυτός και να λέγη ότι καλά

(Και εγώ σας φιλώ όλους πολύ πολύ και ευχαριστώ την αγ. Εδιθ δια το γράμμα της εις το οποίον θα απαντήσω προσεχώς. Ισμήνη

θα κάμη να φροντίση ο κύριος δι’ άλλον περιβολάρην αφού πηγαίνωμεν ημείς και του ανακατεύομεν τα πράγματα του. Εμουρμούριζαν έπειτα και οι δύο έως στο εφύγαμεν χωρίς να πάρωμεν τα χορταρικά του, τα οποία όμως έφερεν έπειτα ο ίδιος εις το σπίτι.
Σήμερον επεράσαμεν πολύ σαχλήν Κυριακήν δεν επήγαμεν πουθενά διότι το απόγευμα πάλιν ο καιρός εχάλασεν και άρχισε να πνέη ισχυρός βορράς.Κατά τας 5 μ.μ. επήγα να ψαρέψω μαζί με τον Ορέστην και τον Ερρίκον και έπιασα μόνον ένα ψάρι και ο Ορέστης δύο με το ίδιο όμως καλάμι.
Κατά τα 6 ½ επήγαμεν ολίγον περίπατον μαζί με την θείαν Ειρήνη και την Ισμήνην επάνω εις τα μεταλλεία και παρετηρήσαμεν εκείθεν το πλοίον Whateley-Hall το οποίον τέλος αφού εφορτίσθη ανεχώρησε.

Δευτέρα
Σήμερον έχω να σας γράψω πολύ ολίγα πράγματα. Μόλις επήγα εις το μπαλκόνι είδον άλλο πλοίον να εισέρχεται εις τον λιμένα ήτο γαλλικόν πλοίον και ονομάζεται Caledonie. Εις τας 8π.μ. επήγα να ψαρεύσω μαζί με τον Ορέστην και έπιασα εγώ 6 ψάρια και ο Ορέστης τρία αλλ’ ο καιρός είνε πάλιν σήμερον τόσον κακός ώστε ηναγκάσθημεν να επιστρέψωμεν γλήγορα οπίσω.
Όλο το απόγευμα γράφω την επιστολήν, και ελπίζω ότι το βράδυ θα λάβω ιδικήν σας.

Έλαβα, αγαπητή μου μαμμά, το γράμμα σου. Δεν δύνασαι να φαντασθής πόσον ελυπήθην ότι ανεσυχήσατε τόσον πολύ, αλλ’ εγώ δεν πταίω διόλου. Δεν ελησμόνησα καθόλου να σας τηλεγραφήσω, αλλ’ επροτίμησας να στείλω αυτό από το Μέγα Λειβάδι δια να είσθε εντελώς βέβαιοι ότι έφθασα. Παρεκάλεσα λοιπόν αμέσως τον Γεώργο να τηλεγραφήση ούτος δε έδωκεν το τηλεγράφημα την Τετάρτην πολύ πρωί εις τον

ταχυδρόμον και παρεκάλεσεν αυτόν να τηλεγραφήση αμέσως μόλις φθάση εις την Χώραν, αλλά φαίνεται ότι αυτός άργησεν να δώση το τηλεγράφημα εις το τηλεγραφείον, ή αργοπόρησε τούτο κατόπιν. Δεν είχα εγώ καμμίαν είδησιν ότι μου ετηλεγραφήσατε, σήμερον μόνον ερώτησα αφού έλαβα την επιστολήν σου τον Γεώργον και μουν το είπε, αλλά το τηλεγράφημα, το οποίον ελάβατε σεις δεν ήτο απάντησις εις το τηλεγράφημα σας αλλά εκείνο το οποίον εστείλαμεν την Τετάρτην. Όσον δια γράμμα σας είχα προειδοποιήση ότι δεν σας γράφω αμέσως, και έπειτα αν σας έγραφα θα σας έγραφα πολύ συντόμως το ταξείδιον μου, ένεκα δε τούτου επροτίμησα να σας γράφψω ολίγον εκτενέστερον αυτήν την εβδομάδα. Ελπίζω ότι επεράσατε πολύ καλά, την Κυριακήν εις την Πικροδάφνην και ότι θα εύρετε άλλην νταντάν και υπηρέτριαν ταχέως.
Την επιστολή ταύτην σας παρακαλώ να τη δώσητε και εις τον Δημητράκην να την αναγνώσηεάν σαςε τη ζητήση διότι δεν δύναμαι να γράψω και εις αυτόν πολλά πράγματα.
Με συγχωρείτε διότι η επιστολή μου είνε ολίγον μακρά, αλλά τι να σας κάμω, δεν είχα να σαας γράψω τίποτε περισσότερον.
Όσον δια την αναχώρησιν μου, το πιθανώτερον είνε ότι θα αναχωρήσω την άλλην εβδομάδα μαζί με τον Ορέστην, αλλά αν δω εδώ ότι επιμένουν πολύ να μείνω τότε ημπορεί να μείνω ακόμη μίαν εβδομάδα, ώστε εάν δεν έλθω εγώ την άλλην εβδομάδα μην ανησυχήσετε και εξ άλλου θα λάβετε άλλην τόσην δα μικρού …. Επιστολήν μου.
Χαιρετίσματα με τις οκάδες από όλους σε όλους.
Η ώρα είνε 11 μμ και πίσω.
Σας φιλώ όλους πολύ μα πάρα πολύ.
Ο πολυαγαπημένος σας υιός και αδελφός
Μίλτος

Επιστολή Ελμίνας Ζάννου προς την οικογένεια, Λωζάννη 20/3 Οκτωβρίου 1912 Πέμπτη 7 παρά 20 μ.μ.
Αγαπητοί μου
Είμεθα ακόμη εδώ, εις το ξενοδοχείον. Ο μπαμπάς και η Έλλη και ο Δημήτρης συζητούν διότι ο μπαμπάς θέλει κάτι να τους τρατάρει και εκείνοι δεν εδέχοντο! Ήταν κωμικότατον να τους βλέπει τις να συζητούν. Προ ολίγου ενώ ο μπαμπάς εκάθητο ακούων, τον επεριτριγύριζαν …. Τα τρία χαριτωμένα ανίψια του φωνάζοντα και χειρονομούντα ο Δημήτρης με το πράσινο καπέλλο της Edith εις το κεφάλι, ο Γιάννης με το κόκκινο της Lucie και η Έλλη με του μπαμπά!!
Αχ παιδιά μου, βρέχει! Από το Μιλάνον δε ο καιρός ήλλαξε προς το κρύο και τώρα φορούμεν όλοι χειμωνιάτικα! Εις το Μιλάνον η ομίχλη ήτο φοβερά, και έβρεχε. Τι ωραία η γραμμή του Simplon! Εις την Ιταλίαν η λίμνη

Μίλτο μου, δεν σου έγραψα ακόμη ούτε λέξη αλλά τα γράμματα απευθύνονται προς όλους σας, δεν είναι έτσι? Τα αγόρια μας διασκεδάζουν πολύ και μας πειράζουν ουκ ολίγον. Τον γάϊδαρον το Δημήτρη δεν θα τον καταφέρομεν να έλθει μαζί μας εις το Παρίσι!! Ο Γιάννης είναι πάντα ο ίδιος και όλο μας ονομάζει επαρχιώτας οι οποίοι ταξιδεύουν για πρώτη φοράν!!! Ακούς εκεί.
Σε φιλώ γλυκά
Edith

Maggiore τόσον ήσυχη και καταπράσινη και θαυμασία!! Νομίζω ότι το φθινόπωρον εις τας Άλπεις είναι ωραιότερον της ανοίξεως. Αδύνατον να φαντασθήτε τους χρωματισμούς των δένδρων. Τα βουνά ήσαν σαν πολύχρωμα μπουκέττα δένδρα πράσινα, κιτρινωπά, ρόδινα, κόκκινα. Πορφυρά! Αν ήτο ζωγραφιά ορισμένοι θα ελέγαμεν ότι ποτέ τα φύλλα των δένδρων δεν λαμβάνουν τοιαύτας αποχρώσεις. Μετά το tunnel του Simplon ο καιρός ήλλαξε, η ομίχλη διελύθη και ο ήλιος ήρχισε να προβάλλη και να κάμη ακόμη ωραιότερα τα τοπία από όπου διηρχόμεθα αλλά εδώ ο καιρός εχάλασε και βρέχει! Είμεθα κουρασμέναι αρκετά και δι’ αυτό δεν θα υπάγωμεν να φάγωμεν εις το ρεστωράν όπου είχωμεν δώσει ραντεβού με τους Μαυρίδη . Αλλά είμεθα και δικαιολογημένοι. Φαντασθήτε ότι χθες εξυπνήσαμεν εις τα 41/2 ως τας 111/2 εσερνόμεθα και από τότε εις τον σιδηρόδρομον 7 πρόσω-

πα εις bagon 8! Κόσμος φοβερός ήσαν πολλοί όρθιοι και θαύμα πως δεν μας … κανείς. Τον πλείστον χρόνον είχαμεν την Lucie πλαγιασμένη αλλά και έτσι εκουράζετο. Καθ’ όλην την ημέραν εκοιμώμεθα κάπου κάπου ωμιλούσαμεν, εγελούσαμεν και είχαμεν και αθυμίαν εναλλάξ. Ο μπαμπάς εσκέπτετο να πάρωμεν δια την Lucie και Edith wagon lit, αλλά δεν ήθελον αυταί να ήσαν μόναι. Αλλά τέλος δια να καθησυχάσωμεν τον μπαμπά ο οποίος είχε τύψεις ερωτήσαμεν περί τας 10 τον υπάλληλον αν υπάρχουν θέσεις εις το wagon lit και μας απήντησεν αρνητικώς! Όλα γεμάτα ως βλέπετε! Φαντάζεσθε λοιπόν πως εκοιμήθημεν όχι εντούτοις πολύ άσχημα, ούτε … ως ενομίζαμεν. Ιδού πως είμεθα καθισμένοι από την ανάποδη μεριά η Lucie μισοπλαγιασμένη, η Edith και ο μπαμπάς. Απέναντι του μπαμπά, ο ανεψιός του Θεοδωρίδου, Τζελέπης ονόματι, περί του οποίους θα σας ομιλήσω παρακάτω η Έλλη, εγώ και ο Δημήτρης! Ημείς αι δύο

τελευταίοι είμεθα ακουμβισμένοι εναλλάξ ο εις επί του άλλου και δεν εκοιμήθημεν άσχημα.
Ο Γιάννης όστις είχεν υπάγει να ειδοποιήση τους Μαυρίδη επέστρεψε, και ηρχίσαμεν να γελώμεν διότι μας είχε πιάσει μελαγχολία με τας δυσαρέστους ειδήσεις περί πολέμου, με τον καιρόν και την κούρασιν.
Εις κάθε σταθμόν εξυπνούσαμεν και εκινούμεθα και εξεμουδιάζαμεν! Μετά την Bologne επήραμεν ακόμη έναν ύπνον και από τας 5 51/2 εξυπνήσαμεν ολότελα. Ο μπαμπάς δεν εκοιμήθη σχεδόν καθόλου, και τώρα είναι κουρασμένος και του πονεί η μέση του. Εις το Μιλάνον ηλλάξαμεν τραίνο και συνήλθαμεν λίγο. Εκείθεν είχομεν wagon restaurant και εκεί μέσα ήπιαμεν το γάλα μας, και εις την μίαν
(ο Γιάννης δεν μ’αφήνει να γράψω είναι πάντοτε ο ίδιος χάχας!) Η Μίνα όμως είναι βλαξ όπως πάντοτε

Εφάγαμεν εκεί μέσα έξοχα τόσον ώστε ο μπαμπάς δεν πεινά και δεν θα εξέλθει δια να κρατήση και συντροφιάν της Lucie, την οποίαν θα αφήσωμεν εδώ, διότι είναι κουρασμένη, έκαμε μπάνιο και κρίναμεν καλλίτερον να μη εξέλθη.
Πέμπτη 9 και 10π.μ. Εξύπνησα μετά 11 σχεδόν ωρών ύπνον! Και η Έλλη ακόμη κοιμάται, είχε μίαν νύσταν φοβεράν. Χθές εφάγαμεν εις εν ωραίον ρεστοράν αλλά πανάκριβον. Old India λέγεται. Κάτω είναι γαλερία πλουσιωτάτη και επάνω tea rooms και restaurant. Πολυτελής διακόσμησις νοστιμωτάτη συχνάζεται πολύ από την νεολαίαν από φοιτητάς, αλλ΄ακρίβεια, τα φαγητά τα πλείστα 2, 2,50 το ευθηνότερον το οποίον επήρα εγώ cotollete pane 1,75. Τα αγόρια επήραν το “Menu” (table d’ hote προς 3 δραχμάς αλλ’ ήσαν όλα παληόφαγα. Σούπα, ψάρια της λίμνης, παπί με … (η όψις του τουλάχιστον αηδεστάτη!) και αγγινάρες με λαδό-

ξυδο και φρούτα άγουρα. Του καϋμένου του Τζελέπη δεν ήρεσε τίποτε. Τον είδατε αυτόν εις τον σταθμόν, είναι νοστιμοπαίδι, 17 ετών, σιωπηλόν και σοβαρόν αποδίδομεν τα δύο τελευταία εις το ότι εντρέπεται όπερ και φυσικόν …. Δύσκολον εις το φαγί.
Και σήμερον συννεφιά και άνεμος. Τώρα εβγήκε ολίγον ο ήλιος. Χθες το βράδυ είχον μίαν ακεφιάν πρώτης. Ελπίζω να μάθωμεν σήμερον κάτι θετικότερον περί του πολέμου.
Τι διάβολο τώρα ακριβώς που εφύγαμεν να γίνουν όλα αυτά! Τι γίνεται εις τας Αθήνας? Υπάρχει φιλοπόλεμον ρεύμα? Ταραχή, σύγχυσις? Αχ, όλοι οι καϋμένοι που έφυγαν θα υποφέρουν από το κρύο. Πως τους συλλογιζόμεθα και η Έλλη προπάντων το πουλάκι της, τον Μιλτάκην της. Από την εταιρίαν θα έφυγαν πολλοί υπάλληλοι.
Εις την Κέρκυραν προτού φύγωμεν είδαμεν 2-3 κάρα να διέρχωνται πλήρη ανθρώπων

κραυγαζόντων «Ζήτω ο πόλεμος» και μου έκαμεν πολλήν εντύπωσιν. Πιστεύω να μας περιγράφετε λεπτομερώς τα γεγονότα.
Τι κάμετε? Βγαίνετε έξω πως περνάτε? Αλλ’ είναι αργά και πρέπει να παύσω.
Σας γλυκοφιλώ
Ελμίνα

Ας γράψω και εγώ δυό λόγια έως ότου ετοιμασθώσιν η Έλλη και τα αγόρια. Αν δεν ήμεθα έτοιμοι ημείς θα εχαλούσαν τον κόσμον, και βεβαίως θα μας άφηναν και θα έφευγον ενώ τώρα ημείς καθήμεθα και τους περιμένομεν.
Ο μπαμπάς προ πολλού κατήλθε δια να φάγη. Η Μίνα τώρα μας ανήγγειλεν ότι ήλθεν ο κ. Μαυρίδης, και ότι ο μπαμπάς δεν είναι κάτω, τι να έγινε άραγε.
Αχ παιδιά μου, τι ηθέλαμεν να φύγωμεν τώρα με τον πόλεμον. Δεν ηξεύρετε πόσον συλλογίζομαι όλους τους Αθηναίους, και προπάντων τους καϋμένους θείον Κωνστ και

θείαν Ολυμπίαν . Θα είναι άνω κάτω. Αλλ’ είναι αδύνατον, δεν ημπορώ να πιστεύσω ότι θα γίνη αυτός ο διαβολοπόλεμος.
Άνοιξα το παραθύρον και μπαίνει κρύον ουκ ολίγον. Φορώ, την φανέλλαν μου, το cache corset με μανίκια, χειμωνιάτικο υποκαμισάκι, εκείνο με τις bleu ρίγες έβαλα και το παντελόνι του μπάνιου. Άμα δε εξέλθωμεν θα βάλω την ζακέτα μου και το επανοφόρι της Edith.
Σήμερον είμαι καλά. Δεν μου πονεί πλέον σχεδόν η μέση μου. Χθες το βράδυ έφαγα εδώ γάλα complet πολύ ευχάριστον.
Τι γίνεσαι καϋμένε μου Μίλτο . Σε συλλογιζόμεθα όλοι τόσον πολύ, που έμεινες τόσον μόνος. Και αι δουλειές?
Αυτά τα αγόρια ακόμη κοιμούνται, αλλ’ ημείς θα υπάγωμεν να φάγωμεν.
Σας φιλώ όλους πολύ, πολύ.
Lucie
ΑΙΖ

2. Επιστολή Edith προς Λιλή, Blanche, Αγλαούλα, Lausanne le 4 Octobre 1912

Αγαπητά μου παιδιά Λιλή, Blanche και Αγλαούλα
Τι να κάμετε άραγε αυτήν την στιγμήν; Εμείς γράφομεν επί ωραιοτάτων μακρών γραφείων εντός ωραίας αιθούσης με ωραία έπιπλα και πράσινα φυτά!
Επήραμεν τον καφέ μας εις ωραίαν βεράντα κλειστής όμως με χρωματιστά νόστιμα τζάμια είναι επίτηδες δια το πρόγευμα αυτό το μέρος και έχει μικρά ψάθινα τραπεζάκια και καρέκλες επίσης ψάθινες. Και είπα Τι ωραία που θα ήτο να είχομεν μία

τοιαύτην βεράντα εις το σπίτι μας της Πικροδάφνης όπου να ετρώγαμεν και τον χειμώνα χωρίς να κρυώσωμεν, όταν θα προσκαλώμεν όλους μας τους συγγενείς! Ε! δεν θα είναι ωραία; Έννοια σας θα ζήσωμεν ωραία τώρα που δόξα τω θεώ έχωμεν μερικά χρήματα! ΑΙΖ
Α! μα δα, διατί ζώμεν; Μόνο δια να μελετώμεν, εργαζόμεθα και κοπιάζομεν; Όχι, πρέπει να ανταμοίβονται και αι προσπάθειαι και κόποι!
Να εγώ τώρα κατόπιν τόσων φροντίδων και κόπων αρχίζω να χαίρω την ζωήν και δι’ αυτό θέλω τώρα να πηγαίνωμεν εις ωραία ξενοδοχεία, να τρώγωμεν καλά, τέλος να κάμωμεν όσον το δυνατόν ευχάριστον αυτό το ταξείδι το οποίον δεν είναι και πολύ εύθυμον αφού πρόκειται να αφήσωμεν τα καϋμένα τα κορίτσια!
Τι λέγετε δεν έχω δίκαιον; Και τον

χειμώνα θα σας παίρνω όπου είναι δυνατόν να υπάγετε και θα προσπαθήσω να σας διασκεδάσω εάν πάντοτε είσθε καλά παιδιά, εύθυμα τώρα και προσπαθούντα να ευχαριστητε την καλήν μας Miss Dillon. Δεν πειράζει εάν κάποτε ομιλεί αυστηρά ή άγρια. Ειξέρομεν ότι μας αγαπά πολύ δι’ αυτό και ημείς την αγαπούμεν με όλην μας την καρδιά αν και συχνά την θυμώνομεν.
Τα δωμάτια μας είναι ωραία και μεγάλα. Εγώ κοιμούμαι με την Lucie δια να κλείνωμεν τα παράθυρα (τα οποία η Έλλη θέλει ανοικτά) και δια να την προσέχω. Χθες μόλις εφθάσαμεν εδώ κατά τας 4, επήραμεν ένα μπανάκι η Lucie και εγώ και αφού εγίναμεν καθαρές επλαγιάσαμεν εγώ μεν δια μίαν ώραν η δε Λουσή δια έως το πρωϊ.
Επήρε καφέ με γάλα, βούτυρα και ψω

μάκια ωραία εις το κρεββάτι και σήμερα το πρωί εσηκώθη φρέσκια και καλά. Εγώ, παιδιά μου, τρώγω ακαταπαύστως! Και πρέπει να είπω εις την Miss Dillon ότι όχι μόνον δεν μου λέγουν να τρώγω αλλά και με περιγελούν δια την αιωνίαν μου πείνα! Θα γυρίσω 5 οκάδες βαρυτέρα. Και χαίρω διότι δεν κρύώνω ούτε κουράζομαι πολύ. Τέλος εκατάφερεν η Miss Dillon να με κάμη άνθρωπον! Κύτταξε Λιλή να σε εύρω και σε πολύ καλά. Δι’αυτό όμως δεν αρκεί να προσέχης πρέπει προπάντων να είσαι εύθυμη.
Και συ Αγλαακι μου πως είσαι; Δεν κουράζεις την Λιλή πιστεύω! Την Blanche φοβούμαι ολίγον δια την αυθάδεια της αλλ’ ελπίζω να με διαψεύση, ε!
Και τώρα σας φιλώ και τις τρεις γλυκά, γλυκά.
Edith
ΑΙΖ

3. Επιστολή Ελμίνας και Lucie Ζάννου προς την οικογένεια, Παρίσι 23/6 Σεπτεμβρίου 1912
   11π.μ.
   Hotel de Lille & d’Albion, 223 rue St Honore, Paris

Αγαπητοί μου
Από χθες λοιπόν ευρισκόμεθα εις το Παρίσι και μετά πολλάς έρευνας κατελύσαμεν εις το παρόν ξενοδοχείον το οποίον είναι αρκετά καλόν. Η Μίνα και εγώ κατήλθαμεν προ ολίγου δια να τηλεφωνήσωμεν εις τον θείον Μανώλην, ο οποίος, ως εμάθαμεν από ένα pneumatique της θείας Ίρμας, ευρίσκεται μεθ’όλης της οικογενείας του εις Παρισίους. Είδαμεν ότι παίζουν το βράδυ την Manon και ηθέλαμεν να υπάγωμεν, αλλ’ίσως ο θείος Μανώλης μείνει πολύ ολίγον εδώ και δεν θα ήτο σωστόν, να τους αφήσωμεν και υπάγωμεν εις το θέατρον, απεφασίσαμεν λοιπόν να του τηλεφωνήσωμεν εάν θέλη να πάρωμεν εισιτήρια και δι’αυτούς, αλλά δυστυχώς δεν ήσαν εις το ξενοδοχείον τους, και έτσι δεν θα πάρωμεν εισιτήρια. Πηγαίνομεν εις της θείας Ίρμας, η οποία μας

προσεκάλεσε να φάγωμεν εκεί. Προσκεκλημένη είναι και η οικογένεια του θείου Μανώλη. Εκεί λοιπόν θα τους ίδωμεν.
Είναι αργά και φεύγομεν
(Lucie)
Εμμ Παιδιά μου Παρίσι και γράμμα είναι πράγματα που δεν συμφωνούν. Να επέρασε η ημέρα και δεν κατορθώσαμεν να σας γράψωμεν! Όταν εγυρίσαμεν σήμερον απ’έξω, εμείναμεν ολίγην ώραν να αναπαυθώμεν συνεζητήσαμεν και τώρα πάλιν θα υπάγωμεν να φάγωμεν κι έπειτα πηγαίνομεν εις το Olympia café είδους music hall, αλλα δεν εκάμαμεν τουαλέτταν διότι αν και 5 και 50 επληρώσαμεν είμεθα εις τα ουράνια! Νομίζω καλλίτερον να σας διηγηθώ τι εκάμαμεν σήμερον αλλά κατά σειράν να εξακολουθήσω το ταξείδιον.
Πρώτα πρώτα όμως να σας μαλώσω διατί αθεόφοβοι δεν μας εγράψατε; Δεν μου υποσχέθης Λιλή να μας γράψης την Τρίτη;Εντούτοις σήμερον τίποτε δεν είχαμεν και εθυμώσαμεν. Η Έλλη μόνον είχε μίαν κάρταν από την θείαν Ολυμπίαν. Αλλά τέλος πάντων ημείς είμεθα μεγαλόψυχοι άνθρωποι. Συγχωρεμένοι να είσθε.
Νομίζω ότι δεν σας έγραψαμεν ότι από το Μιλάνο μέχρι Λωζάνης εφάγαμεν εις wagon restau

rant.
Τι ωραία που είναι εκεί! Και θαυμάσαμε τα γκαρσόνια πως τα κατάφερναν να σερβίρουν παρά το κούνημα του τραίνου. Πέστε της Καλλιόπης πως θα έκαμε αυτή αν έπρεπε να βαστά μιάν στοίβαν από 25-30 πιάτα, και να δίδη εις έκαστον με καταπληκτική ταχύτητα από τρία τρία πιάτα ενώ τραντάζει διαβολεμένα ο σιδηρόδρομος;
Εις την Λωζάνην σας είπαμεν νομίζω ότι ήλθαν και μας συνάντησαν οι Μαυρίδου και ότι κατήλθαμεν, εις το ωραιότατον ξενοδοχείον Victoria και ότι τα αγόρια λίαν εύθυμα μας …..
Την επομένην εσηκώθημεν λίαν αργά, αλλ’ οι κύριοι καβαλλιέροι μας το επαράκαμαν ώστε τους εγκαταλείψαμεν με την Έλλην, κι ημείς με τον κύριον Μαυρίδην επήγαμεν εις το Ouchy. Συννεφιά, άνεμος, κρύο. Δεν είχα και γάντια. Επερπατήσαμεν όμως ως την θαυμασίαν προκυμαίαν και εζεστάθημεν. Εθαύμασα πάλιν τα χρώματα των δένδρων. Εκεί μας συνάντησαν οι λοιποί , επήραμεν μερικάς φωτογραφίας και έπειτα εφάγαμεν εις

το ξενοδοχείον του Chateau απ’όπου σας εστείλαμεν μίαν κάρταν.
Δευτέρα. Η Edith ήρχισε να γράφει εις τον Μίλτον αλλά δεν προφθαίνει.
Εξακολουθώ Το απόγευμα η Edith, Έλλη και εγώ πήγαμεν εις την κυρίαν Μαυρίδου, απ’εκεί εις το pensionnat της Αλεξάνδρας το οποίον επεσκέφθημεν και όλοι μαζή κατόπιν μετέβημεν εις το Galerie de Commerce. Είναι ωραιοτάτη υάλινη γαλερία με μαγαζιά εις έκαστον πλευρόν, απ’όπου ηγοράσαμεν μικρά μικροπράγματα Υπάρχει επίσης εκεί ζαχαροπλαστείον όπου επήραμεν μερικά γλυκά. Το βράδυ εφάγαμεν πάλιν ις το Old India χάρις δε εις τη ευφυά επινόησιν μας κατορθώσαμεν πάλιν η Έλλη και εγώ μοιραζόμεναι τας μερίδας μας να φάγωμεν με 2,25 μαζή με ένα παγωτόν.
Την επομένην μας εξύπνησαν εις τα 5 και ¼ διότι 7 παρά 10 το τραίνο μας έφευγε. Αργούσαμεν και ο μπαμπάς εξενευρίζετο! Τέλοςεφάγαμεν και κατήλθομεν εις τον σταθμόν όλοι μαζή. Ματαίως είχομεν παρακαλέσει τον Δημήτρη να έλθη μαζή μας. Ήτο ανένδοτος.
Αφήσαμεν τα bagages, εις τα αγόρια κι ετρέξαμεν να εύρωμεν θέσιν. Το τραίνο είχε φθάσει και ήρχετο από το Μιλάνον. Ω δε της απελπισίας

τα βαγόνια ήσαν γεμάτα. Αν η Miss Dillon ήτο εκεί θα είχεν πεθάνει από την ανησυχίαν και ανυπομονησίαν !! Η Edith ερωτά τον υπάλληλον τι να κάμωμεν. «Ε, λέγει, τα βαγόνια δεν είναι όλα γεμάτα με 8 πρόσωπα. Θα εύρετε θέσεις μισές εδώ, μισές αλλού». Οι ταξιδιώται δε ερχόμενοι από το Μιλάνον εκοιμούντο και έκλειον τα βαγόνιαδια να μην εισέλθη κανείς αλλ’ο υπάλληλος τα ήνοιξε , και τι να γίνει εμβήκαμεν εις ένα βαγόνι όπου εκάθηντο ήδη πέντε, η Lucie και εγώ. Θεέ μου, τι ατμόσφαιρα! Οποία κακοσμία!
Αλλά τι ημπορούσαμεν να κάμωμεν. Το είχαμεν πάρει απόφαση και θα υποφέραμεν τα πάντα όταν μας καλούν έξω διότι προσέθεσαν νέο βαγόνι. Ούφ ήνοιξεν η καρδία μας!
Εις το νέον compartiment εκαθήσαμεν ημείς οι πέντε, εις ξένος κύριος και μία κυρία. Ήλθον και τα αγόρια μας τα οποία με πολλήν λύπην απεχωριζόμεθα. ΄Ηλθεν η στιγμή του αποχαιρετισμού. Εφιλούμεθα όταν ο κύροιος λέγει εις την κυρίαν “Que c’est gentil de s’embrasser ainsi!”. On ne s’embrasse pas dans votre pays

ερωτά η Έλλη.
Oui mais moi je n’ ai personne a embrasser
Άρχισε τότε η κυρία να μας ερωτά τι είμεθα. Αυτή ήτο Ρωσίς και αρκετά φλύαρη Τέλος εφύγαμεν. Ο ξένος κύριος ήτο Αυστριακός χήρος δε δι ό και μελαγχολικός. $ χρόνια ταξειδεύει δια να διασκεδάση την λύπην του, δεν έχει παιδιά, μόνον αδέλφια με τα οποία είναι αποξενωμένος κατοικεί εις Παρισίους. Φαίνεται δε ότι έχει ή είχε επίσημον θέσιν. Ωμίλησε πολύ περί πολέμου. Ήτο πολύ ενάντιος αυτού. Μας έδωσε δε διευθύνσεις ξενοδοχείον τα οποία όμως όλα ήταν πλήρη. Όλοι είναι έτοιμοι δι ό και σας καταφιλώ
Ελμίνα

4. Salon de Lecture de Grands Magasins aux Galeries Lafayette Paris
   Paris, le 26 Σεπτεμβρίου/10 Οκτωβρίου 1912
   Πέμπτη 5μμ
   Αγαπητοί μου
   Δεν πιστεύω να προφθάσω να γραψω πολλά, διότι εδώσαμεν rendez vous με την Έλλην εις τας 5 εις αυτό το salon de lecture, και η ώρα η ορισθείσα έφθασε, ώστε όπου να είναι θα κάμη την εμφάνισιν της η κυρία εξαδέλφη μας. Ευρίσκομαι εδώ με τον μπαμπάν, και η Edith και η Μίνα τριγυρίζουν κάτω. Σήμερον είναι πάλιν εδώ φρικώδεις κόσμος, εσκάσαμεν και δια να εισέλθωμεν εις το ascenceur (και υπάρχουνένα σωρό) και δια να εύρωμεν μίαν θέσιν εδώ. Τώρα σας γράφω επάνω εις εν ωραιότατον γραφειάκι εις μίαν γωνίαν απέναντι μου είναι ένας καθρέπτης και μόλις σηκώνω τα μάτια μου βλέπω την μούρην μου!
   Δεν σας έγραψα καθόλου σχεδόν μέχρι

τούδε, αλλά σας βεβαιώ, ότι δεν έχω δυνάμεις. Όχι, ότι δεν είμαι καλά, αλλ’ άμα τρέχει κανείς από το πρωί έως το βράδυ, κουράζεται πάρα πολύ. Αν και πέρνομεν όλο αυτοκίνητα. Δεν ηξεύρω και εγώ πόσα χρήματα εξωδεύσαμεν με αυτά. Ως έγραφα χθες εις την Miss Dillonείχαμεν χθες όλοι κρυολόγημα.
Την νύκτα εξηκολούθει ο λαιμός μου να με εωοχλή, κατόπιν επέρασε, αλλά τώρα πάλιν με τσούζει λιγάκι. Ο μπαμπάς είναι καλλίτερα (περίφημα ΑΙΖ ), αν και ρουφά κάπου κάπου την φρμαλίνην του (δια να προλάβη το συνάχι ΑΙΖ ). Της Έλλης το συνάχι εξακολουθεί, και επειδή επήρε πολύ κινίνο, είναι καταζαλισμένη και έχει κατσουφιασμένον πρόσωπο. Αι άλλαι δύο είναι καλά. Η Μίνα είχε σιναχωθεί εις την Λωζάννην, και ακόμη δεν κατόρθωσε να της περάση εντελώς.
Όλοι αφίχθησαν, φεύγομεν.
Σάββατον 10 και ¼ π.μ.
Δεν ημπορείτε να είπητε, ότι δεν προχωρεί γλήγορα το γράμμα μου! Και να ίδωμεν εάν θα τελειώσει και σήμερον! Η Έλλη θέλει να τηλεφωνήση εις Αμβέρσαν και την αργούν φοβερά. Την περιμένομεν δια να υπάγωμεν εις το Λούβρον και έως ότου τελειώση

αρχίσαμεν την επιστολογραφία
Χθες ελάβαμεν τα γράμματά σας. Δεν υπήρχε όμως επιστολή του Μίλτου ούτε της Αγλαϊας. Διατι δεν μας γράφεις Λιλή πως τα πας με το νοικοκυριό, τι φαγιά παραγγέλεις, εάν κατά την σύνταξιν της σημειώσεως συνεργάζεται και η Miss Dillon κ.τ.λ.
Εκάματε, λέγεις προμηθείας μακαρονιών, σακχάρεως. Σε καλό σας! Και που τας εβάλατε, ώστε πιστεύετε ότι θα ακριβήνουν τόσον τα πράγματα; Και έχετε και βέβαιον τον πόλεμον. Α, όχι εγώ δεν θέλω να το πιστεύσω. Χθες το βράδυ είχεν ομιλήσει ο μπαμπάς με κάποιον κύριον από εν Υπουργείον όστις του είπεν ότι σχεδόν δεν υπάρχει ελπίς και έτσι είχαμεν απελπισθ’η και ημείς. Αλλά σήμερον από όσα διαβάζομεν εις τας εφημερίδας τα πράγματα μας εφάνησαν κάπως καλλίτερα. Η Ιταλία δεν κάμνει ειρήνην, οι Αυστριακοί και οι Ρώσοι αναμιγνύονται και αυτοί, οι Μαυροβουνιώται ενίκησαν, η Ελλάς δεν θα κηρύξει τον πόλεμον προ 10 ημερών. Ποιος ηξεύρει ίσως τα πράγματα διορθωθώσι. Ω, θα είναι φρίκη εάν γίνη ο πόλεμος. Και ημείς ευρισκόμεθα εδώ. Σίγουρα θα σκάσωμεν. Μα τι κακοτυχία, ίσια ίσια τώρα που εφύγαμεν να γίνη όλο αυτό το κακό! Και τι θα γίνεται εις τας Αθήνας. Σας παρακαλώ να μας περιγράφετε τα πάντα πολύ λεπτομερώς.